မိုဘိုင္းလ္ဖုန္းျပႆနာ

ေရႊျပည္တံခြန္က စလိုက္တဲ့ ငါးေထာင္တန္ Sim Card ျပႆနာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အယူအဆ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေရးသား ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၈) ရက္ေန႔ထုတ္ Mobile Guide ဂ်ာနယ္မွာ မုိဘုိင္းဖုန္း နည္းပညာ၊ ေစ်းကြက္ ကၽြမ္းက်င္သူ တစ္ဦးလည္းျဖစ္၊ England ႏုိင္ငံကေန MBA (Telecom) ဘာသာရပ္ကုိ အထူးျပဳ သင္ၾကားခဲ့သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္တဲ့ ဦးျပည္စုိးထြန္းနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးက စီးပြားေရး ရႈေထာင့္၊ နည္းပညာ ရႈေထာင့္ ႏွစ္ခုလံုးကေန သံုးသပ္ထားၿပီး ဖတ္ရသမွ်ထဲမွာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္လို႔ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။

တင္ဇာေအာင္ ေမးျမန္းသည္။

အခု လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ငါးေထာင္တန္ဖုန္း ျဖစ္ႏုိင္၊ မျဖစ္ႏုိင္ ဆုိတဲ့ ေနရာမွာ အစ္ကုိ႔ရဲ႕ အျမင္ကုိ သုံးသပ္ေပးပါဦး

ႏွစ္ဖက္စလုံးက ေျပာေနတာေတြေတာ့  ရွိပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကုိ ေျပာရမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံ တစ္ခုလုံး ၿခဳံၾကည့္ဖုိ႔ လုိတယ္။ Improve ျဖစ္ဖုိ႔က အဓိက ျဖစ္ဖို႔ လုိတယ္။ ၿခဳံၾကည့္တဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း Business Area ျဖစ္တဲ့ ရန္ကုန္လုိမ်ဳိး၊ ဧရာဝတီလုိမ်ဳိးကုိ ကြကၿ္ပီး ၾကည့္လုိ႔ မရဘူး။ ႏုိင္ငံ တစ္ခုလုံး ၿခဳံၾကည့္ရမယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕ တုိင္းရင္းသားေတြ ရွိတဲ့ ခ်င္းေတာင္ လုိဟာမ်ဳိး၊ ကခ်င္ျပည္နယ္လုိ ေနရာမ်ဳိးေတြကုိလည္း ၾကည့္ရမယ္။ အဲဒီေနရာ မ်ဳိးေတြမွာ Tele density ျမင့္ဖုိ႔ ဆုိတာလည္း အစုိးရမွာ တာဝန္ ရွိတယ္။ ဒါေတြကုိ ခ်န္ထား ၿပီးေတာ့ ရန္ကုန္လုိ ေနရာမ်ဳိးကုိပဲ develop ျဖစ္ေအာင္ လုပ္မယ္ ဆုိရင္ အခုလုိ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ပုိၿပီးေတာင္ အေျပာခံရႏုိင္တယ္။ ဒီေနရာက develop ျဖစ္တယ္။ ဒီေနရာက မျဖစ္ဘူး ဆုိၿပီး ပုိၿပီးေတာင္ အေျပာခံရဦးမယ္။ အစုိးရ အေနနဲ႔ ဒါေတြကုိ Setup လုပ္ဖုိ႔ ဆုိတာ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားမွာလည္း setup လုပ္ဖုိ႔ လုိတယ္။ အဲဒီလုိ လုိတဲ့ေနရာမွာလည္း ဖုန္းတစ္လုံးနဲ႔ တစ္လုံး ေျပာဖုိ႔ဆုိတာ Transmittion Link မရွိဘဲနဲ႔ ေျပာလုိ႔မရဘူး။ Transmittion Link ရွိဖုိ႔ဆုိတာက backbone ေတြ ဘာေတြခ်ဖို႔ အမ်ားႀကီး လုိအပ္တယ္။ အဲဒီ အေပၚ မွာလည္း Cost ေတြ အကုန္လုံးက စီးပြားေရးအရ တြက္ေခ် ကုိက္တာ မကုိက္တာက ေနာက္မွထား။ အေရးႀကီးတာက Tele density အရ နယ္စြန္ နယ္ဖ်ားေတြမွာ ရွိရမယ္။ ၿပီးေတာ့လည္း improve ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာက ဒီ cost ေတြကုိ ထည့္တြက္ ထားဖုိ႔ ေမ့ထား ရမယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အေနနဲ႔ဆုိရင္ ဒါေတြ အေရး မႀကီးေသးဘူး။ အဲဒီလုိမ်ဳိး စဥ္းစားၿပီးမွ လုပ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လည္း သူ႔အေနနဲ႔ အခုအခ်ိန္မွာ Cost ေတြ ဘာေတြ ႀကီးတာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။

