ရိုဟင္ဂ်ာ ကိစၥနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဘေလာ့ဂ္မွာ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ေတြကို ေဖာ္ျပျပီး ရိုဟင္ဂ်ာဟာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ကို အဏၰ၀ါစစ္သည္နဲ႕ ရခို္င္သား တုိ႕က တင္ျပခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါေပတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ကိုုယ္တိုင္ကလည္း ဒီအဆိုကို သေဘာတူလို႕ ရိုဟင္ဂ်ာဟာ ဒုကၡသည္ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ ပို႕စ္ကို တင္ခဲ့ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ရိုဟင္ဂ်ာ လႈပ္ရွားမႈနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေနာက္ခံသမိုင္းကို ထဲထဲ၀င္၀င္ မသိခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အခ်ိန္ေပးျပီး ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ဒီရိုဟင္ဂ်ာ လႈပ္ရွားမႈဟာ ခုမွ ၿဗံဳးကနဲ ေပၚလာတာမဟုတ္။ ဘဂၤါလီ ကုလားမ်ားဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ရိွတဲ့ အဂၤလိပ္ေခတ္က အေျခခ် ေနထိုင္သူမ်ား၊ လြတ္လပ္ေရး ေနာက္ပိုင္း ခိုး၀င္လာသူမ်ားကို ျမန္မာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု တစ္စုအျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳခံရေအာင္ ေရရွည္မဟာဗ်ဴဟာ ခ်ျပီးလုပ္လာခဲ့တယ္ ဆိုတာ သိလာရသလို ဒီျပႆနာဟာ အမ်ိဳးသားေရး အတြက္ အလြန္အႏၲရာယ္ၾကီးတဲ့ ကိစၥဆိုတာ ျမင္လာပါတယ္။
မူဂ်ာဟစ္ ေခၚ ကုလားဆိုးမ်ား
ျမန္မာႏုိ္င္ငံထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ဘဂၤါလီ ကုလားေတြကို သီးျခားလူမ်ိဳးစု တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႕၊ ဒီကုလားေတြ အမ်ားစုျဖစ္သြားတဲ့ နယ္စပ္ေဒသေတြကို စစ္တေကာင္းေဒသ ( ေနာင္ အေရွ႕ ပါကစၥတန္၊ ေနာက္ပို္င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္) နဲ႕ ပူးေပါင္းဖို႕ဆိုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္ ေလာက္ထဲ ကေပၚခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံကို အႏိၵယႏုိ္င္ငံကေန ခြဲေရး၊ တြဲေရး လႈပ္ရွားမႈေတြျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္ပါ။ စစ္တေကာင္းမွာရိွတဲ့ မူဆလင္လိဂ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ျမန္မာကို အိႏိၵယရဲ့ အစိတ္အပိုင္း အျဖစ္ ဆက္ထားဖို႕ လႈံ႕ေဆာ္မႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ခြဲေရးဘက္က အႏုိင္ရသြားတ့ဲ အခါက်ေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက ကုလားအမ်ားစု ေနတဲ့ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေဒသေတြကို စစ္တေကာင္း ေဒသနဲ႕ေပါင္းဖို႕ဆိုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈ စေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီ လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲကို ေနာက္ထပ္ ဘဂၤါလီကုလားေတြ အလံုးအရင္းနဲ႕ ၀င္လာခဲ့လို႕ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံက ဘဂၤါလီ ကုလားေတြကို အထူးနႈန္းနဲ႕ သယ္ေပးေနတဲ့ သေဘာၤ ခရီးစဥ္ေတြကို ရပ္ပစ္လိုက္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကုလား တစ္သန္း ေက်ာ္ေလာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲကို ေရာက္ေနပါျပီ။
