အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ပုိမ်ားလာမည့္ လႊတ္ေတာ္သစ္

လႊတ္ေတာ္တြင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသမီးလႊတ္ေတာ္အမတ္အေရအတြက္ျပ သတင္းအခ်က္ အလက္ပါ သ႐ုပ္ေဖာ္ပုံ 

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လႊတ္ေတာ္သံုးရပ္ စလံုးအတြက္ အမ်ဳိးသမီးလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ေလာင္း ၈၀၀ ခန္႔  ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ ၿပိဳင္ခဲ့ရာ ႏုိ၀င္ဘာ ၈ ရက္  ေရြး ေကာက္ပြဲအၿပီး၌ လႊတ္ေတာ္အတြင္းသို႔ အမ်ိဳးသမီး အမတ္ေလာင္း ဦးေရ၁၅၀ခန္႔ ေရာက္ရိွလာေတာ့မည္ျဖစ္သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၀ ေရြး ေကာက္ပဲြတြင္ ကုိယ္စားလွယ္ ေလာင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္အနက္ အမ်ိဳးသမီး အမတ္ ေလာင္း ၁၀၁ ဦး ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၿပီး ၄၅ ဦး ေရြး ခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၂ ၾကား ျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ လစ္လပ္ မဲဆႏၵနယ္မ်ားအတြက္ အမ်ိဳး သမီး အမတ္ေလာင္း ၂၆ ဦး ၀င္ၿပိဳင္ရာ ၁၃ ဦး ထပ္မံေရြးခ်ယ္ခံရ သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လက္ရိွလႊတ္ ေတာ္သံုးရပ္တြင္ စုစုေပါင္း အမ်ိဳး သမီးအမတ္ဦးေရ ၅၃ ဦးသာရိွၿပီး စုစုေပါင္းလႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္အားလံုး၏ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရိွခဲ့သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီက ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္း တြင္ အမ်ိဳးသမီးပမာဏ ၃၀ ရာ ခုိင္ႏႈန္းပါ၀င္ ႏုိင္မည္ဟု အမ်ိဳးသ မီးအေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ား က ေမွ်ာ္မွန္းထားၾကသည္။ ယခု ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏုိင္ရလဒ္မ်ားအရ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္ အမတ္ ပမာဏမွာလႊတ္ေတာ္သံုး ရပ္ေပါင္းတြင္ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ ရရိွလာျခင္းျဖစ္သည္။

လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ေလာင္းမ်ား ပိုမို ေရာက္ရိွလာျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ ယခင္ကတည္းက အမ်ိဳးသမီးအ ေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူအခ်ိဳ႕က အမတ္ေလာင္းမ်ားအျဖစ္ ေရြး ေကာက္ တင္ေျမႇာက္ခံရျခင္းတုိ႔ ေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳေရး မ႑ိဳင္တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရျခင္း ကို ကာကြယ္ ျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဘ၀လံုၿခံဳ ေရးႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ ဥပေဒ မ်ား ကာကြယ္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီး ႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ဘ၀ ရပ္တည္ေရးအတြက္ အဆိုမ်ား တင္သြင္းျခင္းတုိ႔ ပိုမိုျပဳလုပ္လာ ႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ေမွ်ာ္ လင့္ေနၾကသည္။

လက္ရိွႏုိင္ငံေရးအခင္းအ က်င္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ား ပါ၀င္မႈ နည္းပါးျခင္း ေၾကာင့္ အမ်ိဳး သမီး အခြင့္အေရး ႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ ဥပေဒျပ႒ာန္း ျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ အကာ အကြယ္ျဖစ္ ေစသည့္ အဆိုတင္သြင္းမႈအားနည္းျခင္း၊ ႏုိင္ငံ ေရးအရ ဆံုးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ရိွသည့္ ရာထူးေနရာတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္မႈအားနည္းရျခင္းတို႔ ေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္ ေၾကာင္း ေရြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္အမတ္ မ်ားက ဆုိသည္။

‘‘အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔  ပတ္ သက္တဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနတစ္ခုသီး သန္႔ျဖစ္လာေအာင္ ႀကိဳးစားသြား မယ္။ အမ်ိဳးသမီး ေတြကုိ အၾကမ္း ဖက္တာ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔နဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းေတြအထိ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါ ၀င္ႏုိင္ေရးနဲ႔ က်ား/မတန္းတူအ ခြင့္အေရးရဖို႔ ႀကိဳးစားသြားမယ္’’ ဟု အမ်ိဳးသမီးတက္ႂကြလႈပ္ရွား သူတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၅ ေရြး ေကာက္ပဲြတြင္ အႏုိင္ရလာသည့္ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္အမတ္ တစ္ဦးက ဆုိသည္။

