ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး အေမရိကန္ခ်ီးက်ဴး

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန တိုးတက္လာခဲ့ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဆက္ၿပီးလုပ္သြားမဲ့ပံု ရေပမဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနေသးတယ္လို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး John Kerry က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ေသာၾကာေန႔က အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ လူ႔အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ပြဲမွာ ဝန္ႀကီး Kerry ကခုလို ေျပာၾကားခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။ အထီး က်န္ ႏုိင္ငံတခု ျဖစ္ေနခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တိုးတက္မႈေတြ ရွိလာေပမဲ့ အေမရိန္ကန္က ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ အေျခအေန မေရာက္ေသးဘူးလုိ႔လည္း သူကေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို မစုျမတ္မြန္က တင္ျပ ေပးထား ပါတယ္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ႏုိင္ငံအလိုက္လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန အစီရင္ခံစာကို ႏွစ္စဥ္ ထုတ္ျပန္တာမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာကို ေသာၾကာေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ တာျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ကို ေလးစားလိုက္နာတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာ အေျခအေနေတြ တုိးတက္လာတယ္ ဆိုတာကို အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ပြဲ မွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး John Kerry က ျမန္မာႏုိင္ငံကို ဥပမာေပးၿပီး ခုလိုေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ဒီမိုကေရစီစနစ္ကိုဦးတည္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကိုလုပ္လာၿပီး လူ႔အခြင့္ အေရးကိုလည္း အရင္ ကထက္ ေလးစားလာတဲ့အတြက္ အရင္က အထီး က်န္ျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အခု တိုးတက္မႈေတြ ရွိလာပါၿပီ။ က်ေနာ္ တုိ႔ ေရာက္ေစခ်င္တဲ့ အေျခအေနေရာက္ၿပီလားဆိုရင္ေတာ့ မေရာက္ေသးပါဘူး၊ သြားေတာ့သြားေနပါတယ္။ လူေတြပိုၿပီး စီးပြားေရး လုပ္လာႏုိင္ၾကတယ္။

အစိုးအဖြဲ႔ထဲမွာ ပိုၿပီးပါဝင္လာႏုိင္ၾကတဲ့ အတြက္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႔ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ လမ္းဆီကို ဦးတည္ေနပါ တယ္။ ႏုိင္ငံတကာက စံထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ကို ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြ စတင္ က်င့္သံုးလာတဲ့ အတြက္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြတင္ မက တကမာၻလံုးက ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ပိုမိုခိုင္မာတဲ့ ဆက္ဆံေရးေတြကို လမ္းဖြင့္ေပးရာေရာက္ခဲ့ပါတယ္။”

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ အေျခအေနကို မေရာက္ေသး တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိေနေသးတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြ ကိုလဲ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Kerry က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

“စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါေသးတယ္။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြကို အျမစ္ျဖတ္ပစ္ရပါမယ္။ အဖမ္းခံေနရဆဲ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို ျပန္ လႊတ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ လတ္တေလာ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြက ဒီမိုကေရစီအေၾကာင္း ေရးသားခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာႀကီး de Tocqueville ေျပာခဲ့ သလို အမ်ားေကာင္းက်ဳိးအတြက္ စိတ္ထားေတြ ေမြးျမဴ ျပင္ၾကဖုိ႔ ဘယ္ေလာက္ အခ်ိန္ေပးဖုိ႔လိုသလဲဆုိတာကို ျပန္ေျပာင္းသတိရေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူအားလံုးရဲ႕အခြင့္အေရး ကို ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြ ဆက္ၿပီး ကာကြယ္ ျမႇင့္တင္သြားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္ မာႏုိင္ငံ ဟာ ကတိေပးထား သလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလမ္းကို ဆက္ၿပီးသြားမဲ့အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။”

ႏို္င္ငံေတြရဲ႕ အနာဂါတ္ကို ပံုေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခဟာ အဓိက ေသာ့ခ်က္တခုျဖစ္တယ္ ဆိုတာကိုလည္း ဝန္ႀကီး Kerry က လူ႔အခြင့္ အေရးအစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ပြဲမွာ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိတာဟာ လူတိုင္းနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးတခု ျဖစ္ၿပီး အစိုးရတိုင္းမွာ ဒီအခြင့္ အေရးေတြကို ကာကြယ္ျမႇင့္တင္ရမဲ့ တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာကိုလည္း ထပ္ၿပီး သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီပြဲမွာပဲ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ ယာယီ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Uzra Zeya ကလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံက ေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ အားတက္စရာျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးတဲ့ ကိစၥ၊ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လြတ္လပ္မွ်တတယ္လို႔ ဆိုႏုိင္တဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ဝင္ေတြ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြျဖစ္လာတဲ့ကိစၥ၊ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးခဲ့တဲ့ကိစၥေတြကို ဥပမာေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျပာင္းလဲဖုိ႔လိုေနေသးတဲ့ကိစၥေတြကိုလဲ လက္ေထာက္ဝန္ႀကီး Zeya ကခုလို ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အာဏာျပအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ပံုစံေတြဟာ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဝန္ႀကီးေျပာခဲ့သလိုပါပဲ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပိုင္းက လူမႈ အသိုင္း အဝိုင္းေတြၾကား ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အင္မတန္ စိုးရိမ္ပါတယ္။”

ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၉၉ ႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ေရးသားထားတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အားထုတ္ မႈေတြေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြဟာ သိသိသာသာ တိုးတက္လာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္ လို႔ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ ထုိ႔အတူပဲ၊ အစိုးရရဲ႕လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ဝင္ေတြဟာ တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈေတြ၊ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေတြ ရွိေနဆဲပဲလို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ထိန္းသိမ္းခံထား ရသူေတြအေပၚမွာ မတရားအႏုိင္က်င့္မႈေတြ လုပ္ေနဆဲျဖစ္သလို တခ်ဳိ႕ အက်ဥ္းသားေတြ ကို အသက္အႏၱရာယ္စိုးရိမ္ရေလာက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးမွာ ထားတာ၊ ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ေနရာေတြမွာ အရပ္သားေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို အစိုးရက ကာကြယ္မေပးႏုိင္တာေတြကိုလဲ ဒီအစီရင္ခံစာထဲ မွာပဲ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာ မွာ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ ရဲ႕ အေျခအေနေတြ၊ အစိုးရေတြ အဂတိလုိက္စားတဲ့ ကိစၥေတြ၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး အေျခ အေနေတြနဲ႔ အမ်ဳိးသမီး အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ အရင္ႏွစ္ေတြထက္ ပိုၿပီး ထဲထဲဝင္ဝင္ ေဖာ္ျပထားတာ ကို ေတြ႔ ရပါတယ္ရွင္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ႏွစ္ပတ္လည္အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္စဥ္။ (၀၄-၁၉-၁၃)။

ဧရာ၀တီ