အျဖစ္ဆုိးအလြန္ ခရီးသည္တင္ယာဥ္လုိင္းအခ်ဳိ႕ အေျပာင္းအလဲစတင္

ေတာင္ျပာတန္း ခရီးသည္တင္ ယာဥ္ေပၚတြင္ ခရီးသည္မ်ား  မီးေလာင္ေသဆုံးမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းက  အေ၀းေျပး ခရီးသည္တင္ယာဥ္လုိင္းမ်ား အေနျဖင့္  ခရီးသည္မ်ားအား အေရးေပၚထြက္ေပါက္ႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ အသိပညာေပးမႈ ျပဳလုပ္ေလ့မရွိသည္ကို မီးေမာင္းထုိးျပ လုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။   ကားအတြင္း လူေျခာက္ဦး မီးေလာင္ေသဆုံးမႈ ျဖစ္စဥ္သည္ ယာဥ္တုိက္မႈေၾကာင့္ ေသဆုံးရျခင္း မဟုတ္ဘဲ အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ခရီးသည္မ်ား သိရွိမႈနည္းပါးျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ေရာက္ရွိလာ ေသာ အေ၀းေျပးခရီးသည္တင္ ယာဥ္မ်ားသည္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေျပး ဆြဲေနေသာ ယာဥ္မ်ား နည္းတူ အေရးေပၚထြက္ေပါက္ မ်ား၊ အေရးေပၚ  အသုံးျပဳရန္ ပစၥည္းမ်ား ပါေလ့ ရွိေသာ္ လည္း ယာဥ္ေမာင္းမ်ားက အသုံးျပဳရမွန္းမသိၾကေပ။ အေရးေပၚထြက္ေပါက္မ်ား၊ အေရးေပၚ အေျခ အေနတြင္ အသံုးျပဳရန္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ လုိက္ပါစီးနင္းမည့္ ခရီးသည္မ်ားအေပၚ ရွင္းျပေလ့ မရွိသည္ကိုလည္း အေ၀းေျပးယာဥ္လုိင္းမ်ားက၀န္ခံၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ေတာင္ျပာတန္း ခရီးသည္တင္ ကားျဖစ္စဥ္က အေ၀းေျပးခရီးသည္တင္လုပ္ငန္းမ်ား အေပၚ အေရးေပၚထြက္ေပါက္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ သတိေပးေခါင္း ေလာင္းသံသာျဖစ္သည္။

‘‘လက္ရွိသုံးေနတဲ့ ကားတုိင္း မွာ အေရးေပၚထြက္ေပါက္ေတြ ပါတယ္။ မွန္ခြဲရမယ့္ တူေတြပါ တယ္။ အဲဒါေတြကို ရွင္းမျပၾက ဘူး။ ခုရွင္းျပဖုိ႔လုိေနၿပီ’’ဟု ေဂ်ေဂ်အဆင့္ျမင့္ခရီးသည္ပုိ႔ေဆာင္ေရးအ ႀကံေပး ဦးျမင့္ဦး ကအႀကံျပဳေျပာၾကားသည္။

အျဖစ္ဆုိးႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရေသာ ေတာင္ျပာတန္းအေ၀းေျပးယာဥ္ လုိင္း၏ ကားတြင္လည္းအေရးေပၚ ထြက္ေပါက္ မ်ား၊ အေရးေပၚအသုံးျပဳရန္ပစၥည္မ်ား၊ မွန္ခြဲရန္အတြက္ တူမ်ားပါရွိသည့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထုတ္ Higer အမ်ဳိးအစားယာဥ္ျဖစ္သည္။