ထုိသုိ႔ဥပေဒျပဳေရးကိစၥရပ္ မ်ားအျပင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ႏွင့္ အျခား က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား အတြက္ ဘတ္ဂ်က္သီးသန္႔ခဲြေ၀ ေပးရန္ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးထုတစ္ရပ္ လံုးအတြက္ ဘတ္ဂ်က္သီးသန္႔ ခ်ေပးႏုိင္ရန္ အဓိကေဆြးေႏြးတင္ ျပသြားမည္ဟု ၎တို႔က ေျပာ သည္။

ထုိ႔အျပင္ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ စခန္းမွ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလး သူငယ္မ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အ ေရးခ်ိဳး ေဖာက္ခံ ေနရသည့္ ေဒသ မ်ားသုိ႔ လက္ရိွအႏိုင္ရရိွထား ေသာ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္ အ မတ္မ်ား အေနျဖင့္ ကြင္းဆင္း သြားေရာက္ေလ့လာသင့္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စစ္ေရးေလ့ လာသံုးသပ္သူ ေဒၚခင္မမမ်ိဳးက အႀကံျပဳသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အမ်ိဳးသ မီးမ်ားကုိ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ခဲြျခား ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံမႈ ပေပ်ာက္ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ တြင္ လက္မွတ္ ေရးထုိးထားေသာ္လည္း သက္ ငယ္မုဒိမ္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနရျခင္း သည္ အေရးယူမႈ အားနည္းျခင္း ႏွင့္  အဆိုပါဥပေဒအသက္မ၀င္ ေသာေၾကာင့္ဟု အမ်ိဳးသမီးအ ေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ မ်ားက ေထာက္ျပသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အတြက္ အၾကမ္းဖက္မႈအကာအ ကြယ္ေပးေရး ဥပေဒအသက္၀င္ ရန္ အမ်ဳိး သမီး အခြင့္အေရး ခ်ိဳး ေဖာက္ခံရသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ အႏုိင္ရလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စား လွယ္မ်ားက ဖိဖိစီးစီး ေဆာင္ရြက္ ရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီး အေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက အႀကံျပဳသည္။

‘‘အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အက်ိဳးရိွတဲ့ ဥပေဒေတြကုိ ျပ႒ာန္း ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႔ လုိအပ္ပါ တယ္။ အမ်ိဳး သမီး အခြင့္အေရး ေတြ ဒီထက္ပိုရၿပီး ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္းစံၫြန္းနဲ႔ ညီတဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္ေအာင္ လႊတ္ေတာ္ ထဲမွာ ေဆြးေႏြးေစခ်င္ပါတယ္။ လက္ရိွမွာ  အမ်ိဳးသမီးေတြကို အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြ၊ သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈေတြ အ မ်ားႀကီးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြ ဟာ အေရးယူမႈအပုိင္းမွာ အား နည္းၿပီး ဥပေဒေတြက ေကာင္း ေကာင္းအသက္မ၀င္လို႔ပါ’’ဟု အမ်ိဳးသမီးအေရးလႈပ္ရွားသည့္ အဖဲြ႕အစည္း Triangle Woman မွ ဒါ႐ုိက္တာေဒၚခင္ေလးက ေျပာ သည္။ ထိုသုိ႔အမ်ိဳးသမီးအေရးႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ ကိစၥရပ္မ်ားအ တြက္ အခ်က္အလက္မ်ား လုိအပ္ပါကလည္း အရပ္ဘက္လူမႈအ ဖဲြ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ အမ်ိဳးသ မီးလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအား ကူညီရန္ အသင့္ရိွေၾကာင္း ၎ က ဆက္လက္ေျပာသည္။

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏုိင္ရရိွလာသည့္ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားသည္ လက္ရိွလႊတ္ေတာ္ သက္တမ္း၌ လႊတ္ေတာ္တက္ေနသည့္ အမ်ိဳး သမီးလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားထက္ အေရအတြက္ ပုိမ်ား သကဲ့သုိ႔ အရည္အေသြးပုိင္းတြင္လည္း ပိုမုိျမင့္မားလာေရး ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပအရပ္ဘက္ လူမႈအဖဲြ႕ အစည္းမ်ား က ကူညီေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးအေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္း စဥ္မ်ားတြင္ ေဆာင္ရြက္ေနသူ ေဒၚနန္ေရာ္က ေျပာသည္။

‘‘အခုအတုိင္းဆုိရင္ေတာ့ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ခါတုိင္းထက္ သံုးဆ ေလာက္ ေရာက္သြားတယ္။ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္အမတ္ အေရအတြက္ အမ်ားႀကီးပါလာၿပီဆုိေတာ့ အ ရည္အခ်င္းေတြပါ ျဖည့္ဖုိ႔ လုိအပ္ တယ္’’ဟု ေဒၚနန္ေရာ္က ဆုိ သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရသည့္ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္အ မတ္မ်ားသည္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ ခဲ့သည့္ေဒသအျပင္ စစ္ေဘးသင့္ေဒသရွိမ်ားသို႔ ကိုယ္တုိင္ကြင္း ဆင္းသြားေရာက္ၿပီး အဆိုပါ ေဒသႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေသး စားစစ္တမ္းတစ္ခုျပဳလုပ္၍ ရရွိ လာေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို အေျခခံကာ လႊတ္ေတာ္တြင္ အဆိုတင္သြင္းသင့္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးအေရး  တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက အႀကံျပဳသည္။

