သမုဒၵရာထက္ ေရပြက္ပမာ သမၼတႀကီးမ်ား

 

မဟာသမၼတမင္းမွ သမၼတဆုိ သည့္ေဝါဟာရသည္ ဆင္းသက္ လာခဲ့သည္။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာဝင္ တုိ႔ ေန႔စဥ္ဝတ္ျပဳေသာ ၾသကာသ ဘုရားကန္ေတာ့ခ်ဳိးပါ ဆုေတာင္း တြင္” အပယ္ေလးပါး၊ ကပ္သံုးပါး၊ ရပ္ျပစ္ ရွစ္ပါး၊ ရန္သူမ်ဳိး ငါးပါး၊ ဝိပၸတိၱတရား ၄ ပါးစသည္တုိ႔မွအခါခပ္သိမ္းကင္းလြတ္ၿငိမ္း သည္ျဖစ္၍”ဟု အစခ်ီေသာဆုကုိ သိလ်က္ႏွ င့္ျဖစ္ေစ၊ ႐ိုးရာ ဓေလ့အရအျဖစ္ေတာင္းၾကရာ ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး၌ မင္း(သမၼတ) တစ္ပါးလည္း ပါဝင္ေလ၏။ (လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္တြင္ သမၼတမ်ားက ဂုဏ္ထူးေဆာင္ အဆင့္သာရိွ၍ အမွန္တကယ္ႀကိဳးကိုင္အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္မ်ားသည္လည္း ”မင္း”ပင္ ျဖစ္၏။)

ယခု ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ တုိင္း ျပည္ကို အဓိက အုပ္ခ်ဳပ္စီမံခန္႔ခဲြမည့္သူမွာ သမၼတျဖစ္လာ သည္ကိုေတြ႕ရၿပီး သမၼတ ျဖစ္ခ်င္သူမ်ားကို လည္း   ေတြ႕ျမင္ လာရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဖဲြ႕စည္းပံုအရ တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရေသာ ၁၉၄၈-၁၉၆၂ ခုႏွစ္က တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည့္ သမၼတႀကီး ၃ ဦးႏွင့္တကြ သမုဒၵရာ ထက္ေရပြက္ပမာသမၼတႀကီး မ်ားကိုလည္း သတိသံေဝဂရယူဖြယ္ တင္ျပလိုပါသည္။

 စဝ္ေရႊသိုက္ (၁၈၉၆-၁၉၆၂)

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ ေန႔တြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရယူ ခ့ဲေသာျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆံုးသမၼတႀကီးမွာ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ေရႊသိုက္ ျဖစ္သည္။ တုိင္းျပည္၏ ဥေသွ်ာင္ေနရာကို ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာ၏စတုတၴ ေျမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ထံမွဆက္ခံယူခဲ့သူျဖစ္ကာ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ မတ္ လ ၁၆ ရက္ေန႔အထိ သမၼတတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။(၁၉၂ဝ မွ ၁၉၂၃ အထိ ၿဗိတိသွ်စစ္တပ္ အေရွ႕ေျမာက္နယ္ စပ္ေဒသတပ္ဖဲြ႕တြင္ တစ္ႀကိမ္၊တစ္ဖန္ ၁၉၃၉မွ ၁၉၄၂ အထိ လည္း
ထပ္မံ၍စစ္ေရးတာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသူလည္း ျဖစ္ၿပီး ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္ မာႏုိင္ငံေတာ္ဖဲြ႕စည္း ပံုအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းေရးဆဲြရာတြင္ ေကာ္မတီဝင္ႏွင့္ ဥပေဒျပဳ အဖဲြ႕ဥကၠ႒ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္၏။) ၁၉၄၇ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒျပ႒ာန္း ခ်က္မ်ား အရသမၼတအား တုိင္းရင္းသားမ်ား အနက္အလွည့္က် ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္သည့္ စနစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ရွမ္းတုိင္းရင္းသား ကိုယ္စားျပဳေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ရာတြင္ စဝ္ေရႊသိုက္ မွာ ျပည္ ေထာင္စုျမန္ မာႏုိင္ငံေတာ္၏ ပထမဆံုးသမၼတျဖစ္လာခဲ့သည္။

ေဒါက္တာဘဦး (၁၈၈၇-၁၉၆၃)

လယ္သမားေခါင္းေဆာင္ ဂဠဳန္ဆရာစံႏွင့္ ၿဗိတိသွ် ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားကုိ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာ၏ သစၥာကို ခံလ်က္ ျပစ္ဒဏ္ႀကီးမ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္ တာဝန္ရိွသူတစ္ဦး လည္းျဖစ္သည္။ (၁၉၁၂ ခုႏွစ္တြင္ မဟာဝိဇၨာဘဲြ႕ကို ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုလ္မွရရိွခဲ့သူျဖစ္ကာ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ အစိုးရေရွ႕ေနအျဖစ္ စတင္လုပ္ ကိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ထိုမွတစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ရာထူးတာဝန္မ်ား ထမ္းေဆာင္ခဲ့ကာ ေနာက္ဆံုး ၁၉၃ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ တရားလႊတ္ေတာ္ တရားဝန္ႀကီး အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရ သည္။) ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ ထံက ဆာဘဲြ႕ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရကာ ျပည္ေထာင္စုဖဲြ႕ စည္းအုပ္ ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆဲြရာတြင္လည္း အေရးပါေသာ က႑က ပါဝင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၁၃ ရက္ ေန႔တြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးသြားေသာ သမၼတႀကီးစဝ္ေရႊသိုက္၏ေနရာကုိဆက္ခံရန္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္က တင္ေျမႇာက္ ခဲ့သည္။