‘‘အဲဒီေန႔ကျဖစ္တဲ့ ယာဥ္က Higer အမ်ဳိးအစားယာဥ္ပါ။ အ ေရးေပၚထြက္ေပါက္ေတြပါပါ တယ္’’ဟု ေတာင္ျပာတန္း ခရီး သည္တင္ယာဥ္လုိင္း ေတာင္ႀကီး  ဂိတ္မွဴးမခ်ဳိက ေျပာသည္။ အေရး ေပၚ ထြက္ေပါက္မ်ားပါေသာ္ လည္း ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္ လုိက္ႏွင့္ ယာဥ္မယ္မ်ားကိုယ္တုိင္  အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္မ်ားအ ေၾကာင္းမသိသလုိ ခရီးသည္မ်ား ကို ရွင္းမျပႏုိင္ျခင္းက လူေျခာက္ ဦး၏ တန္ဖုိးရွိ လွေသာ အသက္ မ်ားဆုံး႐ႈံးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထုိအျဖစ္ဆုိးႏွင့္ အျမန္လမ္း ေပၚတြင္ မၾကာခဏႀကဳံေတြ႕ေနရ ေသာ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈမ်ား ေၾကာင့္ ယခုအခါခရီးသြားအခ်ဳိ႕ ခရီးသည္တင္ဘတ္စ္ကားစီးရန္ စုိးရိမ္ေနၾကသည္။

‘‘ဒ႐ုိင္ဘာေတြကို လုိင္စင္ရွိ ႐ုံနဲ႔ မၿပီးေစခ်င္ပါ။ လုိင္စင္ သက္တမ္းဘယ္ေလာက္ရွိပါေစ။ ေလယာဥ္ေတြလုိ Flight Hours (ေမာင္းႏွင္ခ်ိန္သက္တမ္း)ရွိေစ ခ်င္ပါတယ္။ ေျခာက္လတစ္ခါ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးေစလုိပါ တယ္။ ဥပမာ စိတ္က်ေရာဂါ၊ ေသြးတုိး၊ ႏွလုံး၊ စိတ္ဖိစီးမႈအစစ အရာရာေပ့ါ။ေနာက္ၿပီး ကားေတြ မွာ အေရးေပၚထြက္ေပါက္အ ေၾကာင္းယာဥ္မယ္၊ ယာဥ္ေမာင္ ေတြက ကားမထြက္မီရွင္းျပ၊ သ႐ုပ္ျပေစ ခ်င္တယ္။ ဘယ္ဂိတ္မွတစ္ ခါမွ ရွင္းမျပဘူးပါ’’ဟု 7Day Daily  သတင္းစာတြင္ေဖာ္ျပခဲ့ ေသာ ‘ေတာင္ျပာ တန္းႏွင့္ ေသရြာ ျပန္ည’ သတင္းေဆာင္ပါးကို ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္တြင္ဖတ္႐ႈၿပီးေနာက္ ကို ေအာင္ေက်ာ္ဆန္းက အထက္ပါ အတိုင္းအႀကံျပဳသည္။

‘‘ခရီးကမသြားလုိ႔လည္း မရ ဘူး။ ဒီအျမန္လမ္းက ကားေတြစီး ရမွာ နည္းနည္းေၾကာက္ တယ္။ ေရာက္ခ်င္ တ့ဲ အခ်ိန္ေရာ က္ ျဖည္းျဖည္းေမာင္းဖုိ႔ အဓိကပဲ။ အႏၲရာယ္ ကင္းဖို႔ပဲအေရးႀကီးတယ္’’ဟုဧၿပီ ၂၀ရက္တြင္ မိတၳီလာၿမိဳ႕သုိ႔ အ ေ၀းေျပးခရီးသည္တင္ယာဥ္ျဖင့္ လုိက္ပါသြားသည့္ အသက္(၃၀) အရြယ္ ကိုေက်ာ္စုိးက သူ၏ခံစား ခ်က္ကိုေျပာသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေျပးဆြဲေန ေသာ အေ၀းေျပးယာဥ္လုိင္းမ်ား ၌ အေရးေပၚထြက္ေပါက္ အျဖစ္ ေနာက္ဆုံး ခုံတန္းအနီး ယာဥ္၏ ညာဘက္တြင္ အေရးေပၚထြက္ ေပါက္အေပါက္ႀကီးတစ္ေပါက္ ပါရွိၿပီး ဘယ္ဘက္တြင္ ေဘးတြန္း အေပါက္တစ္ေပါက္ပါရွိသည္။ ထုိ႔အျပင္ ကားအမုိးေပၚတြင္ ဆြဲတြန္း၍ရေသာ အေရးေပၚထြက္ေပါက္ႏွစ္ေပါက္ရွိၿပီး မွန္မ်ားကို ႐ုိက္ခြဲရန္အတြက္ ကားေဘးတစ္ဖက္စီတြင္ စိန္သြားပါ တူသုံးလက္စုစုေပါင္း တူေျခာက္လက္ပါရွိသည္။

