က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွ က်န္းမာေရးပညာေပး ေဆာင္ရန္ ေ႐ွာင္ရန္

၁. အသည္းနဲ႕ ကလီစာမ်ားသည္ လုပ္ေဆာင္မႈတူသည္႕အျပင္ ဆက္စပ္ေနၾကသည္။ ထို႕ေၾကာင္႕ အသည္းတြင္ တစ္ခုခုျဖစ္ပါက ကလီစာမ်ားတြင္လည္း တစ္ခုခုျဖစ္ႏိုင္သည္ ။ ကလီစာတြင္ တစ္ခုခုျဖစ္ လွ်င္ အသည္းတြင္လည္း ထိခိုက္ႏိုင္သည္။

၂. အသည္းမွာ ဒါဏ္ရာအနာတရျဖစ္ပါက သာမန္အားျဖင္႕ မခံစားရပါ။ မည္သည္႕နည္းႏွင္႕မွ မသိႏိုင္ပါ ။ကင္ဆာအေတာ္မ်ားမ်ား မျဖစ္ခင္တြင္ အသည္းသည္ အရင္ဆံုး ပ်က္စီးရသည္ ။ ထို႕ေၾကာင္႕ အသည္း ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဂ႐ုစိုက္ပါက ကင္ဆာေရာဂါကိုလည္း ကာ ကြယ္ႏိုင္ေပသည္။

၃. အသည္းသည္ ကိုယ္ခႏၶာတစ္ခုလံုး၏ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကို ဖယ္႐ွားေပးရသည္။ ထို႕ျပင္ ကိုယ္ခႏၶာအတြင္း႐ွိဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးမ်ားကိုလည္း တိုက္ခိုက္ရသည္။

၄. တ႐ုတ္ လူမ်ဳိး ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အသည္းမေကာင္းၾကပါ။ အဘယ္ေၾကာင္႕ဆိုေသာ္ ၄င္းတို႕တြင္ အသားႏွင္႕ အဆီစားသံုးမႈ မ်ားျခင္းေၾကာင္႕ ျဖစ္သည္။

၅. အသည္းသည္ ၂၄ နာရီပတ္လံုး အလုပ္လုပ္သည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၄င္းကိုယ္တိုင္လည္း ဆားဗစ္စင္ ျပန္လုပ္ရသည္။ ထိုအခ်ိန္သည္၊ ည (၁၁) နာရီ မွ မနက္ေစာေစာ (၃) နာရီ ၾကားတြင္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင္႕ ည (၁၁) နာရီ ေနာက္ပိုင္းမွ အိပ္ျခင္း ၊ ညစာကို ေနာက္က်မွ စားျခင္းသည္ အသည္းကို အားနည္းေစသည္။ ထို႕ျပင္ မအိပ္ခင္ (၂) နာရီ အတြင္း အသားႏွင္႕ အဆီမ်ား စားျခင္းသည္ အသည္းကို အားနည္းေစ သည္။ အဘယ္ေၾကာင္႕ဆိုေသာ္ စားသံုးထားေသာ အဆီမ်ားကို ေခ်ဖ်က္ေနရေသာေၾကာင္႕ အသည္းသည္ နားခ်ိန္မရဘဲ အလုပ္လုပ္ေနရသည္။ ညအိပ္ယာ၀င္ေနာက္က်သျဖင္႕ မနက္တြင္ ေနျမင္႕ သည္ အထိ အိပ္စက္ျခင္း ၊ ေန႕လည္စာ မစားခင္ တေရးအိပ္ျခင္းတို႕သည္ အိပ္ေရး၀႐ံုသာ႐ွိေသာ္လည္း ၊ အသည္းအတြက္ မည္သို႕ အက်ဳိးမွ် မရ႐ွိေစပါ။