ေရႊျပည္တံခြန္ရဲ႕ Project အရလည္း ရန္ကုန္နဲ႔ ဧရာဝတီက ေျခာက္လလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ၿပီးရင္ တစ္ႏုိင္ငံလုံး ငါးႏွစ္ စီမံကိန္း လုိ႔ပဲ ဆိုပါတယ္။

သူ႔အေနနဲ႔ ဆုိရင္လည္း ရန္ကုန္နဲ႔ ဧရာဝတီလုိ Business Area လိုေနရာက စမယ္။ အဲဒီလုိ ေနရာကေနမွ ပုိက္ဆံရမယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း တုိးသြားမယ္။ သူ႔လုိ Private sector က ၾကည့္တဲ့ Concept က တစ္မ်ဳိးေပါ့။ MPT ဘက္က ၾကည့္တဲ့ Concept ကေတာ့ တစ္ႏုိင္ငံလုံးကုိ  improve ျဖစ္ခ်င္တာ။ အဲဒီလို လုပ္တဲ့ ေနရာမွာ ခုနက ေျပာတဲ့ Cost ေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေရႊျပည္တံခြန္ဘက္ အျခမ္းက ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေျခာက္လ အတြင္းမွာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလား ဆုိရင္ ျဖစ္တာေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ ေျမေနရာဆိုလည္း မရရေအာင္ ဝယ္မယ္ ဆုိလည္း ရတာေပ့ါ။ ေနာက္တစ္ခုက သုံးႏုိင္တဲ့ နည္းပညာ ရွိတယ္။ ဥပမာ Station တစ္ခုကုိ ေထာင္မယ္ ဆုိရင္ မေဆာက္ခင္မွာလည္း Mobile Vehicle က အဲဒီေနရာကုိ သြားမယ္။ ၿပီးရင္  Mobile Vehicle နဲ႔ ေဆာက္မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ အတြင္းမွာပဲ ကိုယ့္ရဲ႕ Station တစ္ခုကုိ Fixed လုပ္ႏုိင္မယ္။ အဲဒီလုိမ်ဳိး Solution ကုိ ျမန္ျမန္ လုပ္မယ္ဆုိလည္း ရပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးကုိ ေရႊျပည္တံခြန္ကလည္း မျပဘူးေပါ့။ တကယ္တမ္း ညႇိလုပ္မယ္ ဆုိရင္ ရပါတယ္။

ဒါဆုိရင္ ေျခာက္လအတြင္းမွာ ရန္ကုန္နဲ႔ ဧရာဝတီမွာ ရႏုိင္တာေပ့ါ။

တကယ္တမ္း အားသြန္ ခြန္စုိက္ လုပ္ခ်င္ရင္ ရပါတယ္။ အဲဒီ Location တစ္ခုကုိ ေရြးတယ္ ဆုိရင္ အဲဒီေနရာမွာ ႀကိဳၿပီးေတာ့ ပြိဳင့္ေတြ ခ်ထားေပါ့။ အဲဒီ ေနရာေတြက ရႏုိင္လား မရႏုိင္လား၊ ကိုယ္က ႀကိဳစဥ္းစား ထားေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကုိယ္က အဲဒီေနရာကုိ Network အသစ္တစ္ခု ေဆာက္မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ Fiber optic မခ်ဘဲနဲ႔ Micro Wave တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ခ်ိတ္ၿပီးခ်မယ္ ဆုိရင္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရွိပါတယ္။ သူရဲ႕ ေနရာက ေသးေသးေလးပါ။ ရန္ကုန္တုိင္း ရွိမယ္။ ၿပီးေတာ့ ဧရာဝတီတုိင္း ဆုိတာကလည္း တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ဘာမွ obstacle မရွိတဲ့ ေနရာေတြေပါ့။ အတား အဆီးေတြ မရွိဘူးေပါ့။ ဥပမာ ခ်င္းေတာင္လို ေနရာမ်ဳိးေတြေပါ့။ Microwave ေဆာက္ဖုိ႔ ဆုိတာ ေတာ္ေတာ္ကုိ ခက္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေနရာမ်ဳိးက ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ International အရ Network ေဆာက္မယ္ ဆုိတာကေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္၊ ေဆာက္လုိ႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာက မေမွ်ာ္လင့္တာေတြ ရွိႏုိင္ပါေသးတယ္။ Frequency မွာလည္း သူတုိ႔ အခုလက္ရွိ သုံးေနတာနဲ႔ လြတ္လား မလြတ္လား ၾကည့္ဖုိ႔ လုိေသးတယ္။ International မွာ ရေပမယ့္ ဒီမွာကေတာ့ ရခ်င္မွလည္း ရမယ္ေပါ့။ Nature ခ်င္းလည္း မတူဘူး။

အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ မိုဘိုင္းဖုန္း သုံးစြဲမႈနဲ႔လည္း ယွဥ္ၿပီး ေျပာေပးပါဦး။