အေရးေပၚမွန္ခြဲရန္အတြက္ ထားရွိေသာ တူမ်ားကို ယာဥ္လုိင္း မ်ားက ခရီးသည္မ်ားျမင္သာထင္ သာေအာင္ ထားရွိျခင္းမရွိသလုိ၊ အခ်ဳိ႕ယာဥ္လုိင္းမ်ားတြင္ ထုိတူ မ်ားကို ျဖဳတ္ထားေလ့ရွိသည္။

‘‘ကားေတြမွာ မွန္ခြဲရမယ့္တူ ပါတယ္ဆုိတာ တစ္ခါမွမျမင္ဖူး ဘူး။ အေရးေပၚထြက္ေပါက္ေတြ ဘယ္ေနရာ မွာ ပါတယ္။ဘယ္လုိ လုပ္ရမယ္ဆုိတာ ယာဥ္မယ္ေတြ ကေျပာျပရမယ္။ဒါမွ တစ္ခုခုျဖစ္ လာရင္ ဘယ္လုိ လုပ္ရမယ္ဆုိ တာသိမွာ။မေန႔က မႏၲေလးကို အေ၀းေျပးကားနဲ႔သြားတာ ဘုရားစာရြတ္ေနရတယ္’’ဟု ဧၿပီ ၁၉ ရက္တြင္ ရန္ကုန္မွ မႏၲေလးၿမိဳ႕သို႔ အေ၀းေျပးကားျဖင့္ သြားေရာက္ သူ ကုိသန္႔ဇင္က သူ၏ ခံစားခ်က္      ကုိ ေျပာသည္။

‘‘တူေတြကို ခရီးသည္ေတြ ျမင္ေအာင္ မထားၾကဘူး။ ရွင္းျပ တာေတြမလုပ္ခဲ့ၾကဘူး။ အေ၀း ေျပး ကားေတြ အေပၚ ခရီးသည္ ေတြ ယုံၾကည္မႈရေအာင္လုပ္ရ မယ္။ ခရီးဆုိတာကလည္း မသြား လုိ႔မရဘူး။ ယာဥ္ မထြက္ခင္ ဂိတ္ ေတြမွာ အသိပညာေပးတာေတြ၊ စာရြက္ေတြေ၀တာေတြ၊ ရွင္းျပ တာေတြလုပ္ရမယ္’’ဟု မႏၲလာ မင္းအဆင့္ျမင့္ခရီးသည္ပုိ႔ေဆာင္ ေရးဥကၠ႒ေဒၚလဲ့လဲ့ေအးကေျပာ သည္။

အထက္ပါ အျဖစ္ဆုိး၏ သတိေပးမႈေၾကာင့္ ယခုအခါအ ဆင့္ျမင့္ခရီးသည္တင္ယာဥ္လုိင္း အခ်ိဳ႕မွာ အေျပာင္းအလဲမ်ားျပဳ လုပ္ရန္ စီစဥ္ေနသည္။ေဂ်ေဂ်၊ အီလုိက္၊မႏၲလာမင္း၊ ျမတ္မႏၲလာထြန္းအစရွိသည့္ အေ၀းေျပးယာဥ္လုိင္းႀကီးမ်ားသည္ ယာဥ္ေမာင္းမ်ားႏွင့္ ခရီးသည္မ်ားအား အသိပညာေပး ၀န္ေဆာင္မႈ အသစ္မ်ား  စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီျဖစ္သည္။