၆. အကယ္၍ ည အိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ ဗိုက္ဆာပါက ၊ အသီးအႏွံ စားသံုးႏိုင္ပါသည္ ။ ထိုအစာမ်ားသည္ အစာေက်လြယ္သည္။ အသားသည္ စားသံုးၿပီး (၄)နာရီၾကာမွ အူမႀကီးသို႕ ေရာက္သည္ ။ထိုအသားကိုပင္ အဆီမ်ားမ်ားႏွင္႕ ခ်က္ထားပါက(၁၂)နာရီၾကာမွ အူမႀကီးထဲသို႕ ေရာက္သည္။ ထို႕ေၾကာင္႕ ညအိပ္ယာ၀င္ခါနီးတြင္ ထိုအရာမ်ား မစားသံုးသင္႔ေပ။ အကယ္၍ စားသံုးမိပါက အသည္းသည္ ထို အဆိပ္အေတာက္ မ်ား ကို ဖယ္႐ွားေနရေသာေၾကာင္႕ မနားရေပ။ မနက္ေစာေစာ အိပ္ယာထစာတြင္ ပင္ပန္းသည္ဟု ခံစားရျခင္းမွာ အထက္ပါ အေၾကာင္းမ်ား၏ရလာဒ္ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင္႕ ည အိပ္ယာ၀င္ ခါနီးတြင္ အသီးအႏွံစားပါက မနက္ အိပ္ယာထတြင္ အားအင္ျပည္႕ၿဖဳိး လန္းဆန္းေနပါမည္။

၇. အဆီသည္ အသည္း၏ အဓိက ရန္သူျဖစ္သည္ ။ အဆီသည္ အသည္း၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို ပ်က္စီးေစၿပီး အသည္းကိုလည္း အားနည္းေစသည္ ။ ေဆးစားျခင္းျဖင္႕လည္း အသည္း ကို ျပန္လည္ေကာင္း မြန္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ေပ။ ေဆးတြင္ ပါ၀င္ေသာ အျခားဓာတု ျဒပ္ေပါင္းမ်ားကို အသည္းက ထပ္မံ ေခ်ဖ်က္ေနရသည္။

၈. သံလြင္ဆီ ၊ မုန္လာဥ ၊ သခြားသီး ၊ င႐ုပ္သီးစိမ္း ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ ၊ ၾကက္သြန္နီ ၊ ဆား ၊ ေ႐ႊဖ႐ံုသီးႏွင္႕ အ႐ိုးပါ စားႏိုင္ေသာငါးကေလးမ်ားသည္ ၊ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ေကာင္းမြန္ေသာ အစာမ်ားျဖစ္သည္။ ႏွမ္းဆီ သည္လည္း ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ေကာင္းမြန္သည္။

၉. အစာကို ၾကာ႐ွည္ခံေစေသာ ဓါတုေဆး ၊ အေရာင္တင္ေဆးႏွင္႕ၾကာဆံသည္ အလ်ဴမီနီယံ ဓါတ္ ပါျခင္းေၾကာင္႕ မေကာင္းပါ။ ပိုးသတ္ေဆးႏွင္႕အေရာင္ ခြၽတ္ေဆးသည္ အသည္းအတြက္ မေကာင္းပါ။ ေဆးစားမွားျခင္းေၾကာင္႕အသည္းကို ပ်က္စီးေစသည္ ။ က်ဴံ႕သြားေစသည္။ မိုက္ခ႐ိုေ၀႕ မီးဖိုက ေရာင္ျခည္သည္ ၊ အစားအစာတြင္ ပါ၀င္ေသာ အာဟာရဓါတ္အားလံုးကို ပ်က္စီးေစသည္။

၁၀. အဂၤလိပ္ေဆး၀ါးမ်ားသည္ ဓါတုနည္းႏွင္႕ ေဖာ္စပ္ထားေသာေၾကာင္႕ အသည္းအတြက္ မေကာင္းပါ။

တ႐ုတ္ေဆးမ်ားသည္ ေက်ာက္ကပ္အတြက္ မေကာင္းပါ ။မုန္လာဥျဖဴက တ႐ုတ္ေဆးတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေဆး စြမ္းကို ဖ်က္ဆီးသည္။