အနီးစပ္ဆုံး ဆုိရင္ေတာ့ ထိုင္းႏုိင္ငံေပါ့။ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာလည္း ပထဦးဆုံးက အစုိးရ အေနနဲ႔ပဲ လုပ္တာရွိတယ္။ အစုိးရက လုပ္ၿပီး တျဖည္းျဖည္း Mature ျဖစ္လာေတာ့ Private ကုိ လႊဲေပးတာေပါ့။ သူရဲ႕ Backbone ႀကီးကုိ နဂို ကတည္းက ေဆာက္ထားတယ္။ အဲဒီကမွ Transmittion Link အတြက္ သူတုိ႔က လုိင္းေတြကုိ ျပန္ငွားေပးတာပါ။ အဲဒီလုိ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ သြားေနၾကတာပါပဲ။ သူတုိ႔မွာက နဂုိကတည္းက invest လုပ္ထားတာ ရွိတယ္။ အဲဒီ invest လုပ္ထားတာေတြ အရင္း ေက်ၿပီ ဆုိရင္ cost ခ်တာရွိတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ Competition ရွိလာတယ္ ဆုိရင္ Operator အခ်င္းခ်င္းေတြက ၿပိဳင္ဆုိင္မႈေတြ ျဖစ္လာေတာ့ ေစ်းပုိက်တာေပ့ါ။ တျဖည္းျဖည္း က်လာေတာ့ Competition အရ အလကား ေပးတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ 2 Years Contact, 1 Years Contact ေတြ ရွိလာရင္လည္း ဟန္းဆက္ တစ္မ်ဳိး ေပးမယ္ ဆုိတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြရဲ႕ မိုဘိုင္းဖုန္း Operator ေပးတဲ့ အေနအထားကေရာ ဘယ္လုိ ရွိပါသလဲ။

ထုိင္းမွာဆုိရင္လည္း စစခ်င္း ပထမဆုံးက Government အေနနဲ႔ လုပ္တယ္။ TOT ဆုိၿပီး လုပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ operator ေတြ အေနနဲ႔ ျဖစ္လာတယ္။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းနဲ႔ ခြဲထုတ္တာ။ စင္ကာပူမွာလည္း ဒီလုိပဲ ခြဲထုတ္လာတာပဲ။ အနီးစပ္ဆုံး တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဆုိရင္လည္း ဒီလိုပါပဲ။ အစတုန္းက ေဒၚလာ ၂၀၀၀ ေလာက္ကေနမွ အခုဆုိရင္ အလကားရတဲ့ အဆင့္ အထိ ျဖစ္လာတာပဲ။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ခ်ေပးတာေပါ့။ အဲဒီလုိ ဟာမ်ဳိးေတြက ဘယ္လုိမ်ဳိးမွာ ျမင္ရလည္း ဆိုေတာ့ Geographical အရ အရမ္းကို ႀကီးတဲ့ ေနရာမ်ဳိးေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ နံပါတ္တစ္ အခ်က္ ႀကီးမား က်ယ္ျပန္႔တယ္။ နံပါတ္ႏွစ္ အေနနဲ႔က  Loan မရတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ဳိးေတြမွာပါ။ ဒီလုိမ်ဳိး Telecom Network ဆုိတာ Infrastructure အရ အရမ္းႀကီးမား က်ယ္ျပန္႔ေတာ့ Loan မရဘူးဆုိရင္ ဒီလုိပဲ လုပ္ရတာပါပဲ။ တစ္ခုခုက Provide လုပ္လုိ႔ ဥပမာ အခုခ်ိန္မွာ 1 billion ေလာက္ကုိ ကမ႓ာ႔ဘဏ္ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ADB  ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တယ္လီကြန္း က႑မွာ သုံးပါဆုိၿပီး ေပးမယ္ဆုိရင္ အစ ကတည္းက Cost ခ်လို႔ ရတယ္။ ေနာက္တခုကလည္း Private investor ဘက္က ဒီဟာကုိ investment လုပ္ေပး ထားႏုိင္တယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာလည္း အလုပ္လုပ္လုိ႔ ရတယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ျပႆနာ မရွိဘူးေပါ့။

အလကား ေပးႏိုင္တယ္ ဆုိတာ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခု အတြင္းေလာက္ ျဖစ္မလား။

အဲဒါက ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုေလာက္ ျဖစ္မယ္။ Mobile Technology တကယ္ Develop ျဖစ္တာက ၁၉၉၀ ေလာက္မွ စတာ။

လက္ရွိ အခ်ိန္မွာ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ Sim Card တန္ဖုိးက ဘယ္ေလာက္ ရွိပါသလဲ။

အခု အခ်ိန္မွာေတာ့ Sim Card တန္ဖုိးက Cost ေတာင္ မရွိေတာ့ဘူး။ ဘာလုိ႔လည္း ဆုိေတာ့ Tourism Promotion အရေရာ Market Promotion အရေရာ Cost မရွိေတာ့ပါဘူး။  Air Port သြားမယ္ဆုိရင္  Sim Card Free ယူသြားလုိ႔ ရတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆုိ 15 Baht ထည့္ေပးတာေတာင္ ရွိတယ္။ ဒါေတြက  Business Competition အရ ျဖစ္လာတာပါ။

ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ လုပ္သင့္တာကေရာ ဘယ္လုိရွိမလဲရွင္။

ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရး အေနနဲ႔က Radio Sepctrum ေတြကုိ ေလလံတင္ၿပီး ေရာင္းရမယ္။ operator ေတြက Frequency ဘယ္ႏွစ္ခုကို လုိခ်င္တယ္ ဆိုတာ ကန္ထ႐ုိက္ ဆြဲရမယ္။ အဲဒီလိုင္စင္ကုိ Operator က ေလလံ ဆြဲရမယ္။ အဲဒီမွာ Spectrum Cost က အေရးႀကီးတယ္။ အဲဒီမွာ ေစ်းႀကီးရင္ ခ်ေရာင္းမယ္ ဆုိတာ လြယ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ သူက Cost ကုိလည္း Cover ျဖစ္တယ္။ Long Term investment ကုိလည္း သူက Financing  အရ Loan ေတြ ဘာေတြ ရမယ္ ဆုိရင္လည္း Cost ကုိ နဂုိကတည္းက ခ်ၿပီး ေရာင္းဖုိ႔ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ စစခ်င္း Plan က Business Model အရ ROI (Return On Investment) က 3 Years အတြင္းေက်မလား 5 Years အတြင္း လုပ္မယ္လုိ႔ Business Model ဆြဲထားေပ မယ့္လည္း အဲဒီအခ်ိန္မွာ အစုိးရက အျခား Operator တစ္ေယာက္ကုိ ေပးလိုက္မယ္ ဆုိရင္ သူ႔မွာရွိတဲ့ Subscriber ေတြသည္ အျခားဆီ ေျပာင္းမသြားဖူးလုိ႔ မေျပာႏုိင္ပါဘူး။။ အဲဒီမွာလည္း Competition မ်ားလာရင္လည္း အက်ဳိး အျမတ္က ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ခက္ပါတယ္။ ကုိယ္က အလကား ေပးမယ္လုိ႔ လုပ္ထားေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေနာက္တစ္ေယာက္က အလကား ေပး႐ုံတင္ မဟုတ္ဘူး။ တစ္ခု ထပ္ေပးမယ္ ဆုိၿပီး ကုိယ့္ရဲ႕ Subscriber ကုိ ယူသြားတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အလကား ေပးတယ္ ဆုိတာ ျဖစ္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သလုိ႔ ကိုယ့္အတြက္ အက်ဳိးအျမတ္က ေတာ္ေတာ္ေလး ခက္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ ၅၀၀၀ နဲ႔ ထြက္လုိ႔ ရတယ္လုိ႔ တြက္ထားေပမယ့္ အစုိးရက သူတင္ မဟုတ္ဘူး အျခားေပးမယ္ ဆုိရင္ အျခား တစ္ေယာက္က Free ေပးမယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က Free မွ အျခား Value added Service ကုိ ထည့္ေပးလိုက္မယ္ ဆုိရင္ Customer က ေျပာင္းသုံးမွာပဲ။ အက်ဳိးအျမတ္ ျဖစ္ျခင္း၊ မျဖစ္ျခင္းက ေတာ္ေတာ္ေလး ေျပာရခက္တယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာျပည္ အေနထားနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လူဦးေရက သန္းေျခာက္ဆယ္ ရွိတယ္။ လုပ္မယ္ ဆုိလည္း လုပ္လုိ႔ ရတာေပါ့။

Radio Spectrum ေရာင္းတယ္ဆုိတာကုိလည္း ရွင္းျပပါဦး။

Radio Spectrum ေရာင္းေပးတယ္ ဆုိကက GSM ကုိ 900 MHz ကုိ သုံးတယ္ ဆုိရင္ အဲဒီမွာ Channel ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီ Channel ေပၚမွာ မူတည္ၿပီးမွ သူက Subscriber ဘယ္ေလာက္ Extend လုပ္မယ္ ဆုိတာ တြက္လုိ႔ရတယ္။ ျမန္မာ့ ဆက္သြယ္ေရး အေနနဲ႔ Spectrum ေရာင္းႏိုင္တယ္။ တကယ္တမ္း international အရ ျမန္မာ့ ဆက္သြယ္ေရးသည္ ဒါပဲလုပ္ရမယ္။ ၿပီးေတာ့ Operator က ဘယ္လုိ လုပ္သလဲ ဒါကို Supervise လုပ္ရတယ္။ ဒါက ျဖည္းျဖည္းခ်င္း လုပ္သြားရမွာ။

ႏုိင္ငံတကာမွာ Operator လုပ္တာက ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္ျဖစ္မလဲ။