ေဂ်ေဂ်အဆင့္ျမင့္ခရီးသည္ ပုုိ႔ေဆာင္ေရးယာဥ္လုိင္းသည္ ၎တုိ႔၏ ယာဥ္လုိင္းမ်ားတြင္ ေမာင္းႏွင္ေနေသာ ယာဥ္ေမာင္း ငါးဆယ္ဦးအားေခၚယူ၍ ယာဥ္ ေမာင္းစည္းကမ္းခ်က္မ်ား၊ အေရး ေပၚအေျခ အေနႀကဳံေတြ႕လာပါ ကလုပ္ေဆာင္ရန္မ်ားကို ဧၿပီ ၁၈ရက္မွစတင္၍ သင္တန္းေပးမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

‘‘အရက္မေသာက္ဖုိ႔၊ ထြက္ မေျပးဖုိ႔၊ တစ္စုံတစ္ရာျဖစ္ရင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ကတိေပးၿပီး လုပ္ေန ပါတယ္။ ေနာက္ယာဥ္ေမာင္းေတြကို သူတုိ႔ ရဲ႕ေနာက္ေၾကာင္း အကုန္ျပန္ လုိက္ေနပါတယ္။ ဒါမွ ခရီးသြား တဲ့သူေတြ စိတ္ခ်ရမွာပါ’’ဟု ဦး ျမင့္ဦးကေျပာသည္။

ထုိ႔အျပင္ မႏၲလာမင္းခရီး သည္တင္ယာဥ္သည္ ယာဥ္ေပၚ တြင္လုိက္ပါမည့္ ခရီးသည္မ်ား အား အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္မ်ား ရွိသည့္ေနရာမ်ား၊ မွန္ခြဲရန္အ တြက္ထားရွိသည့္ေနရာမ်ား၊ ထုိ အရာမ်ားမည္သုိ႔ လုပ္ေဆာင္ရမည္ကို ဧၿပီ ၁၈ရက္မွစတင္ကာ ၎တုိ႔ကား၏ ယာဥ္မယ္မ်ားက ခရီးသြားမ်ားအား အသိေပးေျပာ ၾကားမႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္ေနသည္ ဟုဆိုသည္။

သုိ႔ေသာ္ မထသအေ၀းေျပးက အထက္ပါ ယာဥ္တုိက္မႈျဖစ္ ပြားၿပီးေနာက္ ယာဥ္လုိင္းမ်ားသုိ႔  မည္သည့္ ညႊန္ၾကားခ်က္မွ် မညႊန္ ၾကားေသးေၾကာင္း ယာဥ္လုိင္း မ်ားကေျပာသည္။ မထသအေ၀း ေျပးမွ တာ၀န္ရွိသူ မ်ားအား ယခု ေဆာင္းပါးအတြက္ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းရာ ဆက္သြယ္၍ မရခဲ့ပါ။

ထုိ႔အျပင္ ယာဥ္မေတာ္တဆ မႈမ်ားျဖစ္ပြားလွ်င္ ခရီးသြားမ်ား အတြက္ အဓိကႀကဳံေတြ႕ေနရ သည့္ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္ သည္။ ယာဥ္တုိက္မႈျဖစ္ပြားပါက ယာဥ္ေမာင္းထြက္ေျပးသည္မွာ ယခု ေနာက္ပုိင္း ပိုမ်ားလာသည္။အေ၀းေျပးခရီးသည္တင္ယာဥ္လုိင္းမ်ားသည္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီေသာ ယာဥ္ေမာင္းမ်ားကို ခန္႔အပ္ထားရန္မွာ အေရးႀကီးေၾကာင္းအေ၀းေျပးခရီးသည္တင္ကားလုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္သူမ်ားက ေျပာသည္။

