"လူ ၂၀၀ ရွိတဲ့ ရြာက လူနာ ၃၀ ေလာက္ ေရာက္လာတယ္ဆိုတာ ကပ္ေဘးဆုိးပါပဲ" ဆီယာရာလီယြန္ရွိ နယ္စည္းမျခားဆရာ၀န္မ်ားအဖဲြ႕မွ က်န္းမာေရးတာ၀န္ရွိသူ အန္ဂ်ာေ၀ါ့ဇ္ႏွင့္ အီဘိုလာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ အေၾကာင္း ေမးျမန္းျခင္း

Ebola, is spreading through Africa and beyond: CNN, 7 August ေရးသားသူ : ေက်ာ္မ်ိဳး
အာဖရိကအေနာက္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြမွာ အီဘိုလာဗိုင္းရပ္စ္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတာဟာ အခုဆို ေသဆံုးသူ တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ရွိၿပီး ေသာၾကာေန႔ကစလို႔ ႏုိင္ငံတကာကပ္ေဘးဆိုးတစ္ရပ္အျဖစ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖဲြ႕ႀကီးက သတ္မွတ္လုိက္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ျပန္႔ပြားမႈေၾကာင့္ အေနာက္အာဖရိကႏိုင္ငံအားလံုးမွာ အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာထားခဲ့ရၿပီျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အီဘိုလာဗိုင္းရပ္စ္ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈအေၾကာင္းကို သိရေအာင္ အေနာက္အာဖရိကႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဆီယာရာလီယြန္မွာ ေဆးကုသေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ နယ္စည္းမျခားဆရာ၀န္မ်ား အဖဲြ႕(MSF) မွ အေရးေပၚကုသေရးဆိုင္ရာ ညိႇႏႈိင္းေရးမွဴး မစၥအန္ဂ်ာေ၀ါ့ဇ္ကို စီအင္န္အင္န္မွ ပလိုက္ဂ်င္ က ေမးျမန္းထားတာေတြ ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

ေမး- ဒီအစီအစဥ္မွာပါ၀င္တဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အရင္ဆံုး ဆရာမအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အေျခ အေနနဲ႔ ဘယ္လိုအေနအထားေတြေအာက္မွာ လုပ္ေနရတယ္ဆိုတာကို
ေျပာျပေပးပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆရာမရဲ႕ အလုပ္ေတြက အရမ္းခက္ခဲတယ္ဆိုေတာ့ေလ။ ဟုတ္ တယ္ေနာ္။

ေျဖ- ဟုတ္ပါတယ္။ ကိုင္လာဟန္ (ဆီယာရာလီယြန္)မွာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးခက္ခဲတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကြၽန္မတို႔ဆီမွာ ေန႔တိုင္းလာေနတဲ့ လူနာေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနၿပီး အဲဒါ တကယ္ပဲလည္း ထိန္းမရျဖစ္ေနၿပီလို႔ ကြၽန္မထင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ား အဖဲြ႕အေနနဲ႔ ဒီလို ေရာဂါပိုးပ်ံ႕ႏွံ႔လာမႈကို ထိန္းႏိုင္ဖို႔ တကယ္ပဲခက္ေနပါတယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္တဲ့ ေဆးပညာရွင္ေတြအတြက္ ခက္ခဲတဲ့ကိစၥေတြထဲက တစ္ခုကလည္း ဒီလို အီဘိုလာဗိုင္းရပ္စ္ကို ကုသေနရတဲ့သူေတြ ကိုယ္တိုင္မွာလည္း ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံရမယ့္ အေျခ အေနေအာက္ မွာ လုပ္ေနရတယ္ေနာ္။ ဆရာမအတြက္ေရာ ဒီမွာလုပ္ေနတာဟာ ကိုယ္တိုင္အတြက္ အႏၲရာယ္ဘယ္ေလာက္ႀကီးပါသလဲ။ ၿပီးေတာ့ ဆရာမေရာ ဒီေရာဂါကို ေၾကာက္ေနပါသလား။ ဟင့္အင္း။ ကြၽန္မတို႔ အပိုင္းက ေျပာရရင္ေတာ့ ဒါဟာ ပထမဆံုး အီဘိုလာျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္မဟုတ္ပါဘူး။ ကြၽန္မတို႔ အဖဲြ႕ေတြအေနနဲ႔လည္း အဖဲြ႕တြင္း တင္းက်ပ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ရွိပါတယ္။ ေဆး၀ါးေတြ အကုန္လံုးရွိသလို ၀န္ထမ္းေတြအားလံုးကလည္း ေကာင္းေကာင္း ေလ့က်င့္ၿပီးသားလူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သန္႔ရွင္းေရးစနစ္အားလံုး၊ ကူးစက္ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရး နည္းလမ္းအားလံုးကို ကြၽန္မတို႔လုပ္ထားပါတယ္။ အီဘိုလာဗိုင္းရပ္စ္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မတို႔ ကိုင္တြယ္ကုသေနရတာေတြ ကို ေကာင္းေကာင္း သိထားပါတယ္။

