ကေလးေတြ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မႈရွိလာေစဖို႔

ငယ္ရြယ္စဥ္မွာပင္ ကေလးငယ္ကုိ ေရကူးသင္ေပးေနစဥ္/ honeykidsasia.com

ကေလးမ်ား ကိုယ့္ကုိယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မႈ ရွိလာျခင္းသည္ သူတုိ႔ အနာဂတ္အတြက္ စိတ္ခ်ေသခ်ာရေသာ ဖံြ႕ၿဖိဳးမႈတစ္ခု ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာ ကေလးစိတ္ပညာဆုိင္ရာ သုေတသီမ်ားက ကေလးေတြကို ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မႈရွိလာေအာင္ ငယ္စဥ္ကတည္းက ပ်ဳိးေထာင္ေပးဖို႔ မိဘေတြကို တုိက္တြန္းအားေပးခဲ့ပါသည္။ အေျခခံအားျဖင့္ ကေလးေတြကို အခ်က္(၉)ခ်က္ပါ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မႈမ်ား ရွိလာေစဖို႔ မိဘေတြက လမ္းၫႊန္လုပ္ကိုင္ေပးႏုိင္ပါသည္။

ေနရာတကာမွာ အလြန္အကြၽံ မခ်ီးေျမႇာက္ပါႏွင့္

ကေလးငယ္မ်ား အေနျဖင့္ ေလးဖက္ေထာက္ တြားသြားသည့္အခါ၊ ေဘာလုံးပုတ္သည့္အခါႏွင့္ ပုံဆဲြသည့္အခါ လူႀကီးမိဘဆီက အားေပးမႈမ်ား အမ်ားႀကီး လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္လည္း ‘‘ေတာ္လုိက္တာေနာ္’’ဟု ခဏခဏေျပာသံကို ၾကားရလွ်င္လည္း အပိုေျပာေနသည္ဟု ထင္လာၿပီး ၾကာလွ်င္ ကိုယ္ေျပာတာကို အေလးမထားျဖစ္တတ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သာမန္ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ကိစၥေတြမွာ အလြန္အကြၽံ မခ်ီးက်ဴးပါႏွင့္။ သူကသြားတုိက္ျခင္း၊ အက်ႌကို အ၀တ္ျခင္းေတာင္းထဲ ထည့္ျခင္းမ်ဳိးေတြအတြက္‘‘ေကာင္းတယ္။ ေက်းဇူးပဲ သားေရ’’ဆိုတာေလာက္ပဲ ေျပာ ေပးပါ။ အထူးတလည္ လုပ္တာမ်ဳိးကိုမွ အေသအခ်ာ ခ်ီးက်ဴးေပးပါ။ ဥပမာ ပန္းခ်ီဆဲြသည့္အခါ သူ ဆဲြသည့္ စက္၀ုိင္းက ၀ုိင္းေနတာမ်ဳိး၊ ေဆးေရာင္ျခယ္တာမွာ လွပ ေနသည့္အခါမ်ဳိးေတြမွာ ျဖစ္ပါသည္။

ေနရာတကာ ၀င္မပါရ

မိဘေတြအေနျဖင့္ ကိုယ့္ကေလးကို မနာက်င္၊ မထိခုိက္ေစ ခ်င္တာ။ စိတ္မခ်မ္းမသာ မျဖစ္ေစခ်င္တာ သဘာ၀ပဲ ျဖစ္၏။ သို႔ ေသာ္ ေနရာတုိင္းမွာ ကိုယ္က၀င္ မပါရ။ တစ္ခါတစ္ခါ ေလာကမွာ အခက္အခဲဆုိတာ ရွိတတ္တာ၊ ေလာကႀကီးမွာ ႏွစ္သက္တာေရာ၊ မႏွစ္သက္စရာေရာ ရွိတာကို သူနားလည္လက္ခံပါေစ။ ကေလးစိတ္ပညာရွင္ ေဒါက္တာ ေရာ ဘတ္ဘ႐ုတိခ္က ကိုယ္က သူတုိ႔အခက္အခဲမ်ားကို ၀င္ပါေျဖရွင္းတာမ်ဳိး မလုပ္ဘဲ သူ႔ဘာသာ အခက္အခဲမ်ား ေျဖရွင္းတာကို ေလ့လာသင္ယူခြင့္ေပးရမည္ဟု ဆုိ သည္။

