ဆီးရီးယားအေရး သံတမန္နည္းအရ ေျဖရွင္းဖို႔ အိုဘားမားေထာက္ခံ

ဆီးရီးယားႏုိင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့လက ဓာတုလက္နက္သံုး တုိက္ခိုက္မႈျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖုိ႔ သံတမန္ေရးနည္းနဲ႔ အားထုတ္မႈသစ္အေပၚမွာ သူ႔အေနနဲ႔ အားတက္တယ္လို႔ အေမရိကန္သမၼတ ဘရက္ခ္အိုဘားမား

(Barack Obama) က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆီးရီးယားေၾကာင့္ အေမရိကန္တို႔ ေစာင့္ထိန္းတဲ့ က်င့္ဝတ္ စံႏႈန္းေတြနဲ႔ လံုၿခံဳေရးပိုင္းမွာ ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ က်ေရာက္ေနတယ္လို႔ အဂၤါေန႔ညတုန္းက အေမရိကန္ျပည္ သူေတြကို ႐ုပ္ျမင္သံၾကားကေန ေျပာၾကားတဲ့မိန္႔ခြန္းမွာ သမၼတအိုဘားမားက ေျပာခဲ့ပါ တယ္။

စစ္ေရးအရ အကန္႔အသတ္နဲ႔ အေရးယူဖုိ႔အတြက္ ေထာက္ခံ မခံဆိုတာကို လႊတ္ေတာ္မွာ ေနာက္က်ရင္ မဲခြဲဖုိ႔ လိုအပ္ဆဲျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတအိုဘားမား ေျပာခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ဆိုင္ရာ ဗြီအိုေအသ တင္းေထာက္ Dan Robinson က သတင္းပို႔ပါတယ္။ မစုျမတ္မြန္က အျပည့္အစံုကို တင္ျပ ထားပါတယ္။

Damascus ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ၾသဂုတ္လတုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဓာတုလက္နက္သံုး တိုက္ခိုက္မႈဟာ တကမၻာလံုးရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို ထိခိုက္စရာ ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ ျပတ္ျပတ္သားသား တံု႔ျပန္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ သူ႔ရဲ႕အျမင္ကို အေမရိကန္ျပည္သူေတြကို တုိက္႐ုိက္ေျပာမယ္လို႔ ကတိျပဳထားတဲ့အတုိင္း သမၼတအိုဘာမားက ႐ုပ္ျမင္ သံၾကားေပၚကေန မိန္႔ခြန္းေျပာခဲ့တာပါ၊ အေမရိကန္ ေထာက္လွမ္းေရးေတြရဲ႕ အေျပာအရ အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသားနဲ႔ ကေလးငယ္ ၁၄၀၀ ထက္မနည္း ေသဆံုးခဲ့တဲ့ ဆီးရီးယားသမၼတရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈကို ကမၻာႀကီး က လက္ခံေနလို႔ မရဘူးလို႔ သမၼတက အခုလို ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ၾကမ္းၾကဳတ္ ရက္စက္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို အာဏာရွင္ေတြက လုပ္တဲ့အခါ အင္မတန္ ေျခာက္ျခား ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ ပံုေတြ ေမ့ေပ်ာက္သြားတဲ့ အခ်ိန္အထိ ကမၻာႀကီးက မ်က္ႏွာလႊဲသြားၾကတာမ်ိဳး သူတို႔က ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ျငင္းလို႔ မရပါဘူး။ အခု ေမးခြန္းထုတ္စရာက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းအေနနဲ႔ ဒီကိစၥအေပၚ ဘယ္လို လုပ္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ ထားသလဲ ဆိုတာပါ။”

အဂၤါေန႔ညက သမၼတမိန္႔ခြန္းမေျပာခင္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာလည္း ဆီးရီးယားအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေခ်အတင္ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆီးရီးယားမွာရွိေနတဲ့ ဓာတုလက္နက္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာ လက္ကိုအပ္ဖုိ႔ ႐ုရွားရဲ႕ အစျပဳ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ဆီးရီးယားဘက္က လက္ခံတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂၽြန္ ကယ္ရီ (John Kerry) ကို လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ဝန္ႀကီး ကယ္ရီရဲ႕ တံု႔ျပန္ခ်က္က

“ဒီလုိလုပ္မယ္ဆုိရင္ ျမန္ျမန္လုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္။ တကယ္စစ္မွန္ဖုိ႔ လိုအပ္ တယ္။ စိစစ္အတည္ျပဳနိုင္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။”