ေမး- အခု ဒီအီဘိုလာေရာဂါ ျဖစ္စဥ္အကုန္လံုးကို ကိုင္တြယ္ေနေတာ့ ဆရာမတို႔ ခ်ဥ္းကပ္မႈနည္းလမ္းက ဘယ္လိုမ်ိဳးလဲ။ ကုသေရးအပိုင္းေရာ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအပိုင္းမွာပါေရာေပါ့။ လုပ္ဖို႔လိုေနတယ္ဆိုတဲ့ နည္း လမ္းေတြေရာ ရွိပါသလား။

ေျဖ- ဟုတ္ကဲ့။ ဒီကိုင္လာဟန္မွာရွိတဲ့ ကြၽန္မတို႔အတြက္ကေတာ့ ကုသေရးဌာနကိုပဲ အဓိကထား လုပ္ထား တာပါ။ ဆိုလိုတာက လူနာေတြ ဒီကိုလာရင္ သူတို႔ကို သီးျခားထားလိုက္ၿပီး ကုသမႈေပးလိုက္တာပါ။ ကုသမႈပိုင္းမွာလည္း ကြၽန္မတို႔ သက္သာ႐ံုပဲ ကုသႏိုင္တာပါ။ လူနာေတြရဲ႕ ေ၀ဒနာပိုင္းေျပာဆိုမႈေတြကို ကုသမႈေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါက မလံုေလာက္ပါဘူး။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ေရာဂါျပန္႔ပြားမႈ စတင္လာၿပီဆိုရင္ ထိစပ္မႈေတြကို လိုက္ၾကည့္ရပါမယ္။ ေနရာအႏွံ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းကုသႏိုင္ဖို႔ ေကာင္းမြန္တဲ့ သတိေပးစနစ္ တစ္ရပ္ ရွိရပါမယ္။ ကပ္ေဘးမွ ရွင္သန္ေရး စနစ္ေကာင္းတစ္ရပ္ ထားရွိရပါမယ္။ အဲဒါ ဒီမွာမရွိပါ။ ၿပီးေတာ့ ကြၽန္မတို႔ နယ္စည္းမျခားအဖဲြ႕အေနနဲ႔ လိုအပ္ေနတဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ လိုက္လုပ္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္မ်ိဳးလည္း ရွိမထားပါဘူး။

ေမး- ဒီအေနာက္အာဖရိကႏိုင္ငံေတြ အထူးသျဖင့္ ဆရာမအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့ ဆီယာရာလီယြန္ မွာ အနည္းဆံုးေတာ့ သူတို႔ေတြ အေကာင္းဆံုးလုပ္ႏိုင္မယ္ထင္လား။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔က တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကၿပီး တခ်ိဳ႕ေနရာကို ကန္႔သတ္ပိတ္ဆို႔ထားဖို႔လည္း လုပ္ေနေတာ့ေလ။ သူတို႔တတ္ႏိုင္တာကို
သူတို႔လုပ္ေနတယ္လို႔ ဆရာမထင္ပါသလား။

ေျဖ- အစိုးရနဲ႔ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးတို႔က ဒီေရာဂါျပန္႔ပြားမႈကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္စြမ္းမရွိပါဘူး။ သူတို႔အေနနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႕အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ Dabijo (ph) နဲ႔ CDC လို အဖဲြ႕မ်ိဳးေတြက အစိုးရကို ပိုမိုေထာက္ ပံ့ တာကို လိုအပ္ေနပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ေရာဂါျပန္႔ပြားမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးလုပ္တယ္ဆိုရင္ ဒီကိုင္လာစန္ခ႐ိုင္မွာ ဘာေတြခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ထားသလဲဆိုတာ ကြၽန္မတို႔ မျမင္ခဲ့ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ထပ္ က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြ လိုမယ္။ ေရာဂါကူးစက္မႈထိန္းခ်ဳပ္ေရး အထူးကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြ လိုမယ္။ ကပ္ေရာဂါေဗဒ ပညာရွင္ေတြ ဒီခ႐ိုင္ထဲကို မ်ားမ်ားပို႔ဖို႔လိုပါမယ္။