‘‘ကေလးငယ္ေတြအေနနဲ႔ မိဘေတြက မွားတယ္၊ မွန္တယ္ ေ၀ဖန္မႈမရွိဘဲနဲ႔ သူတုိ႔ဘာသာ သူတုိ႔လုပ္ၾကည့္ၿပီး အႏၲရာယ္ေတြကို သူတုိ႔ဘာသာ သိလာတာလည္း တစ္ခါတေလ အေရးပါပါတယ္’’ဟု သူကေျပာပါသည္။

ဆုံးျဖတ္ခိုင္းပါ

တစ္ခါတေလ ကေလးကို ငယ္ငယ္ကတည္းကပင္ သူ႔ဆုံးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ သူလုပ္ခြင့္ေပးပါက ကေလးအေနျဖင့္ သူ႔ကိုယ္သူ ပို ယုံၾကည္မႈ ရလာေစပါသည္။ ကေလးကို အရမ္းထိန္းခ်ဳပ္မထားဘဲ သူ႔ဘာသာ ဆုံးျဖတ္ခြင့္ေပးၿပီး ေရြးခုိင္းလွ်င္ ပိုေကာင္းပါသည္။ ဥပမာ သုံးႏွစ္အရြယ္ ကေလးတစ္ဦးကုိ ေန႔လယ္စာ ဘာစားခ်င္လဲ မေမးဘဲ ေခါက္ဆဲြ၊ ေျမပဲယို၊ ဂ်ယ္လီ သုံးခုထဲက ဘာစားခ်င္သလဲဟု သူႀကိဳက္တာကို ေရြးခိုင္းတာမ်ဳိးျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕အရာမ်ားကိုေတာ့ မိဘသေဘာအတုိင္းသာ လုပ္ရမည္ဆိုတာ ကေလးကို သေဘာေပါက္ေစရပါမည္။ အသက္(၈)ႏွစ္အရြယ္ သမီးတစ္ေယာက္မိခင္ ကာ႐ိုလိုင္းက သူ႔သမီးေလးကို အက်ႌအ၀တ္အစားႏွင့္ ဆံပင္ပုံစံကို ကေလးႀကိဳက္တာသာ ေရြးခ်ယ္ဆုံးျဖတ္ေစသည္ဟု ဆုိပါသည္။ သို႔ေသာ္ စႏၵရားတီးတာကို ေလ့က်င့္သည့္ အခ်ိန္မွာေတာ့ ႀကိဳက္ႀကိဳက္၊ မႀကိဳက္ႀကိဳက္ မိဘသေဘာအတုိင္းသာ ျဖစ္ေစသည္ဟု ဆုိပါသည္။

အေကာင္းျမင္တတ္လာေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးပါ

ကေလးမ်ားကို စိတ္ပ်က္စရာကို ႀကံဳလာပါက အေကာင္းျမင္တတ္သည့္စိတ္ျဖင့္ ရင္ဆုိင္လာ ေအာင္ ကူညီေပးပါ။ အစစအရာရာ ေကာင္းလာလိမ့္မည္ဟု စြတ္မေျပာဘဲ သည္အေျခအေနကေန တိုးတက္လာေစဖို႔၊ သူ႔ရည္မွန္းခ်က္ေတြ အထေျမာက္ေစဖို႔ နည္းလမ္းေတြရွာဖို႔ အားေပးပါ။ ကေလးက ေက်ာင္းစာမွာ သူ႔အတန္းေဖာ္ထက္ ေနာက္ေရာက္ေနပါက စာႀကိဳးစားဖတ္ၿပီး အမီလုိက္ဖို႔ အားေပးပါ။ ဥပမာ ေက်ာင္းကပဲြမွာ သူမပါရလို႔ ကေလးက စိတ္ထိခိုက္ေနပါက ေနာက္တစ္ခါ ကပဲြလုပ္သည့္အခါ အေရြးခံရေအာင္ ဘယ္လိုမ်ဳိး ႀကိဳးစားမလဲဆိုတာကို ေမးၿပီး ျပင္ဆင္ခုိင္းပါ။