ဆီးရီးယားအေပၚ စစ္ေရးနဲ႔ အေရးယူမႈကို လက္ခံမခံ လႊတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲဆံုးျဖတ္မယ့္ကိစၥကို သံတမန္ေရး နည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းေနခ်ိန္မွာ ေရႊ႕ဆိုင္းထားဖုိ႔လည္း သမၼတအိုဘားမားက ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ တကယ္လို႔ စစ္ေရးအရ တိုက္ခိုက္ဖို႔ လုိအပ္လာတယ္ဆိုရင္လည္း ရည္ရြယ္ခ်က္က ဓာတုလက္နက္ သံုးစြဲမႈကို တားဆီးဖုိ႔နဲ႔ အာဆတ္အစိုးရရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းကို အားေလ်ာ့သြားေစဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတ အိုဘားမား က ေျပာပါတယ္။

အီရတ္တို႔ အာဖဂန္တုိ႔မွာလို ကန္႔သတ္ခ်က္ မရွိ စစ္တိုက္တာမ်ဳိး၊ လစ္ဗ်ား နဲ႔ ကိုဆိုဗို တုိ႔မွာလိုလည္း ေရရွည္ ေလေၾကာင္းက တိုက္ခိုက္မႈမ်ဳိးျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္တဲ့အတြက္ အစၥေရးလ္၊ တူရကီနဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္တို႔လို အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ နည္းေစ မွာျဖစ္တဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာ အီရန္လို ဆီးရီးယားရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြကို ဒီလုပ္ရပ္မ်ဳိး လက္မခံဘူးဆိုတာ ျပသရာေရာက္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

“ဓာတုလက္နက္သံုးစြဲမႈကို လက္မခံႏိုင္ဘူးဆိုတာ ျပသဖုိ႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ရင္ တျခား ဖ်က္အားျပင္း လက္နက္ေတြကို တားဆီးတဲ့ေနရာမွာ အားနည္း သြားႏုိင္ သလို၊ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီး ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြကို ထုတ္လုပ္မလား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့လမ္းကို သြားမလားဆုိတာ ကို ဆံုးျဖတ္ ရမယ့္ အာဆတ္ရဲ႕ မဟာမိတ္ အီရန္ကို ရဲေဆးတင္ေပး ရာ ေရာက္သြားပါလိမ့္မယ္။”

အခုလို သမၼတ အိုဘားမားက ေျပာေနေပမဲ့ ရီပတ္ပလစ္ကန္ ဆီးနိတ္ အမတ္ မစ္ခ်္ မက္ေကာနဲလ္ (Mitch McConnell) ကေတာ့ စစ္တိုက္ဖုိ႔ ခြင့္ျပဳ မဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မဲေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္က အမ်ားေထာက္ခံခ်က္ရမယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မဟုတ္ပါ ဘူးလို႔ ေျပာသြားတာပါ။ ဆီးရီးယားအေပၚ ေလေၾကာင္းက တုိက္ခိုက္ဖုိ႔ ကိစၥကို အေမရိကန္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ကန္႔ ကြက္ေန တယ္လို႔ စစ္တမ္းေတြကလည္း ျပသေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတက အဂၤါေန႔ ညက ႐ုပ္ျမင္သံၾကား မိန္႔ခြန္းထဲမွာ အခုလို ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

“လႊတ္ေတာ္အမတ္ တေယာက္ခ်င္းစီကိုေရာ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ၾကည့္ေနၾကတဲ့ ျပည္သူေတြကိုပါ က်ေနာ္ တိုက္တြန္းခ်င္တာကေတာ့ တိုက္ခိုက္မႈ ဗြီဒီယိုေတြကို ၾကည္ၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္ေစ ခ်င္ပါတယ္။ အဆိပ္ ဓာတ္ေငြ႔နဲ႔ တိုက္ခိုက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာဥပေဒကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ အာဏာရွင္ တေယာက္ကို တကယ္လို႔ အေမရိ ကန္ ျပည္ေထာင္ စုက ၾကည့္ေနရင္ ဘယ္လိုကမာၻႀကီးမွာ ေန ေနတာ ပါလဲဆိုတာကို ေမးခြန္းထုတ္ေစခ်င္ပါတယ္။”

ဆီးရီးယားမွာ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ပြားေနတာနဲ႔အတူ ႏိုင္ငံေရး အေျဖထြက္လာဖုိ႔ စစ္ေရးအရ ေဆာင္ရြက္ ဖုိ႔ လိုအပ္လာတယ္ဆုိရင္ အခုထက္ ၂ ဆတိုး ႀကိဳးပမ္းသြားမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္သမၼတက ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။

VOA