ဟိႏၵားသတၱဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေၾကာင့္ ေခ်ာင္းအတြင္း စြန္႔ပစ္ ေျမစာမ်ား ၀င္ေရာက္ၿပီး တိမ္ေကာ သြား သည္ဟု သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး သမားမ်ားက ဆုိေသာ ေခ်ာင္းတြင္ ကေလးငယ္ တစ္ဦး ျဖတ္သန္း သြားလာေနစဥ္ ။ ယခင္ အစုိးရ လက္ထက္ ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာ စီမံကိန္းအမ်ားစုမွာ EIA, SIA လုပ္ကိုင္ေလ့ မရွိေပ။ (ဓာတ္ပုံ- ေမာင္ၿဖိဳး (Dawei Development Association))
WMO-IPCC ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္
ပထမဆံုး ေျပာခ်င္တဲ့အ ခ်က္က ကမၻာ့ႏိုဗယ္ဆုရ ကမၻာ့ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမ်ား အဖြဲ႕ (In-terpgovernmental Panel on Climate Change-IPCC) ရဲ႕ ကမၻာႀကီးပူေႏြးမႈရဲ႕ အဓိကအ ေၾကာင္းရင္း Main Driver တရား ခံႀကီးကေတာ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုက ေအာ္ ဟစ္ေႂကြးေၾကာ္ေဆာင္ ရြက္ ေနၾကတဲ့ GDP (Gross Domestic Product) တိုးတက္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုး တက္ေရးကိစၥေတြဟာ ကမၻာႀကီး ပူေႏြးမႈကို ျဖစ္တဲ့အဓိက အ ေၾကာင္းရင္းႀကီးျဖစ္ေနပါတယ္ လို႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ထုတ္ေဖာ္သတိေပး ေျပာၾကားခဲ့ ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုး တက္ေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ ပတ္ ၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္မႈမရွိရဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္႐ႈေထာင့္အရ ခိုင္မာ မႈရွိရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ စီမံကိန္းေတြ မစတင္မီ ေစ့ စပ္ေသခ်ာ တိက်တဲ့ ဆန္းစစ္မႈေတြ လုပ္ၾကရမယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈဆန္းစစ္ ခ်က္ (Environmental Impact Assessment-EIA) ၊ လူမႈေရးရာထိခိုက္မႈ ဆန္းစစ္ခ်က္ (Social Impact Assessment - SIA) ၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း၊ သဘာ၀ေဘး၊ လူမႈေရး၊ လူမႈအခြင့္အ ေရးစတာေတြလည္း ဆန္းစစ္ၾက ရမယ္ လို႔ ျပ႒ာန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါ ေတြနဲ႔အညီ စည္းကမ္းတက်စနစ္တက်၊ စံမီေပမီ ေဆာင္ရြက္ၾကမွ သာ လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ စဥ္ဆက္မျပတ္အရွည္တည္တံ့ႏိုင္ တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (Sustainable Development) ျဖစ္လာလိမ့္ မယ္။ အဲဒီလို ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမ်ဳိး ကိုသာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြအသီးသီး က လိုက္နာေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ လို တယ္လို႔ ကမၻာ့ရာသီဥတုေျပာင္း လဲမႈ ေစ့စပ္ေ ဆြးေႏြးေရး ကြန္ဖရင့္မ်ား (World Climate Change Negotiation Conference) ေတြ မွာ သေဘာတူဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါ တယ္။
စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ဆိုတာ ဘာလဲ
စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုး တက္မႈဆိုတာ အနာဂတ္ကာလ မ်ဳိးဆက္ေတြရဲ႕ သူတို႔လိုအပ္ခ်က္ေတြကို သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ ျဖည့္ ဆည္းေပးႏိုင္မႈကို မထိခိုက္ေစဘဲ လက္ရွိမိမိတို႔ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကို ျပည့္ ၀ေအာင္ေဆာင္ ရြက္ေပး ႏိုင္ျခင္းပဲ။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္က က်င္းပခဲ့တဲ့ Brundtland Commission အစည္း အေ၀းက အမ်ားသေဘာတူ အဓိပၸာယ္သတ္မွတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ လုပ္ေန ၾက တဲ့ EIA ေတြမွာ ဒီအခ်က္ပါသလား၊ မပါဘူးလားဆိုတာကို ဆန္းစစ္ေစခ်င္တယ္။