အေ၀းေျပးယာဥ္လုိင္းအ မ်ားစုသည္ ယာဥ္ေမာင္းႏွစ္ဦး ထားရွိေလ့ရွိၾကေသာ္လည္းစည္း ကမ္းလုိက္နာမႈ မရွိေသာ ယာဥ္ ေမာင္းမ်ားေၾကာင့္ အျမန္လမ္းမ ေပၚတြင္ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈမ်ား မွာ ျမင့္တက္ေနဆဲပင္။

‘‘ႏွစ္ေယာက္ထားေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ဒ႐ုိင္ဘာေတြဆုိရင္ ၁၁၅မုိင္ ေရာက္ရင္ ႐ႈံးတဲ့သူေမာင္းေၾကး ဆုိၿပီး ဖဲ႐ုိက္ တယ္။ စည္းကမ္း ပ်က္ဒ႐ုိင္ဘာကုိ ထုတ္လုိက္ေပ မယ့္ ေနာက္ေန႔မွာ အဲဒီဒ႐ုိင္ဘာ ကို ေခၚမယ့္ ဂိတ္ကရွိၿပီးသား။ ဂိတ္တစ္ဂိတ္တည္းက စည္းကမ္း ေတြလုပ္ေနလို႔မရဘူး။ အားလုံး ပူးေပါင္းပါ၀င္မွ ခရီးသည္ေတြအ တြက္ လုံၿခဳံစိတ္ခ်ရမွာ’’ဟု ဦးျမင့္ ဦးက စိတ္ပ်က္သည့္အမူအရာ ျဖင့္ေျပာသည္။

အေ၀းေျပးယာဥ္လုိင္းမ်ား တြင္ ျပႆနာတစ္စုံတစ္ရာျဖစ္ ပြားပါက က်န္ခရီးသည္တင္ကား မ်ားက ကူညီေပးမႈ သည္ ခရီး သည္မ်ားအား ကူညီေပးမႈပင္ျဖစ္ သည္။ ေတာင္ျပာတန္းလုိင္းမွ ယာဥ္ မီးေလာင္ကြၽမ္းမႈျဖစ္စဥ္ တြင္ ထုိေနရာအနီးသုိ႔ ေရာက္ရွိလာေသာအျခားအေ၀းေျပးယာဥ္ လုိင္းမ်ားအား ဒုကၡေရာက္ေသာ ခရီးသည္မ်ားကအကူအညီ ေတာင္းခံေသာ္လည္း တစ္စုံတစ္ရာကူညီမႈမေပးခဲ့ေၾကာင္း ျဖစ္စဥ္ တြင္ပါ၀င္ ခဲ့သူ မသန္းသန္း၀င္းက ေျပာ သည္။

‘‘ကြၽန္မတုိ႔ ဒုကၡေရာက္ေတာ့ တျခားကားေတြကုိ အကူအညီ ေတာင္းတာ ဘယ္ကားမွမေပး ဘူး။ လူေတြ က လည္း ေသြးေတြ ေပေနလုိ႔ မကူညီတာလားမသိ ဘူး’’ဟု မသန္းသန္း၀င္းက သူ႔အ ေတြ႕အႀကဳံ ကိုေျပာသည္။