Operator ေပးတာက ၁၉၉၀ ေနာက္ပုိင္းမွာ ျဖစ္လာတာပါ။

ေရႊျပည္တံခြန္ အေနနဲ႔ သီးသန္႔ Network ေဆာက္မယ္လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။ အဲဒါကေရာ ျဖစ္ႏုိင္ပါသလားရွင္။

သူက isolated Network ေပါ့။ ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း Isolated Network က ေဆာက္လုိ႔ ရပါတယ္။ တစ္ေယာက္တည္း ေဆာက္တာေပါ့။ သူ႔ရဲ႕ customer တစ္ေယာက္ကပဲ အဲဒီ နက္ခ္ဝပ္ထဲမွာပဲ ေျပာမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ လူဆုိတာ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္။ လူေတြမွာ Choise ရွိတယ္။ ဆက္သြယ္ေရးက လုိင္းကုိ သုံးတာလည္း ရွိႏုိင္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ေျပာခ်င္ရင္ Agreement ထုိးကုိ ထုိးရမယ္။ Hand Shaking လုပ္ကို လုပ္ရမယ္။ အဲဒီအခါ က်ရင္လည္း incoming call ဝင္လာရင္ ဘယ္ေလာက္ ေပးရမယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့။ အဲဒါေတြက လုပ္ကို လုပ္ရမယ္။ တစ္ေယာက္တည္း လုပ္ရမယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ Business model အရၾကည့္ရင္ အရမ္းကုိ Cost မ်ားတယ္ေပါ့။ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ခ်ိတ္တယ္ ဆုိလည္း သူတုိ႔အေနနဲ႔ စဥ္စားမယ္ဆုိရင္ Transmittion တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ခ်ိတ္ဖုိ႔လုိတယ္။ ကုိယ္က generally တြက္ထားေပးမယ့္ အဲဒီေနာက္ကြယ္မွာ Hidden Cost ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ခ်ိတ္ထားတဲ့ Network နဲ႔ တျခား Networkနဲ႔ ဘယ္လုိ Connection လုပ္ၾကမလဲ။ အဲဒီနက္ဝပ္ ႏွစ္ခုၾကားမွာ ရွိတဲ့ Interface က လုိက္ေလ်ာ ညီေထြ ျဖစ္တဲ့ interface ျဖစ္ဖုိ႔ လုိတယ္။ အဲဒီလုိ မရွိလုိ႔ လုိက္ညႇိရမယ္ ဆုိရင္ အဲဒီေနရာက အရမ္းကို Cost တက္မယ့္ ေနရာလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။

ဒါဆုိရင္ ကုမၼဏီ တစ္ခုတည္းအေနနဲ႔ သီးသန္႔ လုပ္မယ္ဆုိရင္ ဘယ္လုိ ျမင္ႏုိင္ပါသလဲ။

ေသခ်ာေပါက္ တစ္ေယာက္တည္း လုပ္လုိ႔ မရဘူး။ ဆက္သြယ္ေရးမွာလည္း သူတုိ႔ဘက္မွာ သုံးေနတဲ့ Subscriber ေတြ ရွိမွာပဲ။ တစ္ေယာက္တည္း သက္သက္ လုပ္မယ္ ဆုိရင္ အစကတည္းက Network ႀကီး တစ္ခုလုံးကုိ သူေဆာက္မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုမွစမယ္ Mobile Operator တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ စမယ္ဆုိရင္ ေသခ်ာေပါက္က သူေခၚမယ့္သူသည္ ႀကိဳးဖုန္းေတြကို ေခၚမယ့္ Condition လည္း ရွိဦးမွာပဲ။ မုိဘုိင္း အခ်င္းခ်င္း ေျပာၾကမယ္ ဆုိေပမဲ့လည္း သူ႔ႀကိဳးဖုန္းကုိ ေခၚမယ္ ဆုိရင္လည္း အဲဒီအေပၚမွာ Agreement လုပ္ရမယ္။ ယူၿပီးေတာ့မွ Hand Shaking လုပ္ထားၿပီးမွ စကား ေျပာခြင့္ရမယ္။ အဲဒါမွလည္း ပုိေအာင္ျမင္မွာေပါ့။ သူ႔ရဲ႕ Network ကုိ ေဆာက္ၿပီးေတာ့ အခ်င္းခ်င္း ေျပာၾကပါလုိ႔ လုပ္ထားရင္လည္း အခ်ဳိ႕ Customer က OK ဆုိၿပီး လုပ္တာလည္း ရွိမယ္။ သေဘာက်ခ်င္လည္း က်မယ္။ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိႏုိင္တာေပါ့။

ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံမွာ Operator ဘယ္ႏွစ္ခု ေလာက္ေပးသင့္ပါသလဲ။