စဥ္ဆက္မျပတ္တည္တံ့မႈဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ သိဖို႔လိုပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ မေရႊ႕ေျပာင္း ႏိုင္တဲ့ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြ (ဥပမာ-႐ုပ္ႂကြင္းေလာင္စာေတြ၊ ဓာတ္ သတၱဳပစၥည္းေတြ၊ ကမၻာ့ သယံဇာတ တြင္းထြက္ပစၥည္း ေတြ)ဆိုတာ အတိုင္းအတာ ပမာဏဟာ ပံုေသျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ အလြယ္တကူျပန္လည္ ျဖည့္ဆည္းဖို႔ကလည္း မျဖစ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ အဲဒီသယံ ဇာတေတြ ကို အဆင္ျခင္မဲ့ သံုးျဖဳန္းေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႔မွာ အားလံုးကုန္ခန္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ တဲ့ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြ (ဥပမာ- ငါး၊ တိရစၧာန္၊ သစ္ေတာ၊ေျမေအာ က္ေရ စသျဖင့္)ဆိုတာ အတိုင္းအတာပမာဏဟာ ျပန္ လည္ျဖည့္စြမ္းႏိုင္တာထက္ အဲဒီ သယံဇာတေတြကို အဆင္ျခင္မဲ့ ပိုမိုသံုးျဖဳန္းေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႔မွာ အားလံုးကုန္ခန္းသြား မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီကုန္ခန္းသြားမႈအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ စီမံကိန္းေဆာင္ရြက္ သူေတြက အာမခံမႈ၊ တာ၀န္ယူ မႈေတြ ေလ်ာ္ေၾကးေပး မႈေတြစတာ ေတြကို စီမံကိန္းသေဘာတူစာ ခ်ဳပ္ေတြမွာ ပါရဲ႕လားဆိုတာေကာ ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒီဟာေတြကို Decision Makers ေတြသိဖို႔ လိုပါတယ္။
ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ သဘာ၀သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြ ကို အသံုးျပဳၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ ေအာင္၊ ႏိုင္ ငံေတာ္ ရဲ႕ GDP ေတြ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုၿပီး လုပ္ေနၾကသမွ်အားလံုးဟာ စဥ္ ဆက္မျပတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို မပ်က္ဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒီလို မပ်က္ေစပါဘူးဆိုတာကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္ရ မယ္။ ေပးႏိုင္ေအာင္ လည္း Assessment ေတြကို တိတိက်က်လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ လိုပါ တယ္။
လုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ ထပ္ေဆာင္းေျပာလိုတာက လုပ္တယ္ဆိုတာနဲ႔ အမည္ခံ သက္သက္နဲ႔ မၿပီးပါဘူး။ အရည္ အေသြးမမီတဲ့ ဆန္းစစ္ခ်က္၊ SOP မကိုက္တဲ့ ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ဳိး မျဖစ္ ေစရပါဘူး။ သေဘာကေတာ့ဗ်ာ မိမိမွာ ေရာဂါရွိ၊ မရွိဆန္းစစ္တာ ထက္ေတာင္ ပိုၿပီးဂ႐ုစိုက္ဖို႔ လိုပါ တယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ ကင္ဆာ ေရာဂါသံသယရွိေနလို႔ ေဆးစစ္ ၿပီဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လို စစ္ၾကရသလဲ၊ အေကာင္းဆံုး ေဆး႐ုံ၊ အေကာင္းဆံုး ဆရာ၀န္နဲ႔ စစ္ေဆးၾကရၿပီး ပစၥည္းကိရိယာ၊ နည္းပညာအားနည္းေနရင္ ျပည္ပကိုေတာင္ ေသခ်ာေအာင္ သြား ေဆးစစ္ၾကရတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေတြ အားလံုးဟာ ခြဲမယ္၊ စိတ္ မယ္ဆိုတာေတြ မလုပ္မီ ေသေသ ခ်ာခ်ာ လုပ္ၾကရတာပါ။ ေသခ်ာ ေအာင္ စစ္ေဆး မႈေတြဟာ ဘယ္ ေလာက္အေရးပါသလဲဆိုတာကို ျပတာပါ။ လူတစ္ေယာက္ခ်င္း စီမွာေတာင္ ဒီေလာက္ အေရးတ ယူစနစ္တက်လုပ္ၾကရတယ္ဆို ရင္ လူအမ်ားေတြရဲ႕ ဘ၀ရပ္တည္ မႈအတြက္ အေရးပါတဲ့ EIA, SIA ေတြဆိုတာ ဘယ္ေလာက္အေလး အနက္ထားေဆာင္ရြက္ၾကရမယ္ ဆိုတာ ေတြးၾကည့္ႏိုင္ၾက ပါတယ္။ စစ္ေဆးတဲ့သူကလည္း သူ႕စစ္ ေဆးခ်က္ကိုလည္း တာ၀န္ယူၾက ရပါတယ္။ အာမခံစနစ္နဲ႔ပဲျဖစ္ ျဖစ္ မွားယြင္းရင္လည္း ေလ်ာ္ ေၾကးေပးၾကရပါတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံတကာစံပါ။