၁၁. ကေလးမ်ား အိပ္ယာ၀င္ေနာက္က်ျခင္းသည္ မွတ္ဥာဏ္ႏွင္႔စဥ္းစားဥာဏ္ ကို အားနည္းေစသည္ ။

၁၂. အေကာင္းဆံုး အိပ္ခ်ိန္သည္ ည (၉) နာရီႏွင္႕ (၁၁)နာရီၾကား တြင္ ျဖစ္သည္ ။ မ်ားမ်ားအိပ္ျခင္းျဖင္႕ အသည္းကိုေကာင္းမြန္ေစသည္ ။ နလံထစ လူနာမ်ားသည္ အိပ္ေရး၀ေအာင္ အိပ္ရသည္ ။

၁၃. သဘာ၀ အစားအစာမ်ားသည္ အသည္းအတြက္ေကာင္းမြန္သည္ ။ စည္သြပ္ဗူး စားသံုးျခင္း ၊ စည္သြပ္ အခ်ဴိရည္ေသာက္သံုးျခင္း မ်ားသည္ အာဟာရ မျဖစ္ပါ။

၁၄. စိတ္ဓါတ္ႏွင္႕ ခံစားမႈညီမွ်ေနရန္ အေရးႀကီးသည္ ။စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊ အသံ ဆူညံျခင္း၊ ေဒါသထြက္ျခင္း ၊ ၾကာ႐ွည္ စြာေအာင္႕အည္းသည္း ခံျခင္း ၊ အဆိုးျမင္၀ါဒ ၊ စိတ္က်ေရာဂါ၊ ရည္႐ြယ္ခ်က္မဲ႕ဘ၀၊ တန္ဖိုးမ႐ွိေသာဘ၀ႏွင္႕ လူတကာကို အျပစ္တင္တတ္ေသာ စိတ္မ်ားသည္၊ ခႏၶာကိုယ္ကို အားနည္းေစသည္။ လူတစ္ေယာက္၏ အသည္းသည္ မက်န္းမာပါက ထိုလူသည္ ၊ေဒါသထြက္ လြယ္ျခင္း ၊ စိတ္တိုျခင္း ၊ စိတ္ေကာက္ လြယ္ျခင္းမ်ားကိုျဖစ္ေပၚ ခံစားရသည္။

၁၅. ေလလည္ျခင္း ၊ ေခြၽးထြက္ျခင္း ၊ ဆီးသြားျခင္းတို႕သည္ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္း႐ွိ အညစ္အေၾကးမ်ားကို စြန္႕ပစ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ေလေအးခန္း ထဲတြင္ ၾကာ႐ွည္ ေနၿပီး ေခြၽးထြက္ နည္းပါက က်န္းမာေရး

မေကာင္းႏိုင္ပါ ။ သဘာ၀အရ ေလလည္ျခင္း ၊ ေခြၽးထြက္ျခင္းႏွင္႔ဆီး သြားျခင္း မ်ားသည္ အသည္း

အတြက္ေကာင္းေစသည္။ ျပဴတင္းေပါက္မ်ားကို ဖြင္႕၍သဘာ၀ေလေကာင္းေလ သန္႕မ်ားကို႐ႈသင္႕ သည္။

၁၆. ခႏၶာကိုယ္တစ္ေနရာရာတြင္ အနာတရျဖစ္ပါက ေႏြးေအာင္ျပဳ လုပ္ေပးျခင္းျဖင္႕ နာက်င္ျခင္း ကို ေလ်ာ႕ပါးသြားေစပါသည္။ေရေႏြးကန္ တြင္ စိမ္ျခင္းသည္လည္း က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းပါသည္။ သို႕ေသာ္ႏွလံုးေရာဂါ႐ွိသူမ်ား သတိထားရန္မွာ ၊ ေရေႏြးကန္ထဲစိမ္ျခင္း လွ်င္ရင္ဘတ္ကို မစိမ္မိပါေစႏွင္႕။ အဘယ္ေၾကာင္႕ဆိုေသာ္ အပူဓါတ္သည္ ႏွလံုးပို၍အလုပ္လုပ္ေစသျဖင္႕ ႏွလံုးအတြက္ မေကာင္းပါ။

