ယခုႏွစ္သည္ အယ္လ္နီညိဳရာသီဥတုႏွစ္ျဖစ္၍ ရာသီေဖာက္ျပန္ျခင္းမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရေပမည္။ (ဓာတ္ပံု − ေဂ်ေမာင္ေမာင္ (အမရပူရ))
ယခုႏွစ္သည္ အယ္လ္နီညိဳ ရာသီဥတုကို ျပင္းထန္စြာခံစားရ မည့္ႏွစ္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကၿပီး အယ္လ္နီညိဳအား ေကာင္းမႈေၾကာင့္ မိုးနည္းကာအပူဒဏ္ကို ဆုိးရြားစြာခံစားရေတာ့မည္ျဖစ္သည္။
အယ္လ္နီညိဳ ရာသီဥတုသည္ ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာကတည္းက အားေကာင္းခဲ့ရာမွ ၂၀၁၆ ဇြန္လအထိ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိႏုိင္သည္ဟု မိုးေလဝသႏွင့္ဇလေဗဒပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အယ္လ္နီညိဳရာသီဥတုမွာ ကမၻာ့သမိုင္း၌ အားအေကာင္းဆံုးအဆင့္သုိ႔ ေရာက္ရွိေနေလသည္။
အယ္လ္နီညိဳရာသီဥတုအက်ိဳးဆက္အျဖစ္ မုတ္သုံမိုးဝင္ေရာက္မႈေနာက္က်ျခင္း၊ ထြက္ခြာမႈေစာျခင္း၊ မိုးရြာသြန္းမႈနည္းပါးျခင္း၊ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕မႈမ်ားလြန္ကဲျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေရျပႆနာအခက္အခဲႀကံဳေတြ႕ႏုိင္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားကသတိ ေပးထားသည္။
‘‘အယ္လ္နီညိဳႏွစ္ဆိုရင္ ေျခာက္ေသြ႕ၿပီး ပူေႏြးတဲ့ႏွစ္ကုိ ျဖစ္ေစတာ။ အယ္လ္နီညိဳအားေကာင္းရင္ ေကာင္းသေလာက္ အပူခ်ိန္မ်ားမယ္။ မိုးကေလ်ာ့မယ္။ ဒီၾကားထဲ ဒီႏွစ္က ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕တဲ့ႏွစ္ဆုိေတာ့ ေရရွားပါးမႈဟာ အဆိုးဆံုးျဖစ္လာႏုိင္တယ္’’ဟု မုိးေလဝသပညာရွင္ ေဒါက္တာထြန္းလြင္က ေျပာၾကားသည္။
ပံုမွန္အားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္းေဒမ်ားသည္ မုိးေခါင္ေရရွားပါးမႈဒဏ္ကုိ ႏွစ္စဥ္ခံစားေနရၿပီး ရန္ကုန္တိုင္းဧရိယာရွိ ၿမိဳ႕နယ္အခ်ိဳ႕တြင္ပင္ ေႏြရာသီေရာက္သည္ႏွင့္ ေရရွားပါးမႈျပႆနာမ်ား ႏွစ္စဥ္ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္ျဖစ္ရာ အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္ ယခုႏွစ္၌ ေရရွားပါးမႈဒဏ္ကုိ ယခင္ထက္ ႏွစ္ဆတိုးကာ ရင္ဆုိင္ရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။
‘‘ဒီႏွစ္အယ္လ္နီညိဳရာသီဥတုက ၉၈ တုန္းကလိုပဲ ျပင္းႏုိင္တယ္လို႔ သတိေပးထားတယ္။ အဲဒီကာလတုန္းကဆုိ ဆရာတို႔လည္းခံခဲ့ရတာပဲ။ အခုခ်ိန္မွာဆုိ အဲဒီတုန္းက သစ္ေတာအေျခအေနကလည္းမရွိေတာ့ဘူးဆုိေတာ့ ေျမေအာက္ေရေရာ၊ ေျမေပၚေရေရာခန္းေျခာက္လာၿပီး ေရကေတာ့ ရွားမွာပဲ’’ဟု မၾကာမီႀကံဳရေတာ့မည့္အေျခအေနကို စိမ္းလန္းအမိေျမဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအသင္း မန္ေနဂ်င္းဒါ႐ိုက္တာ ဦးဝင္းမ်ိဳးသူက ေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တစ္ခ်ိန္က ေရခ်ိဳအရင္းအျမစ္မ်ားအလြန္ေပါမ်ားခဲ့ေသာ္လည္း သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ေရအရင္းအျမစ္၏ အဓိကက်ေသာ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္မ်ားလည္း ခန္းေျခာက္လာၿပီ ျဖစ္သည္။
သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈမ်ား၏ အက်ိဳးဆက္မ်ားအျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံအႏွံ႔အျပားတြင္ မိုးနည္းပါးျခင္းႏွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား အတြင္းသို႔ ေရဝင္ေရာက္မႈေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ သစ္ေတာသစ္ပင္မ်ားသည္ မိုးေရကိုစုပ္ယူ၍ ေျမေအာက္ေရအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသုိေလွာင္ေစႏုိင္ေသာ အစြမ္းရွိသျဖင့္ သစ္ေတာသစ္ပင္မ်ား ရွားပါးလာမႈႏွင့္အတူ ေျမေအာက္ေရမ်ား ခန္းေျခာက္ျခင္း၊ အပူခ်ိန္ျမင့္မားလာျခင္းတို႔ေၾကာင့္သဘာဝေရထြက္မ်ားခန္းေျခာက္လာခဲ့သည္။
‘‘နဂိုကမွ ေရရွားရတဲ့အျပင္ အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္ ေရျပတ္လပ္တဲ့ဒုကၡက ပိုမ်ားလာမယ္။ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈေတြလည္း ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ ဒီေတာ့လူေတြက ေရကိုေခၽြတာဖို႔လိုမယ္’’ဟု Myanmar Environment Institute မွ ပါေမာကၡ ဦးေမာင္ေမာင္ေအးက သတိေပးစကားဆုိသည္။
ေရရွားပါးမႈျပႆနာသည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း၏ အဓိက ဆုိးေမြျဖစ္ၿပီး အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ေသာက္သံုးေရရွားပါးမႈအျပင္ စုိက္ပ်ိဳးေရရွားပါးမႈကိုပါ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္။ အထူးသျဖင့္ အပူခ်ိန္ျမင့္မားေသာ ေႏြရာသီတြင္ ေရရွားပါးမႈျပႆနာကို ပိုမိုဆုိးရြားစြာ ႀကံဳေတြ႕ရေလ့ရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပုိင္းေဒသမ်ားျဖစ္သည့္ မေကြး၊ မႏၲေလး၊ စစ္ကိုင္း၊ ပဲခူး စသည့္ေဒသမ်ား၌ ႏွစ္စဥ္ေရျပတ္လပ္မႈဒဏ္ခံစားေနရသည္။
ေရရွားပါးမႈျပႆနာကို ေျပလည္ေစရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံအႏွံ႔အျပားတြင္ ဆည္ေျမာင္းတာတမံမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ ျမစ္ေရတင္စီမံကိန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း စသည္တို႔ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း စီမံကိန္းမ်ား၏ အက်ိဳးကိုမူ ျပည္သူမ်ားထိေရာက္စြာ ခံစားရျခင္းမရွိခ့ဲေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။ ဆည္ေျမာင္းတာတမံမ်ား ေနရာအႏွံ႔အျပားတြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း အရည္အေသြးမမီျခင္းႏွင့္ စီမံခန္႔ခဲြမႈ အားနည္းျခင္း၊ အဓိကအသံုးျပဳမည့္ လယ္ယာမ်ားသို႔ မေရာက္ရွိဘဲ ေျမာင္းေဘးဝန္းက်င္တြင္သာ အသံုးျပဳႏုိင္ျခင္း၊ စနစ္တက်တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းမဟုတ္သျဖင့္ ေရဝပ္ဧရိယာအတြင္းရွိ ေက်းရြာမ်ား၊ လယ္ယာမ်ား၊ အဆမတန္ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးျခင္း၊ ဆည္တာတမံမ်ား၏ ေအာက္ေျခေဒသမ်ားတြင္ ေရရွားပါးျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိသည္။