ပုံမွန္အားျဖင့္ အိမ္နီးနားခ်င္း ႏုိင္ငံေတြကိုပဲ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အနည္းဆုံး Operator သုံးခုေလာက္ကုိ ေပးတယ္။ ဒါကလည္း Customer အတြက္ right way လုိ႔ထင္ရတယ္။ Customer အတြက္ ေရြးစရာ choice လည္းရွိမယ္။ price ေတြကလည္း အၿပိဳင္အဆုိင္ ျဖစ္လာေတာ့ customer ဘက္က ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အဆင္ေျပတာေပါ့။ ကေမာၻဒီးယား ႏုိင္ငံဆုိရင္လည္း Operator အမ်ားႀကီး ေပးလုိက္တာ ရွိတယ္။ Operator သုံးခုေလာက္က အသင့္ေတာ္ဆုံးေပါ့။

ျမန္မာ့ ဆက္သြယ္ေရးကလည္း ေျပာသြားတာ ရွိပါတယ္။ အခု Project မွာပါတဲ့ ကုမၼဏီေတြကို ကနဦးတပ္ဆင္ခ အျပင္ Air Time ေပၚမွာလည္း ေပးမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ မုိဘုိင္း စီးပြားေရးမွာ ကနဦီး တပ္ဆင္ခေပၚမွာ ပုိက္ဆံမယူဘဲ ဘယ္လုိပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ Operatorက Investment ကုိျပန္ရႏုိင္ပါသလဲ။

အဲဒါက အမ်ားႀကီး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ Telecom ရဲ႕ Business Model မွာ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ အရင္တုန္းက Initial price ကုိ ယူၿပီးမွ ေရာင္းတယ္။ အခုက Initial price ကုိ ခ်ေပးလုိက္တယ္။ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ Amount တစ္ခုကို ယူထားတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အလားကား ေပးလုိက္တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္တာေပါ့။ တျခားလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ Air Time အရ ရတာရွိမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တျခား Value Added ေတြအရ ရတာလည္း ရွိမယ္ေပါ့။ Air Time အရဆုိရင္လည္း Air Time ေပၚမွာ Plan ေတြ အမ်ားႀကီး ခြဲထားၿပီးမွ မ်ဳိးစုံရွိတယ္။ အဲဒီလုိ ေပၚမွာလည္း ပုိက္ဆံယူလုိ႔ရတယ္။ Sim Card ေပၚမွာ မယူဘူး။ တခ်ိဳ႕ ႏုိင္ငံေတြမွာလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္လကို ေျပာေျပာ မေျပာေျပာ ေဒၚလာ ၂၀ ေပးရမယ္ ဆုိတာလည္း ရွိတယ္။ Initial price မယူထားဘူး။ လတုိင္း ယူထားတယ္၊ စစခ်င္းေတာ့ Initial price ကုိ မေပးရဘူး။ ဒါေပမဲ့ လတုိင္း လတုိ္င္း ေပးသြားျခင္းျဖင့္လည္း Operator တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ပုိက္ဆံ ဝင္သြားတာေတြ ရွိပါတယ္။ Investor ေတြရဲ႕ Business Mindset အရ မ်ဳိးစုံ သြားေနၾကတာ ေတြရွိပါတယ္။

ႏုိင္ငံတကာမွာ သြားေနတဲ့ Trend ကေရာ Sim Card  ေပၚမွာ ပုိ္က္ဆံယူတာ ရွိႏုိင္ပါသလား။

ႏုိင္ငံတကာမွာ လုပ္ေနတဲ့ Trend ကေတာ့ Sim Card ေပၚမွာ ပုိက္ဆံ မယူဘူး။ အျခား ခုနက ေျပာသလုိ Air Time ေပၚမွာ ယူတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။

ႏုိင္ငံတကာမွာဆုိရင္ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပက္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းမွာ ႏုိင္ငံေတာ္က ဘယ္လုိ အခန္းက႑က ပါဝင္ပါသလဲ။

ဘယ္ႏုိင္ငံမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းသည္ ႏုိင္ငံေတာ္ကပဲ ပုိင္တယ္။ သူသည္ ျပန္ၿပီး Spectrum rent လုပ္မယ္ ဒါက ႏွစ္စဥ္ ေရာင္းတာ။ တစ္ႏွစ္ထဲ မဟုတ္ဘူး။ ႏွစ္စဥ္လုိင္စင္ Fees ေတာင္းၿပီး ပုိက္ဆံ ရွာတာေပါ့ေလ။

ေရႊျပည္တံခြန္က  UMTS နည္းပညာနဲ႔ တပ္ဆင္မယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီနည္းပညာကို ရွင္းျပေပးပါအုံးရွင္။

UMTS ဆုိတာ WCDMA ပါပဲ။ သိပ္ၿပီး ကြာျခားတာ မရွိပါဘူး။ GSM, GPRS, EDGE, UMTS လုိ႔ အရင္တုန္းက ေျပာခဲ့ေပမဲ့ အခုကေတာ့ WCDMA လုိ႔ ေျပာၾကတာပါပဲ။

4GLTE စနစ္ကုိ သြားေနတာေရာ ရွိပါသလား။

ကမာၻမွာ WCDMA ၿပီးရင္ 4GLTE သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုအခ်ိန္မွာ LTE ကုိ Apply လုပ္မယ္ဆုိရင္ LTE နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဟန္းဆက္ေတြ ဘာေတြက အေတာ္ေတာ္ ရွားပါးတယ္။