၁၇. ဆန္လံုးတီး ၊ ဂ်ဴံၾကမ္း ၊ ေကြကာအုတ္ ၊ ကန္စြန္းဥ ၊ ပိန္းဥႏွင္႕ ေျပာင္း ဖူး စသည္ တို႕ စားသံုးျခင္း သည္ ၊ က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းပါသည္။

၁၈. ေသြးအုပ္စု ေအ အမ်ဳိးအစား႐ွိသူမ်ားသည္ ၊ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ရန္ အလားအလာမ်ားသည္။ ထို႕ျပင္ ေသြးအုပ္စု အို အမ်ဳိးအစား ႐ွိသူမ်ားသည္ အသည္းေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ရန္ အခြင္႔အေရးမ်ားသည္။

၁၉. မိန္းမမ်ားသည္ ပို၍ အသက္႐ွည္ၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင္႕ ဆိုေသာ္မိန္းမတို႕ သဘာ၀ ရာသီေသြး လာျခင္းျဖင္႕ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွ အညစ္အေၾကးႏွင္႕ေဒါသကို မွန္မွန္ စြန္႕ထုတ္၍ စိတ္ဓါတ္ကို ပို၍ တည္ၿငိမ္ေစသည္ ။

၂၀. ၀ေသာ သူမ်ားသည္ ပံုမွန္အားျဖင္႕ အစားအစာတရားလြန္ စားၾကသည္႕အတြက္ အသည္း ၊ ႏွလံုးႏွင္႕ အူလမ္းေၾကာင္းတြင္ မက်န္းမမာျဖစ္တတ္သည္။ ႏွလံုးကိုထိခိုက္လွ်င္ ပံုမွန္ အားျဖင္႕ ေသြးဖိအားလည္း ထိခိုက္ၿပီး ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္သည္ ။

၂၁. အစာအိမ္ ေရာဂါ ႐ွိသူမ်ားသည္လည္း အစာမ်ားမ်ားႏွင္႕အဆီမ်ားမ်ား စားျခင္းႏွင္႕ ပတ္သက္သည္ ။

၂၂. ႏွလံုးႏွင္႕သားအိမ္သည္ ဆက္ေနသည္။ တစ္ေန႕လွ်င္ ေရ(၂)ပုလင္းမွ (၃)ပုလင္း မွန္မွန္ ေသာက္ေပးျခင္းျဖင္႕ က်န္းမာေစသည္ ။

၂၃. မလိုအပ္ဘဲ အိပ္စေရး (X-ray) ႐ိုက္ျခင္း (C.T. Scan )လုပ္ျခင္းတို႕ကို မလုပ္ပါႏွင္႕ ။ ကိုယ္ခႏၶာကို ထိခိုက္ေစပါသည္။ ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္ ေဆးစစ္ျခင္းျဖင္႕ ကင္ဆာေရာဂါႏွင္႔ တျခားေရာဂါမ်ားကို မသိႏိုင္ပါ။ ပံုမွန္ ေဆးစစ္၍ သိရေသာ အခ်ိန္တြင္၊ ေရာဂါအမ်ားစု သည္ေရာဂါရင္႕ေနၾကေပၿပီ။ မည္သည္႕ ေရာဂါျဖစ္ေစ ခြဲစိတ္မည္ဆိုလွ်င္ ၊ ဆရာ၀န္(၂)ဦး ၊ သို႕မဟုတ္ ၊ (၃) ဦးႏွင္႕ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးၿပီး အႀကံဥာဏ္ေတာင္းပါ။ အသည္းေရာဂါျဖစ္လွ်င္ ၊ အဂၤလိပ္ေဆး မစားဘဲ ေသခ်ာစြာအနားယူပါ။

၂၄. အသီးအ႐ြက္မွ ဗီတာမင္စီ( Vitamin-C )သည္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကို ထုတ္ပစ္ရာ၌ အလြန္ အသံုး၀င္သည္။