ေမး- လူထုေတြကို အီဘိုလာေရာဂါပိုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပညာေပးေရး၊ ေဒသခံျပည္သူေတြကို ဒီေရာဂါ အေၾကာင္း သိနားလည္ဖို႔နဲ႔ ကုသမႈေသခ်ာခံယူဖို႔ အေၾကာင္းေတြက ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီး ပါသလဲ။

ေျဖ- ကြၽန္မတို႔ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ နယ္ပယ္ေတြထဲမွာ ဒါလည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔မွာ ရပ္ရြာအေျခခံ က်န္းမာေရးလုပ္သား ၂၅၀ ေလာက္က တစ္ရြာၿပီးတစ္ရြာ ကူးသန္းသြားရင္းနဲ႔ လူထုဆီကို မွန္ကန္တဲ့သတင္းေပးပို႔မႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခုထိ လံုၿခံဳမႈရွိတဲ့ေနရာရယ္လို႔ မရွိေသးဘူး။ လူေတြက (ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးတဲ့) အေလာင္းေတြကို ေျမျမႇဳပ္သၿဂႋဳဟ္ၾကတဲ့အခါ ကူးစက္ ခံရတာမ်ိဳးေတြ၊ ေရာဂါျဖစ္ၿပီး အကုမခံေရွာင္ပုန္းေနတဲ့ လူေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီေနရာေတြမွာ လူနာေတြ ရွိေနဆဲပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လူထုကို ေနရာစံုလိုက္ကုသေရး ဒီမွာလုပ္ေနတာဟာ ကြၽန္မတို႔ လို အပ္ေနတဲ့ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး- အခုလိုျဖစ္ေနတာေတြဟာ ေဒသခံလူထုအတြက္ အရမ္း၀မ္းနည္းစရာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေရအတြက္ ကိန္းဂဏန္းေတြအေၾကာင္း ဆက္ေျပာေနရလို႔ပါ။
ဥေရာပ (သို႔မဟုတ္) အေမရိကတိုက္ကို ဒီေရာဂါပ်ံ႕ႏွံ႔လာမွာကို ေၾကာက္ေနရတဲ့ အေၾကာင္း လည္း ေျပာေန ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ ဆရာမ အခု ဒီမွာ ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေပးေနတဲ့ ရပ္ရြာေတြအတြက္ တကယ္ဆံုး႐ံႈးရမႈ၊ ထိခိုက္ရမႈေတြပါပဲ။ ဟုတ္တယ္ေနာ္။

ေျဖ- တကယ္ပဲ ၀မ္းနည္းေၾကကဲြစရာပါ။ ရြာလံုးကြၽတ္လို ျဖစ္ေနပါတယ္။ တနဂၤေႏြေန႔မွာ ရြာတစ္ရြာ က ေနာက္ဆံုးက်န္တဲ့ေလးဦးကို ကြၽန္မတို႔ ကုေပးခဲ့ရတယ္။ တစ္ရြာလံုးက အီဘိုလာနဲ႔ ေသသြားတာ။ ဒါမွမဟုတ္ ကြၽန္မတို႔ ေဆးကုသေရးဌာနထဲ ေရာက္လာတာေတြရွိတယ္။ ရြာတစ္ရြာကဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ပတ္အတြင္း လူနာ ၃၀ ေလာက္ ေရာက္လာတယ္။  ဘာေၾကာင့္ သူတို႔ ျဖစ္သလဲဆိုရင္ (ေရာဂါ မကူးစက္ေအာင္ ေသခ်ာမလုပ္ထားတဲ့) မလံုၿခံဳတဲ့ အသုဘခ်တာေတြကို တက္ခဲ့ၾကလို႔ပဲ။ လူ ၂၀၀ ရွိတဲ့ ရြာမွာ လူနာ ၃၀ ေလာက္ ေရာက္လာတယ္ဆိုတာ ကပ္ေဘးဆိုးပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ကြၽန္မတို႔ အနာဂတ္ ကို ၾကည့္ရမယ္။

ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အခုဆိုရင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈက လူတိုင္းဖ်ားနာေနတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဖ်ားတဲ့လူေတြ ကို ဘယ္သူက ဂ႐ုစိုက္ၾကသလဲ။ မိန္းမေတြ နာဖ်ားေနတယ္။ အခုေတာ့ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စိုက္ပ်ိဳးေရး မလုပ္ႏိုင္ၾကေတာ့ဘူး။ အနာဂတ္က ဘာလဲ။ ဒီမွာ အနာဂတ္မွာေကာ ကြၽန္မတို႔ ဘာစားေသာက္ၾက ရမလဲေပါ့။

7Day DAILY