ပတ္၀န္းက်င္ ယုိယြင္းမႈေရာဂါဟာ ကင္ဆာထက္ဆိုးတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါရၿပီဆိုရင္ အသက္ရွင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ေတာ္ေတာ္နည္းသြားရၿပီ ျဖစ္ပါ တယ္။ ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ ထူးျခား ခ်က္ေတြ ကေတာ့ အခ်ဳိ႕မ်ားဆို ရင္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေနတာ ကို ေတာင္ မသိလိုက္ရဘဲ အသက္ဆံုး႐ႈံးသြားခဲ့ၾကရတယ္။ အခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါရေနၿပီလို႔ သိလိုက္ ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုသ လို႔ မမီေတာ့ဘူး။ ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈေတြဟာ ကင္ ဆာထက္ ဆိုးပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပတ္၀န္းက်င္ထိခိုက္မႈကို SOP မီ တဲ့ ဆန္းစစ္ခ်က္မရွိဘဲ သဘာ၀ သယံဇာတေတြကို အသံုးခ်ၿပီး မိမိဆႏၵအတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ဟာ တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ကို သစၥာမေစာင့္သိတာ အနာဂတ္ ကာလကို ဖ်က္ဆီးတာလို႔ေတာင္ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဥပေဒ
ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္း ေတြလုပ္တဲ့ေနရာမွာ အမ်ားျပည္ သူပိုင္ဆိုင္ေနထိုင္တဲ့ေနရာေတြ ကို သိမ္းယူ လုပ္ေဆာင္ရတာေတြ ဟာ ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အၿမဲ ၾကားေနရပါတယ္။ ဟိုတစ္ေလာက ဖိလစ္ပိုင္မွာ က်င္းပတဲ့ အာဆီယံ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲကိုတက္ေတာ့ စင္ကာပူက အၿငိမ္းစားပါေမာကၡ တစ္ေယာက္က သူေရးသားထုတ္ေ၀ထားတဲ့ ႏိုင္ငံတကာစာေပဆုရတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဥပေဒစာအုပ္အေၾကာင္းရွင္းျပေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဥပေဒမွာ ေျမယာသိမ္းယူမႈ (Land Grabbimhg) ကာကြယ္ေရးေတြ အေၾကာင္းပါတယ္။ ျပည္သူလူထု ႏိုင္ငံသားတိုင္းရဲ႕ အေျခခံဥပေဒပါ အခြင့္အေရးျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံသားတိုင္း ေနပိုင္ခြင့္ရွိရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံရပိုင္ခြင့္ကို ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းဟာလည္း အေျခခံဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းမို႔ ခြင့္မျပဳရဘူးလို႔ ပါရွိေနပါတယ္။
စံေတြကိုက္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီး ပါတယ္။
ဒီေတာ့ဗ်ာ။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လုပ္ ေဆာင္ၾကရာမွာ အခုဆိုရင္ စတာ ေတြလည္း စေနၿပီ။ စမလို႔ တာစူ ေနတာလည္း တာစူေနၾကၿပီ။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိေသးတဲ့ ကိစၥ ေတြကလည္း တစ္ပံုတစ္ပင္ရွိေန ဦးမယ္ထင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေဆာင္ပုဒ္တစ္ခု အတိုင္း အားလံုးေဆာင္ရြက္ၾက လိမ့္မယ္လို႔ပဲ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ‘‘ႏိုင္ငံကို သစၥာရွိပါ။ က်န္တာေတြ ကေတာ့ ထိုက္တန္ မွ သစၥာရွိပါ’’ဆိုတာပါပဲ။
Mizzima - News in Burmese
No comments:
Post a Comment