၂၅. နံနက္ေစာေစာ (၅) နာရီႏွင္႕ (၇)နာရီ ၾကားအခ်ိန္သည္ မစင္ စြန္႕ျခင္း အတြက္ အေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ သို႕မဟုတ္လွ်င္ အူသိမ္သည္မစင္မွ အဆိပ္အေတာက္ကို စုပ္ယူေပလိမ္႕ မည္။ ထို အေၾကာင္း မ်ားေၾကာင္႕၀မ္းခ်ဴပ္သူမ်ား ေနထိုင္မေကာင္းၾကျခင္းျဖစ္သည္။

၂၆. သည္းေျခတြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္း ၊ အသည္းႏွင္႕ ဦးေႏွာက္တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္းမ်ားသည္ အသားႏွင္႕ အဆီမွ အဆိပ္အေတာက္ မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။

၂၇. ကယ္လ္စီယမ္ ( ထံုး၊ ေဂၚဖီပန္း ၊ သေဘာၤသီး ) ႏွင္႕ သံဓါတ္ ၊ (ထန္းလ်က္ ၊ ဟင္းႏုႏြယ္ ) စသည္တို႕သည္၊  ည္းေျခႏွင္႕ ေက်ာက္ကပ္ကို သန္မာေစသည္။

၂၈. မ်က္စိ၀ါေနလွ်င္ အသည္းႏွင္႕ သည္းေျခတြင္ ျပႆနာ႐ွိသည္ ။

၂၉. အနီေရာင္႐ွိေသာ အသီးအ႐ြက္မ်ားသည္ ဦးေႏွာက္ႏွင္႕ ႏွလံုး အတြက္ေကာင္း၏ ။ အ၀ါေရာင္ ႐ွိေသာ အသီးအ႐ြက္မ်ားသည္ အစာေခ်ျခင္း အတြက္ေကာင္း၏။

၃၀. ေသြးေပါင္နည္းေနေသာ္လည္း ေနထိုင္ေကာင္းေနလွ်င္ မစိုးရိမ္ရပါ ။

၃၁. မ်က္ႏွာတြင္ ၀က္ၿခံ ထြက္ေပၚလာျခင္းသည္ ေသြးထဲမွ အဆိပ္ အေတာက္ မ်ားကို မဖယ္႐ွားႏိုင္ျခင္း လကၡဏာ တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္ ။

၃၂. နံနက္ေစာေစာ အခ်ိန္တြင္ ေလ႕က်င္႕ခန္းလုပ္ျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္ ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ သစ္ပင္ပန္းမာလ္မ်ားမွ ေအာက္ဆီဂ်င္ကို နံနက္ပိုင္းတြင္ အမ်ားဆံုးရျခင္းေၾကာင္႕ ျဖစ္သည္။ ညေနခင္းအခ်ိန္တြင္ သစ္ပင္မ်ားမွ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္သည္႕အတြက္ ေလ႕က်င္႕ခန္းလုပ္ရန္ မသင္႕ေလွ်ာ္ပါ။

၃၃. ေခါင္းကိုက္ျခင္းသည္ ႏွလံုးမွ ေသြးမ်ားတြင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ ပမာဏ နည္းပါးေနျခင္း ကို ျပသေသာ ေရာ ဂါ လကၡဏာ တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။

၃၄. မ်က္ကြင္းညဳိျခင္းသည္ အသည္းႏွင္႕ ေက်ာက္ကပ္အားနည္းေနျခင္းကို ျပသည္ ။ ထိုအတြက္ေၾကာင္႕ ညဥ္႕နက္သန္းေခါင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား အသည္းအနားမရ၍ မ်က္ကြင္းညဳိၾကျခင္းျဖစ္သည္။

၃၅. ရင္သားႏွင္႕ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ႐ွိသူမ်ား ငန္ေသာအစားအစာႏွင္႔ ပင္လယ္ေမွ်ာ႕ စားသံုးျခင္း ကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရပါမည္။

က်န္းမာေရးစာတိုမ်ားစုစည္းမွဳ