ကေလးစိတ္၀င္စားသည့္ အရာေတြကို အားေပးပါ

ကေလးကို လႈပ္ရွားမႈ အမ်ဳိး မ်ဳိး၊ အေတြ႕အႀကံဳ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေစဖို႔ ႀကိဳးစားေပးပါ။ ကေလးမွာ သူ စိတ္၀င္စားစရာ တစ္ခုခုရွိလာပါ ကလည္း အားေပးပါ။ သူစိတ္၀င္ စားတာက ဒိုင္ႏုိေဆာအေၾကာင္း သိခ်င္တာျဖစ္မည္။ ဒါမွမဟုတ္ ဟင္းခ်က္ခ်င္တာပဲ ျဖစ္မည္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္ခုခုမွာ စိတ္ရည္မွန္းခ်က္ျပင္းထန္သည့္ ကေလးမ်ားသည္ သူတုိ႔ဘ၀၏ တျခားေသာ ေနရာမ်ားမွာလည္း ေအာင္ျမင္တတ္ပါသည္။ ကိုယ့္ကေလး၏ ၀ါသနာကို တျခားကေလးေတြ ၀ါသနာႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ႏုိင္ေအာင္ အားေပးပါ။ ကိုယ္၏ ကေလးက ပုံဆဲြ၀ါသနာပါၿပီး တျခားသူ၏ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ေဘာလုံးကန္ ၀ါသနာပါသည္ဆုိပါစို႔။ ကိုယ့္ကေလးကို သူငယ္ခ်င္းေတြအႀကိဳက္ ေဘာလုံးပုံေတြ မ်ားမ်ားဆဲြခိုင္းၿပီး အားေပးပါ။

ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းတတ္ေအာင္ အားေပးျခင္း

‘‘ကေလးေတြက သူတုိ႔လုိ ခ်င္တာကို သူတုိ႔ဘာသာရေအာင္ လုပ္ကုိင္တတ္တယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ကိုယ္သူတုိ႔ ယုံၾကည္မႈ ရွိလာတာပဲ’’ဟု ကေလးျပဳစုပ်ဳိးေထာင္နည္း စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သူ ေဒါက္တာမုိင္နာရွဴရီက ေျပာပါသည္။ သူ၏ သုေတသနျပဳခ်က္အရ ကေလးေတြကို ငယ္ငယ္ကတည္းကပင္ ျပႆနာမ်ားကို သူ႔ဘာသာ ေျဖရွင္းတတ္လာေအာင္ သင္ၾကား ေပးလုိ႔ ရသည္ဟု ဆုိပါသည္။ အဓိက အခ်က္က ကိုယ္က ဘာမွ၀င္မေျပာမိေစရန္ ေနဖို႔ပဲျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ ကေလးေတြ အခ်င္းခ်င္း ကစားေနရင္း ကိုယ့္ကေလး၏ ကစားစရာ ကားကေလးကို အျခားကေလးက လုသြားသည့္အခါ ကေလးက ကိုယ့္ကို လာတုိင္သည္ဆုိပါစုိ႔။ သည္ကားေလးကို ျပန္ရေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတာ ကေလးကိုသာ စဥ္းစားခိုင္းလုိက္ပါ။ ကေလး၏ ပထမအႀကံက ကားကုိ ျပန္လုယူမယ္ဟု ေျပာၾကားလွ်င္ တကယ္လို႔ ကားကို ျပန္လုပါက ဘာေတြျဖစ္လာမလဲဟု သူ႔ကိုပဲ စဥ္းစားခုိင္းပါ။ ထို႔ေနာက္ ထုိကဲ့သို႔ မလုပ္ဘဲ အျခားနည္းႏွင့္ ကားေလးျပန္ရေအာင္ လုပ္လို႔မရဘူးလားလို႔ ကေလးကို ေမးၾကည့္လုိက္ပါ။

ေဒါက္တာ႐ွဴရီ၏ သုေတသနျပဳခ်က္အရ အသက္ (၄)ႏွစ္ အရြယ္ကေလးပင္လွ်င္ ကားကေလးကို ျပန္ရရန္ အံ့အားသင့္စရာေကာင္းေသာ အႀကံဉာဏ္မ်ား ထြက္လာသည္ဟု ဆုိပါသည္။ ကေလးက ကားလုသြားေသာ ကေလးကို ေအာက္ပါအတုိင္း သြားေျပာမည္ဟု လူႀကီးေတြကို ျပန္ေျပာခဲ့ပါသည္။