3G ဆုိတာက DATA ေပၚမွာ base လုပ္တဲ့ အတြက္ ဘယ္လုိ Function မ်ဳိးေတြကုိ ျပည္တြင္းမွာ တကယ္ သုံးလုိ႔ ရႏုိင္ပါေသးလဲ။

3G ဆုိတာက DATA ေပၚမွာ base လုပ္တယ္။ Data ကုိ Base လုပ္ၿပီးသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ Transmittion  Backbone ေတြက အေရးႀကီးဆုံးပဲ။ လုံေလာက္တဲ့ Bandwidth မရွိဘူးဆုိရင္ 3G ဆုိတာက အေကာင္အထည္ ေဖာ္လုိ႔မရဘူး။ 3G ကို ေျပာမယ္ဆုိရင္ DATA ကအေရးႀကီးဆုံးပဲ။ BTS Size နဲ႔ Gateway မွ ၾကားထဲမွာရွိတဲ့ Bandwidth က လုံေလာက္မွ 3G ကုိ Support လုပ္လုိ႔ရမယ္။

ေရႊျပည္တံခြန္အေနနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ မခ်ိတ္ဆက္ဘဲနဲ႔ အင္တာနက္ ကြန္နက္ရွင္ကုိ ဘယ္လုိ ရယူႏုိင္ပါသလဲ။

ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ မခ်ိတ္ဆက္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္ေတာ့ ဘာမွလုပ္လုိ႔ မရႏုိင္ပါဘူး။ အင္တာနက္ Gateway နဲ႔ ခ်ိတ္မယ္ ဆုိတာလည္္း National Internet Gateway နဲ႔ ခ်ိတ္မွပဲ ရမွာပါ။ သူကုိယ္တုိင္ ခ်ိတ္ဆုိရင္လည္း ဆက္သြယ္ေရးက သူ႔ကုိ Operator အျဖစ္ approve လုပ္မွ သူက ခ်ိတ္လုိ႔ရမွာပါ။

ITU (International Telecom Union) ရဲ႕ Standard ကုိ လုိက္နာဖုိ႔ေရာ ဘာေတြ လုိအပ္ပါသလဲ။

ITU မွာ သူ႔ရဲ႕ Standard ရွိပါတယ္။ ဘယ္ Code ကို ဘယ္လုိ ေပးမယ္ဆုိတဲ့ Standard ပါ။ အဲဒီ Standard ေတြကို ျမန္မာ့ ဆက္သြယ္ေရးကပဲ လုပ္လုပ္၊ ဘယ္ Operator ကပဲလုပ္လုပ္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေအာက္မွာ လုပ္မယ္ဆုိရင္ ေပးထားတဲ့ Standard ေတြရွိပါတယ္။ အဲဒီ Standard ေတြကို Follow up လုပ္ဖုိ႔က အဓိက အခ်က္ေပါ့။ ၿပီးရင္ ကုိယ္က လုပ္မယ္ ဆုိတာကုိ သူ႔ကို inform လုပ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ အဲဒီ ႏွစ္ခုက အဓိက အခ်က္ေပါ့။

လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ေရႊျပည္တံခြန္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး ပူးေပါင္းမယ္ဆုိရင္ ဘာကေနစၿပီး လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္လုိ႔ ယူဆပါသလဲ။

 အဓိကက ဆက္သြယ္ေရနဲ႔ ညႇိႏႈိင္း လုပ္မယ္။ လုပ္ခ်င္တဲ့ master plan ႀကီးကုိ ဆက္သြယ္ေရးကုိ ခ်ျပမယ္။ ၿပီးေတာ့လည္း ျဖစ္ႏုိင္တာက တစ္အခ်က္ Financing အရ Investment လုပ္လုိ႔ ရမယ္။ ဆက္သြယ္ေရးမွာ ရွိတဲ့ Existing Network ေတြရွိမယ္။ အဲဒါေတြကုိ ဘယ္လုိမ်ဳိး Sharing လုပ္မယ္။ ဘယ္လုိမ်ဳိး ငွားရမ္းခ်င္တယ္ ဆုိတာေတြကုိ Propose လုပ္မယ္။ အဲဒါေတြ မူတည္ၿပီးမွ ဆက္သြယ္ေရး စဥ္းစားေပးမယ္။ ဆက္သြယ္ေရးကလည္း သူရဲ႕ Backbone ေတြအတြက္ investment ရွိထား ၿပီးသားပါ။ အဲဒါေတြ အကုန္လုံးကုိ negotiate လုပ္ထားၿပီးမွ ျဖစ္လာႏုိင္မွာေပါ့။