ကုလသမဂၢ၏ ၂၀၁၁ စာရင္းမ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမၻာ့ေရအရင္းအျမစ္ အႂကြယ္ဝဆံုးႏုိင္ငံမ်ားစာရင္းတြင္ နံပါတ္(၁၄) ခ်ိတ္ၿပီး ျပန္ျပည့္ၿမဲေရပမာဏ ၁၆၈ကုဗမီတာပိုင္ဆိုင္ထားသည္။ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားစြာ ရွိေနေသးေသာ္လည္း
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေနရာေဒသအခ်ိဳ႕တြင္ ေရျပတ္လပ္သည့္ျပႆနာမ်ား၊ ေရရွားပါးသည့္ ျပႆနာမ်ား ႀကံဳေတြ႕ေနရဆဲျဖစ္သည္။
‘‘တကယ္တမ္းက ျမန္မာက ေရေပါတဲ့ႏုိင္ငံ။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ရွားၿပီးတခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ေပါေနတာေပါ့။ ေနရာအလိုက္ ေျပာင္းလဲတယ္။ ဒါကိုသိၿပီး စီမံခန္႔ခဲြဖို႔လိုတယ္’’ဟု ေရဆုိင္ရာအႀကံေပးအဖဲြ႕ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ေရအရင္းအျမစ္ေကာ္မတီ အတြင္းေရးမွဴး ေဒါက္တာ ေဒၚခင္နီနီသိန္းက ေျပာသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၁၅ ဇြန္လမွစတင္ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံေဒသအႏွံ႔အျပားတြင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ မိုးသည္းထန္စြာရြာသြန္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ေရႀကီးနစ္ျမဳပ္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အပူပုိင္းေဒသမ်ားျဖစ္သည့္ မေကြးတိုင္းႏွင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္းတုိ႔တြင္လည္း ေရေဘးဒဏ္ ခံစားခဲ့ရသည္။ ေရေဘးေၾကာင့္ ေရတြင္း၊ ေရကန္မ်ားလည္း ပ်က္စီးခဲ့၍ ယင္းေဒသမ်ားတြင္လာမည့္ ေရရွားကာလမ်ား၌ သတိထားရန္လိုေၾကာင္း ၎တို႔က ဆိုသည္။
အယ္လ္နီညိဳရာသီဥတုေၾကာင့္ အပူဒဏ္ႏွင့္ ေရရွားပါးျပတ္လပ္မႈအႏၲရာယ္မ်ား ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ရမည္ျဖစ္ရာ ေရစုေဆာင္းျခင္း၊ ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း၊ ေရအရင္းအျမစ္ရွာေဖြစုေဆာင္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ထားရန္လိုေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက သတိေပးေျပာၾကားထားသည္။
မၾကာမီကာလတြင္ အစိုးရသစ္အျဖစ္ တာ၀န္လႊဲေျပာင္းယူမည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ကလည္း အယ္လ္နီညိဳအက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ ေသာက္သံုးေရရွားပါးျပတ္လပ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သည့္အတြက္ ေရရွားပါး ျပတ္လပ္ခ်ိန္တြင္
ျပည္သူမ်ားအား ေသာက္သံုးေရမ်ားအခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီ ကူညီပံ့ပိုးႏုိင္ရန္္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ ျပဳလုပ္ထားေရး တစ္ႏုိင္ငံလံုးအမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီဖဲြ႕ခ်ဳပ္႐ံုးမ်ားသို႔ ၫႊန္ၾကားထားသည္။
အပူပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ ေရႀကီးနစ္ျမဳပ္မႈေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးသြားသည့္ ေရတြင္းေရကန္မ်ားကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ထားၿပီး ပညာရွင္မ်ားသတိေပးခ်က္အတိုင္း ေရရွားပါးမႈ အႏၲရာယ္ႀကံဳေတြ႕ႏုိင္သည့္ေဒသမ်ားအတြက္ ေရျဖန္႔ ျဖဴးေပးႏုိင္ရန္ ႀကိဳတင္လုပ္ေဆာင္ထားေၾကာင္း ေရရရွိေရးအဓိက လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ေက်းလက္ေဒသဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဦးစီးဌာန လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာဝင္းမင္းဦးက ေျပာသည္။
‘‘ပညာရွင္ေတြကလည္း သတိေပးထားတယ္ဆုိေတာ့ ပညာေပးတာေတြ၊ ေရျဖန္႔ေဝေရးအဖဲြ႕ေတြဖဲြ႕ၿပီးလုပ္ေနပါတယ္။ တစ္ႏုိင္ငံလံုးအတုိင္းအတာနဲ႔ လုပ္ေနတယ္ဆိုေပမယ့္ အပူပိုင္းေဒသေတြနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ေတြက ရြာေတြကုိေတာ့ အဓိကထားၿပီးလုပ္ေနတယ္’’ဟု ေဒါက္တာဝင္းမင္းဦးက ေျပာသည္။
ေရရွားပါး ျပတ္လပ္ခ်ိန္အတြက္ ႀကိဳတင္ကာ ေရစုေဆာင္းျခင္း၊ ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း စသည့္ေရတုိ စီမံကိန္းမ်ားအျပင္ သစ္ေတာမ်ား ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ မိုးတြင္းကာလတြင္ ရြာသြန္းသည့္ မိုးေရမ်ားကို အလဟႆမျဖစ္ေစဘဲ စုေဆာင္းႏုိင္သည့္ မိုးေရခံစီမံကိန္းကို ေရရွည္စီမံကိန္းအျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ဆုိသည္။
‘‘တီခ်ယ္တို႔ ေျပာေနတာ ၾကာပါၿပီ။ မိုးေရခံစီမံကိန္းကို လုပ္မယ္ဆုိၿပီးေတာ့။ တခ်ိဳ႕က ေပါ့ေပါ့ေလးပဲေတြးတယ္။ ဘာခက္လဲဆုိၿပီးေတာ့ မိုးေရခံစီမံကိန္းဆို တခ်ိဳ႕က ေခါင္မိုးကက်တဲ့ေရပဲ ထင္ၾကတယ္။ လယ္ကြင္းမွာက်တာ၊ ေက်ာက္ေတာင္မွာက်တာကို တစ္ဖက္ယပ္ဆည္ႀကီးလုပ္ထားလို႔ရတယ္ေလ။ ေျမႀကီးထဲကို စိမ့္သြားလို႔ရွိရင္ အဲဒီေျမႀကီးထဲကိုလိုက္ၿပီး ေျမတာတမံေဆာက္လို႔ရတယ္။ ဒါကိုေျမေအာက္ေရကာတာလို႔ ေခၚတယ္။ ေရရွည္လုပ္ႏုိင္တာေတြအမ်ားႀကီးပဲ’’ဟု ေဒါက္တာေဒၚခင္နီနီသိန္းက ဆုိသည္။
ေႏြရာသီတြင္ မျဖစ္မေနႀကံဳေတြ႕ရမည့္ ေရရွားပါးမႈျပႆနာအတြက္ သက္ဆုိင္ရာဌာနမ်ားက ေရအရင္းအျမစ္ ရွာေဖြထားျခင္း၊ ေရႀကိဳတင္စုေဆာင္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ထားရန္လိုသကဲ့သုိ႔ ျပည္သူမ်ားကလည္း ေရကိုေခၽြတာသံုးစဲြရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သတိေပးထားသည္။ ‘‘ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းမွာ ေရျပႆနာကလည္း ပါေနမွာပဲဆုိေတာ့ ေရရွားပါးမႈက ေရွ႕ေလွ်ာက္ႀကံဳရမယ့္ျပႆနာပဲ။ ဒီေတာ့ ေရနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေရရွည္မွာ ႀကိဳျပင္ထားဖို႔လိုမယ္’’ဟု ဦးဝင္းမ်ိဳးသူက ဆုိသည္။ ။
7Day Daily
No comments:
Post a Comment