အာဆီယံေဒသအတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားရွိ အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္မ်ား၊ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရး နယ္ေျမမ်ား အထူးသျဖင့္ အာဆီယံ အေမြ အႏွစ္ မ်ားတြင္ လက္ရွိ ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ အခက္အခဲမ်ားျဖစ္သည့္ တရားမဝင္အမဲလုိက္ျခင္း၊ သစ္ထုတ္ယူျခင္း၊ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ျခင္း၊
ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ႏွင့္ ၄င္းတုိ႔၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ား တရားမဝင္ ကုန္သြယ္ေနျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေလ်ာ့နည္းလာေစေရး၊ သဘာဝ
အေျခခံ ခရီး သြားလုပ္ငန္းမ်ား ျမႇင့္တင္ လာေစေရး၊ အာဆီယံ အေမြ အႏွစ္ ဥယ်ာဥ္ မ်ားအတြင္း ဇီဝမ်ဳိးစံု မ်ဳိးကြဲ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္း
ေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ား၊ မ်ဳိးခြဲျခားျခင္းမ်ားကို ေဒသခံ ျပည္သူလူထုအတြင္း စိမ့္ဝင္ပ်ံ႕ႏွံ႔ သိရွိနားလည္ သေဘာေပါက္လာေစေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္မ်ားအဖြဲ႕ (ASEAN Heritage Parks- AHPs) ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အာဆီယံ ဇီဝမ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲဗဟိုဌာန (ASEAN Centre for Biodiversity- ACB) တြင္ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ပူးေပါင္းကာ ကုလသမဂၢ ဇီဝမ်ဳိးစံု မ်ဳိးကြဲဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္းရွင္း ဗဟိုဌာန (CBD)၏ ဇီဝမ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲ ထိန္းသိမ္းေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ထို႔ျပင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွရွိ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္မ်ား အဖြဲ႕အစည္းတြင္လည္း အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ပါဝင္သည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏုိင္ငံမ်ား၌ အာဆီယံ အေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္ေပါင္း ၃၂ ခု ရွိသည္။ ဘ႐ူႏုိင္းႏုိင္ငံတြင္ တစ္ခု၊ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ခု၊ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံတြင္ သံုးခု၊ လာအိုႏုိင္ငံတြင္ တစ္ခု၊ မေလးရွားႏုိင္ငံတြင္ သံုးခု၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ခုႏွစ္ခု၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံတြင္ ေလးခု၊ စင္ကာပူႏုိင္ငံ တြင္ ႏွစ္ခု၊ ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္ ေလးခုႏွင့္ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံတြင္ ငါးခုတို႔ အသီးသီး ရိွၾကသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ခုနစ္ခုေျမာက္ နတ္မေတာင္ အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္ကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၆ ရက္က ထိုင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္ၿမိဳ႕၌ က်င္းပသည့္ အာဆီယံပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးမ်ား၏ အစည္း အေဝးတြင္ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္အျဖစ္ အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္မ်ားမွာ- ခါကာဘိုရာဇီအမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္၊ အင္းေတာ္ႀကီးေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ အေလာင္းေတာ္ ကႆပ အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္၊ အင္းေလးကန္ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ မိန္းမလွကြၽန္း ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ လန္ပိအဏၰဝါ အမ်ဳိးသား ဥယ်ာဥ္ႏွင့္ နတ္မေတာင္ အမ်ဳိးသား ဥယ်ာဥ္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္ဟု ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမံု သတင္း စာတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
Khit Lu Nge
အေျခခံ ခရီး သြားလုပ္ငန္းမ်ား ျမႇင့္တင္ လာေစေရး၊ အာဆီယံ အေမြ အႏွစ္ ဥယ်ာဥ္ မ်ားအတြင္း ဇီဝမ်ဳိးစံု မ်ဳိးကြဲ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္း
ေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ား၊ မ်ဳိးခြဲျခားျခင္းမ်ားကို ေဒသခံ ျပည္သူလူထုအတြင္း စိမ့္ဝင္ပ်ံ႕ႏွံ႔ သိရွိနားလည္ သေဘာေပါက္လာေစေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္မ်ားအဖြဲ႕ (ASEAN Heritage Parks- AHPs) ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အာဆီယံ ဇီဝမ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲဗဟိုဌာန (ASEAN Centre for Biodiversity- ACB) တြင္ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ပူးေပါင္းကာ ကုလသမဂၢ ဇီဝမ်ဳိးစံု မ်ဳိးကြဲဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္းရွင္း ဗဟိုဌာန (CBD)၏ ဇီဝမ်ဳိးစံုမ်ဳိးကြဲ ထိန္းသိမ္းေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ထို႔ျပင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွရွိ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္မ်ား အဖြဲ႕အစည္းတြင္လည္း အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ပါဝင္သည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏုိင္ငံမ်ား၌ အာဆီယံ အေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္ေပါင္း ၃၂ ခု ရွိသည္။ ဘ႐ူႏုိင္းႏုိင္ငံတြင္ တစ္ခု၊ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ခု၊ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံတြင္ သံုးခု၊ လာအိုႏုိင္ငံတြင္ တစ္ခု၊ မေလးရွားႏုိင္ငံတြင္ သံုးခု၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ခုႏွစ္ခု၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံတြင္ ေလးခု၊ စင္ကာပူႏုိင္ငံ တြင္ ႏွစ္ခု၊ ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္ ေလးခုႏွင့္ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံတြင္ ငါးခုတို႔ အသီးသီး ရိွၾကသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ခုနစ္ခုေျမာက္ နတ္မေတာင္ အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္ကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၆ ရက္က ထိုင္းႏုိင္ငံ ဗန္ေကာက္ၿမိဳ႕၌ က်င္းပသည့္ အာဆီယံပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးမ်ား၏ အစည္း အေဝးတြင္ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္အျဖစ္ အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္မ်ားမွာ- ခါကာဘိုရာဇီအမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္၊ အင္းေတာ္ႀကီးေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ အေလာင္းေတာ္ ကႆပ အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္၊ အင္းေလးကန္ေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ မိန္းမလွကြၽန္း ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ လန္ပိအဏၰဝါ အမ်ဳိးသား ဥယ်ာဥ္ႏွင့္ နတ္မေတာင္ အမ်ဳိးသား ဥယ်ာဥ္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္ဟု ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမံု သတင္း စာတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
Khit Lu Nge
No comments:
Post a Comment