‘‘နင္ဘာသာ တစ္ေယာက္တည္း ကစားတာထက္စာရင္ ငါနဲ႔အတူ ကစားတာက ပိုေပ်ာ္စရာ ေကာင္းမယ္။ ငါ့ကိုလည္း ေပးကစားပါလို႔ သြားေျပာလုိက္မယ္ေလ’’

အျခားသူေတြကို ကူညီခုိင္းပါ

ကေလးေတြက သူတုိ႔က အမ်ားႏွင့္မတူဘဲ ေဆာင္ရြက္ရလွ်င္ ပိုၿပီး ယုံၾကည္မႈရွိလာတတ္ပါ သည္။ ဥပမာ ေက်ာင္းမွာ စားစရာ ခြက္ေတြကို ကူသယ္ေပးရတာ။ စားစရာေတြကို လူႀကီးေတြဆီ သြားပို႔ရတာမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ကေလးေတြကို သူတုိ႔တတ္ႏုိင္သမွ် အိမ္မႈကိစၥတာ၀န္ေလးေတြ ေပးထားတာ ေကာင္းပါသည္။ ဥပမာ ကိုယ့္အလုပ္မွာ တတ္ႏုိင္သမွ် သူတို႔ကို ကူညီခုိင္းပါေစ။ ‘‘အေမကေတာ့ သားကူညီမွ ျဖစ္မွာပါ’’လို႔ ေျပာၿပီးကူညီခိုင္းပါ။ လူႀကီးေတြကို သည္လိုအကူအညီေတာက္တိုမည္ရ လုပ္ေပးေလ့ရွိသူမ်ားသည္ အနာဂတ္ အလုပ္ခြင္ထဲမွာလည္း သူမ်ားကို ကူညီတတ္ၿပီး အဆင္ေျပေျပ လုပ္တတ္ကိုင္တတ္သူမ်ား ျဖစ္လာပါသည္။

လူႀကီးေတြနဲ႔ အခ်ိန္မ်ားမ်ား ေနခိုင္းပါ

ကေလးေတြက သူတို႔ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ ေဆာ့ရတာကို သေဘာက်ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူတုိ႔နားမွာ အရြယ္ေရာက္သူ လူႀကီးေတြ လူမ်ဳိးစုံရွိေနဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါသည္။ ကေလးဘ၀တြင္ လူႀကီးမ်ားႏွင့္ စကားေျပာခိုင္း၊ ေဘးမွာ ေနခိုင္းတာက ကေလးေတြကို အေတြးအေခၚမ်ား ကဲြျပားျခားနားေစပါသည္။ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ ဆရာ။ ဦးေလး။ ကေလးထိန္း။ သူငယ္ခ်င္းမ်ား၏ မိဘမ်ားႏွင့္ နီးနီးစပ္စပ္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည့္ ကေလးမ်ားသည္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးတြင္ အဆင္ေျပေျပ ေပါင္းသင္းတတ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္ဟု သိရပါသည္။

အနာဂတ္အတြက္ ျပင္ဆင္ရင္ခုန္ခိုင္းပါ

ကေလးမ်ား သူတုိ႔ႀကီးျပင္းလာပါက အေကာင္အထည္ ေဖာ္စရာ၊ စိတ္ကူးယဥ္စရာ အနာဂတ္ရွိထားမည္ဆုိပါက သူတုိ႔မွာ ပိုယုံၾကည္မႈ ရွိတတ္ပါသည္။ ကေလးကို ကိုယ့္အေၾကာင္း၊ အျခားလူေတြ အလုပ္အကိုင္ေတြကို ဘယ္လိုေရြးခ်ယ္လုပ္ကိုင္သလဲဆုိတာ ေျပာျပပါ။ ကေလးက ႀကီးလာလွ်င္ အဆုိေတာ္ျဖစ္ျဖစ္၊ အာကာသယာဥ္မွဴးျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ခ်င္သည္ဟု စိတ္ကူးယဥ္သည္ပဲထား။ သူ႔စိတ္ကူးမ်ားကို မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဟု မေျပာပါႏွင့္။ ႀကီးလာမွ စိတ္ေျပာင္းခ်င္ ေျပာင္းပါေစ။ ကေလးအေနျဖင့္ အနာဂတ္ ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ေတြးေတာေနဖို႔က အေရးႀကီးပါသည္။

(Parent မဂၢဇင္းပါ 9 Secrets of Confident Kids ေဆာင္းပါးကို ထားထားျမင့္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။ )