မန္းဝင္းေမာင္ (၁၉၁၆-၁၉၈၉)

ကရင္ဗုဒၶဘာသာဝင္တစ္ဦးျဖစ္သူ မန္းဝင္းေမာင္မွာ     ပုသိမ္ၿမိဳ႕ မြန္ကရင္အထက္တန္းေက်ာင္း၊ ဂ်ဒ္ဆင္ ေကာလိပ္တုိ႔တြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဂ်ဒ္ဆင္ေကာလိပ္ မွ ဘီေအဘဲြ႕ရရိွကာ အဂၤလိပ္တပ္တြင္ ဝင္ေရာက္ အမႈထမ္းခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ဆုတ္ခြာသည့္ အခါ ျမန္မာျပည္တြင္သာ ခ်န္ေနရစ္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ မဟာမိတ္တပ္မ်ား ျပန္လည္ဝင္ ေရာက္သည့္အခါ ေလထီးတပ္သို႔ဝင္ကာ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္း ရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့သည္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ သမၼတ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံရသည္။ (၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း က တုိင္းျပည္အာဏာကို သိမ္း သည့္အခါ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္အထိ ၅ ႏွစ္ၾကာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုတြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ဒီမုိကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးပါတီတြင္ ဥကၠ႒ႏွင့္ စင္ၿပိဳင္ အစိုးရသမၼတအျဖစ္လည္း ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ေသးသည္။)

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းႏွင့္  လမ္းစဥ္ပါတီ သမၼတမ်ား  

၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္က ႏုိင္ငံေတာ္အာဏာကိုသိမ္းခဲ့ၿပီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ႀကီးေနဝင္း သည္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ဥကၠ႒အျဖစ္တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့ ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီစနစ္ကို အေျခခံေသာ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ေရးဆဲြၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ဘဝမွ သမၼတႀကီး ဦးေနဝင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း လမ္းစဥ္ပါတီ ဗဟို ေကာ္မတီဝင္ ဦးစန္းယုအား သမၼတ တာဝန္လႊဲေျပာင္း ေပးအပ္ခဲ့ေသာ္လည္း လမ္းစဥ္ပါတီ ဥကၠ႒ႀကီးအျဖစ္ တုိင္းျပည္ကို ဦးေနဝင္းကသာ ဆက္လက္ ဦးေဆာင္ ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထို႔ေနာက္ တုိင္း ျပည္သည္ စီးပြားေရးခြၽတ္ၿခံဳက်ကာ မၿငိမ္မသက္ျဖစ္လာၿပီး သမၼတႀကီး ဦးစန္းယု ႏုတ္ထြက္သြားကာ လစ္လပ္ သြားေသာေနရာတြင္ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဟာင္း ဦးေအးကုိက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၅ ရက္မွ ၂၇ ရက္အထိ သမၼတတာဝန္ကို ၂ ရက္ယူခဲ့ၿပီး ထပ္မံ ၍ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးစိန္လြင္က ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္၂၈ ရက္မွ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ ေန႔ထိ ၁၈ ရက္တာမွ် သမၼတ တာဝန္ကို ယူခဲ့ေသးသည္။ ၄င္းရက္မ်ား အတြင္း ဆႏၵျပသူမ်ားကုိလံုၿခံဳေရးတပ္ ဖဲြ႕ဝင္မ်ားက ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းမႈေၾကာင့္ လူေပါင္းသံုးေထာင္ ထက္မနည္း ေသဆံုး ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္က ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ ၁၉ရက္မွ စက္ တင္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔အထိ အခ်ိန္တစ္လ သမၼတတာဝန္ကို ယူခဲ့ေလ၏။ 

 သမၼတဘဝသည္လည္း သမုဒၵရာ ထက္ ခဏတက္သည့္ ေရပြက္ပမာဆုိ ေသာ အနႏၲသူရိယအမတ္ႀကီး၏ မ်က္ ေျဖလကၤာအတိုင္း ႏွလံုးသြင္းႏိုင္ပါမူ ျပည္သူလူထု အ တြက္ ရန္သူမ်ိဳးငါးငါးမွ လြတ္ကင္းရပါလိုသည့္ ဆုေတာင္း၌ တစ္ပါးေတာ့ ျပည့္ဝေကာင္းပါ၏။

နဝတ၊ နအဖ အႀကီးအကဲမ်ား

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၈  ရက္တြင္ တပ္မေတာ္ကႏိုင္ငံေတာ္ အာ ဏာကို ျပန္လည္သိမ္းယူခဲ့ကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မွဴးႀကီးမ်ားက တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး ၂ဝဝ၈ အေျခခံ ဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့သည္။

၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ သမၼတ

၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၄ရက္ ေန႔တြင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းဦးသိန္းစိန္ကုိ ေပၚေပါက္လာေသာ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္း ပံု အေျခခံဥပေဒအရ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က သမၼတအျဖစ္ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့သည္။

(၂ဝဝ၈ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ကာ ကြယ္ေရး၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၊ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးစသည့္ အဓိကဝန္ႀကီးေနရာမ်ား ကုိ ခန္႔အပ္ခြင့္ရိွေနေ သာ အစိုးရ ဖဲြ႕စည္း ပံုတြင္ သမၼတ၏ ၾသဇာအာဏာသည္ အကန္႔အသတ္ရိွသည္။)

အာႀကီး (လမ္းမေတာ္)

Popular Myanmar News Journal