အေ၀းေျပးကားမ်ားတြင္ ကီ လုိမီတာ ၁၀၀ထက္ပုိေမာင္း၍ မ ရေအာင္ ျပဳလုပ္ထားသင့္ေၾကာင္း ၊ရန္ကုန္-မႏၲေလးခရီးစဥ္အား ရွစ္နာရီေမာင္းရန္ အခ်ိန္သည္ သင့္ေလ်ာ္သည့္  အခ်ိန္ျဖစ္ ေၾကာင္း ေဒၚလဲ့လဲ့ေအးက အႀကံ ျပဳသည္။ ခရီးစဥ္အခ်ိန္ေစာဆုိက္ ေရာက္မႈထက္ ခရီးသည္မ်ားေဘး ကင္းစြာေရာက္ရွိရန္ ပုိ၍အေရး ႀကီးသည္မွာ ယာဥ္ေမာင္းမ်ား သတိျပဳရမည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

ခရီးသည္မ်ား ထမင္းစားရန္ ကားရပ္နားခ်ိန္တြင္ ယာဥ္ေမာင္း မ်ားႏွင့္ ယာဥ္ေနာက္လုိက္မ်ား အား ထမင္း ဆုိင္မ်ားက အရက္ ဘီယာမ်ားႏွင့္ ဧည့္၀တ္ျပဳျခင္း သည္ ခရီးသည္မ်ား၏အသက္အ ႏၲရာယ္ကို ဖိတ္ေခၚေနသေယာင္ ျဖစ္သည္။

‘‘ခရီးသည္ေတြ အဆင္ေျပစြာေရာက္ရွိဖုိ႔က ယာဥ္ေမာင္းသမားေတြရဲ႕ တာ၀န္ပါ။ လမ္းမွာ အရက္ေသာက္ တာ မ်ဳိးေတြဘယ္ လုိမွ မလုပ္သင့္ပါဘူး’’ဟု ေဂ်ေဂ်အဆင့္ျမင့္ခရီးသြားပို႔ေဆာင္ေရး မွ လုပ္သက္ ၁၅ႏွစ္ရွိယာဥ္ေမာင္းဦး၀င္းေက်ာ္ေအာင္ကေျပာသည္။

အေ၀းေျပးယာဥ္လိုင္းမ်ား တြင္ အဆင့္ျမင့္ယာဥ္မ်ားအသုံးျပဳပါက ခရီးသည္မ်ားအတြက္ ပုိမုိလုံၿခဳံမႈေပးႏုိင္ေ ၾကာင္း အီလုိက္အဆင့္ျမင့္ခရီးသည္ပုိ႔ေဆာင္ေရး အေထြေထြမန္ေနဂ်ာ  ကိုေတဇာ ထက္ကဆုိသည္။

အေ၀းေျပးယာဥ္လုိင္းမ်ားႏွင့္ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လုိက္၊ ယာဥ္မယ္မ်ား ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ အခ်က္မ်ား
-ယာဥ္မထြက္မီ ဂိတ္တြင္ ခရီးသည္မ်ားအား အသိပညာေပးစာရြက္
မ်ားေ၀ငွရန္။
-ယာဥ္ေပၚတြင္ အေရးေပၚထြက္ေပါက္မ်ား၊ မွန္ခြဲရန္အတြက္ တူမ်ား ထားရွိသည့္ေနရာမ်ားကို ခရီးသည္မ်ားအားေျပာျပရန္။ ျပဳလုပ္ရ
မည့္ပုံစံမ်ား သင္ျပရန္။
-အေ၀းေျပးလမ္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အေရးႀကီးသည့္ဖုန္းနံပါတ္မ်ားကုိ
ခရီးသည္မ်ားအားေျပာျပရန္။
-ကြၽမ္းက်င္သည့္ ယာဥ္ေမာင္းႏွစ္ဦးထားရွိရန္။
-ယာဥ္ေမာင္းမ်ား၏ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးရန္။ အိပ္ေရး၀၀အိပ္ရန္။
-အရက္၊ ဘီယာေသာက္ၿပီး ယာဥ္မေမာင္းရန္။
-အိပ္ငုိက္ၿပီး ယာဥ္မေမာင္းရန္။
-တစ္နာရီ ကီလုိမီတာ ၁၀၀ ထက္ ပုိမေမာင္းရန္။

7Day Daily