မုိ္းဘုိင္းဖုန္း တစ္လုံးကုိ အစအဆုံး တည္ေဆာက္ေနတဲ့ စရိတ္ေတြ အပါအဝင္ အဝင္ေဈးႏႈန္း ဘယ္ေလာက္မ်ား က်သင့္တယ္လုိ႔ တြက္ခ်က္ႏုိင္ပါသလဲ။

အဲဒီမွာက ကုိယ္တပ္မယ့္ Subscriber ေပၚမွာ မူတည္တယ္။ တည္ေထာင္မယ့္ network ရဲ႕ ဧရိယာ ေပၚမွာလည္း မူတည္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ ဧရိယာေတြရဲ႕ Tansmittion  Link ေပၚမွာလည္း မူတည္တယ္။ တခ်ိဳ႕ဟာေတြက Fiber Optic သုံးတာရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြက Micro Wave Link နဲ႔ခ်ိတ္မယ္။ တခ်ဳိ႕ Alarm System လုိဟာမ်ဳိး ဆုိရင္ IT Backbone ေတြရဲ႕ ခ်ိတ္ထားတာလည္း ရွိမယ္။ အဲဒီဟာေတြ ေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့မွာ Cost က ကြာမွာပဲ။ ပုံမွန္ General အေနနဲ႔ Thinking လုပ္ရင္ Per Line Cost သိပ္မ်ားေပမယ့္ ေနာက္မွာ Hidden Cost ေတြရွိမယ္။

ျမန္မာ့ဆက္သြယ္ေရးက ေရာင္းေပးမယ့္ သုံးသိန္းထက္ မေက်ာ္ဘူး ဆုိတဲ့ ေစ်းႏႈန္းေပၚမွာေရာ ဘယ္လုိ ထင္ပါသလဲ။

သုံးသိန္းဆုိတာ Maximum လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရးက ေစ်းခ် ေရာင္းေပးမယ္ ထင္ပါတယ္။

ႏုိင္ငံသား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ဆုိရင္ ၅၀၀၀ တန္ ထြက္မယ့္ အေပၚမွာ ဘယ္လုိ ထင္ပါသလဲ။

၅၀၀၀ တန္ ထြက္တာလည္း ေကာင္းတယ္၊ တတ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ကုိယ္က ျမန္ျမန္ ေရာက္မယ္ ဆုိရင္ ခုန္ပ်ံၿပီး ေရာက္ခ်င္ တာေပါ့။ ေရာက္လုိ႔မ်ား ရမယ္ဆုိရင္ သူမ်ား ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ တန္းတူ ေရာက္ခ်င္တဲ့ စိတ္မ်ဳိးေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ဒါကေတာ့ ပင္ကုိယ္စိတ္ေပ့ါ။ ဒါေပမယ့္လည္း အခုလုိမ်ဳိး Step တစ္ခုခ်င္း သြားမယ္၊ ေစာင့္ၿပီးမွ ျမန္ျမန္ ေရာက္မယ္ ဆုိလည္း ေစာင့္ရမွာေပါ့။

ၿပီးေတာ့ ေရႊျပည္တံခြန္ ကလည္း ေျပာတာက ႏုိင္ငံရဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတြမႈ ေလ်ာ့ခ်ေပးေရးအတြက္ မုိဘိုင္းဖုန္း သုံးစြဲႏုိင္တာက အေထာက္အကူ ျပဳမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဘယ္လုိမ်ား ထင္ျမင္ခ်က္ ေပးလိုပါသလဲ။

အခုေခတ္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြက သတင္း အခ်က္အလက္ အေပၚမွာ အေျခခံၿပီး သြားေနတာပါပဲ။ မ်ားမ်ား ေျပာႏိုင္၊ မ်ားမ်ား သိႏုိင္ရင္ ေကာင္းတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ Business အကုန္လုံးက Information ေပၚမွာ မူတည္ေနတာေပါ့။ သတင္း သိႏုိင္ေလေလ။ သတင္း အခ်က္အလက္ ျမန္ျမန္ ရႏိုင္ေလေလပါ။ ႀကိဳၿပီးေတာ့ သတင္းရႏုိင္တဲ့ Condition မွာ ရွိတဲ့ လူေတြ အကုန္လုံးက စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈမွာ အျမန္ဆုံး ျဖစ္လာမွာပါ။ စီးပြားေရး အရ ဆြဲတင္ႏုိင္မယ့္ သေဘာရွိတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလုံးက မွန္ပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလုံးက ျမင္တဲ့ အျမင္ေတြလည္း မွန္တယ္။ ႏွစ္ဘက္စလုံးက အားသာခ်က္ေတြ ေပါင္းလုပ္ႏုိင္ရင္ အေကာင္းဆုံးေပါ့၊

အခုလုိ အေသးစိတ္ ေျဖၾကားေပးတာ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီး တင္ပါတယ္။

ကုိယ္ေရးအက်ဥ္း

အမည္-ဦးျပည္စုိးထြန္း

ပညာအရည္အခ်င္း-  BE (Electronic)

                                                                                                                                            ပိေတာက္ေျမ