‘‘အရပ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႕အ စည္းေတြက စစ္ေဘးသင့္ေဒသ က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ေတြကို ပိုမို သိရွိႏုိင္ တယ္ဆိုေပ မယ့္အဲဒီအေၾကာင္းေတြကို လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က အဆို တင္သြင္းမွ ပိုမိုထိေရာက္မွာပါ’’  ဟု ေဒၚနန္ေရာ္က ဆက္လက္ ေျပာသည္။

ယခု ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြး ေကာက္ပြဲတြင္ အမ်ိဳးသားဒီမုိက ေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ၊ အမ်ိဳး သမီးပါတီ(မြန္)ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီၫြတ္ေရးပါတီတို႔ သည္ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္ စားလွယ္မ်ား အမ်ားဆံုးဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည့္    ပါတီမ်ားျဖစ္ သည္။

၂၀၁၀ ႏွင့္ ၂၀၁၂ ေရြး ေကာက္ပြဲႏွစ္ခုေပါင္းရလဒ္အရ လက္ရွိလႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ အမ်ိဳး သမီးလႊတ္ေတာ္ အမတ္ ၅၃ ဦး သာရွိၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ ငံမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက အနိမ့္ဆံုး ျဖစ္သည္။

The Asia Foundation က ၂၀၁၄ တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္စစ္တမ္း တစ္ခု၌ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ အမ်ိဳး သမီးမ်ား ပါဝင္လာမႈမွာ တိုး တက္လာသည္ဟု ေဖာ္ျပထား ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးအရ အေရး ပါသည့္ ဆံုးျဖတ္ ခ်က္မ်ားေပးႏုိင္ ေသာေနရာတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေနရာရရွိမႈနည္းပါးေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

‘‘အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္အ မတ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လႊတ္ေတာ္ထဲကို ေရာက္လာ တယ္။ အခုဝင္ ေရာက္ လာတဲ့အ ေရအတြက္နဲ႔ေတာ့ မလံုေလာက္ ေသးပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးမွာ အမ်ိဳးသ မီးလႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြ ၃၀ ရာ ခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပါဝင္ဖို႔ မွန္းထား တာကေတာ့ လာမယ့္ ေရြး ေကာက္ပြဲေတြမွာ ပါဝင္လာႏိုင္ မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္’’ဟု ေဒၚနန္ ေရာ္က ေျပာသည္။

အေရွ႕ေတာင္အာရွႏုိင္ငံ မ်ားထဲမွ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ အင္ဒိုနီး ရွားႏိုင္ငံမ်ား၏ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား တြင္ အမ်ိဳး သမီး အမတ္ေလာင္း မ်ားအား ခြဲတမ္းျဖင့္ မပါမေနရ စနစ္က်င့္သံုးလ်က္ရွိၿပီး သမၼတ ဂ်ိဳကိုဝီဒိုဒို လက္ထက္တြင္ အမ်ိဳး သမီးဝန္ႀကီးမ်ားအား အစိုးရအဖြဲ႕ ထဲတြင္ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။

လက္ရွိ ျမန္အအစိုးရအဖြဲ႕ တြင္ ဝန္ႀကီးဌာန ၃၆ ခုအနက္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ အမ်ိဳးသမီး ဝန္ႀကီး ႏွစ္ဦးသာ ခန္႔အပ္ထား သည္။

ယခုေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အ ရ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ တစ္ပါတီတည္းမွပင္ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ၁၃၃ ဦးအႏုိင္ ရရွိထားၿပီး အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အ ေရးလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူမ်ား ျဖစ္ေသာ ေဒၚေနာ္လွလွစိုး၊ ေဒၚ ေရႊေရႊစိန္လတ္၊ သတင္းလိုက္ ရင္း ေသဆံုးသြားသူ ကိုပါႀကီး၏ ဇနီးေဒၚသႏၲာတို႔ အပါအဝင္အမ်ိဳး သမီးေရးလႈပ္ရွားသူအခ်ိဳ႕က လည္း ဥပေဒျပဳေရးမ႑ိဳင္သို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ လက္ရွိအႏိုင္ရ ထားသည့္ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးအရ ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည့္ေနရာမ်ား တြင္ ပမာဏမည္မွ်ပါဝင္လာ မည့္၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးခ်ိဳး ေဖာက္ခံရမႈမ်ား၊ သက္ငယ္မုဒိမ္း မႈမ်ားကိုအေရးယူမည့္ ဥပေဒမ်ား အသက္ဝင္လာရန္ မည္သို႔လုပ္ ေဆာင္သြားမည္ကို စိတ္လႈပ္ရွား ဖြယ္ေစာင့္ၾကည့္ရေပမည္။

7Day Daily