ေရႀကီးၿပီးေနာက္ သတိထားရမည့္ ေရာဂါဘယႏွင့္ ေဘးအႏၲရာယ္

ဇူလုိင္လဆန္းကစတင္၍ မိုးသည္းထန္စြာရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ ေဒသအခ်ိဳ႕တြင္ ေရလႊမ္းမိုးမႈမ်ား ရွိလာၿပီး ယင္း၏ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားကို ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရၿပီျဖစ္သည္။
က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား အျဖစ္ ေရလႊမ္းမိုးရာေဒသအခ်ိဳ႕တြင္ လတ္တေလာ၌ အေအး မိ၍ ဖ်ားနာျခင္းအျပင္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္ေသာ ေႁမြကိုက္ခံရမႈမ်ားလည္း ႀကံဳေတြ႕ေနရေၾကာင္း လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားထံမွ သိရသည္။‘‘အခုအေျခအေနက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဖ်ားနာေနၾကတယ္။ အနည္းစုက ဝမ္းေရာဂါေတြျဖစ္တယ္။ ေကာလင္းေဆး႐ံုမွာ တစ္ရက္ကိုေႁမြကိုက္လူနာက တစ္ေယာက္ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ရွိေနတယ္’’ဟု ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္ နာေရးကူညီမႈအသင္းမွ ကိုစိုးလြင္ကေျပာသည္။

ကန္႔ဘလူ၊ ကြၽန္းလွ၊ ဘုတလင္ႏွင့္ ေကာလင္း စသည့္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းခဲ့၍ဆည္တမံမ်ားေရလွ်ံျခင္း၊ ေခ်ာင္းေရလွ်ံျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ေက်းရြာအခ်ိဳ႕၌ ေနအိမ္မ်ားေရနစ္ျမဳပ္ခဲ့ရာမွ ေရစီးႏွင့္ အတူ ေမ်ာပါလာေသာ ေႁမြမ်ားကိုက္ခံရျခင္းျဖစ္သည္။

ယခုႏွစ္ စစ္ကိုင္းတုိင္းေဒသ ႀကီးတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၄ ႏွစ္အတြင္း စံခ်ိန္တင္မိုးရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသူခုနစ္ဦးရွိကာ လူဦးေရ ၅,၃၃၄ ဦး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္း မ်ား၌ မွီခိုေနရၿပီး ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ အမ်ားအျပားျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

အဆုိပါက်န္းမာေရးျပႆ နာမ်ားမွာ ယခုႏွစ္တြင္မွ စတင္ခံ စားၾကရသည္မဟုတ္ေပ။ ေနရာ ေဒသကြဲျပားသြားသည္မွလြဲ၍ ႏွစ္ စဥ္ႏွစ္တိုင္းပင္ ေရလႊမ္းမိုးမႈခံရ သည့္ေဒသေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၌ ႀကံဳေတြ႕ရေလ့ရွိသည့္ ေနာက္ ဆက္တြဲအက်ိဳးဆက္မ်ားပင္ျဖစ္ ၏။

ယခင္ႏွစ္က လွည္းကူးၿမိဳ႕ နယ္ ေက်းရြာအခ်ိဳ႕တြင္ တစ္လ ေက်ာ္ၾကာ ေရလႊမ္းမိုးမႈဒဏ္ကို ခံစားရ၍ အေရျပားမ်ားယားယံ လာျခင္း၊ ဖ်ားနာျခင္း၊ ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ေခါင္းမူးျခင္းႏွင့္ ဝမ္း ကိုက္ျခင္း စသည့္က်န္းမာေရး ျပႆနာျဖစ္ပြားမႈမ်ားရွိခဲ့သည္။

လွည္းကူးၿမိဳ႕နယ္ ဂ်ံဳးဂ်ံဳးက် ေက်းရြာကို ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးခဲ့သည့္ လွည္းကူးၿမိဳ႕နယ္ ပရဟိတအသင္းမွ ကိုစည္သူက ‘‘ဒီႏွစ္ကေတာ့ ေရတက္တာ ၁၀ ရက္ေလာက္ပဲရွိေသးတယ္ဆုိ ေတာ့ အေျခအေနေစာင့္ၾကည့္ေန တုန္းပါ။ မႏွစ္ကေတာ့ တစ္လခြဲ ေလာက္ ေရလႊမ္းသြားေတာ့ က်န္း မာေရးျပႆနာေတြအမ်ားႀကီး ျဖစ္ၾကတယ္။ အေရျပားေရာဂါ ေတြဆုိ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရတယ္’’ ဟု ၎က ဆုိသည္။

ေရလႊမ္းမိုးေသာေဒသမ်ား၌ မုိးသည္းထန္စြာရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ ေရႀကီးျခင္း၊ ႐ုတ္တရက္ ေရလႊမ္းမိုးျခင္း၊ မုိးႀကိဳးပစ္ျခင္း၊ ေျမၿပိဳ ျခင္း၊ ေႁမြကိုက္ျခင္း စသည့္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္မ်ားအျပင္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္လိုက္ျခင္း၊ အေအး မိ၍ဖ်ားနာျခင္း၊ အဆုတ္ေရာင္ ျခင္း၊ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားျဖစ္ ေသာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါ၊ အေရျပားေရာဂါ၊ အစာအဆိပ္ သင့္ေရာဂါႏွင့္ အျခားက်န္းမာ ေရးျပႆနာမ်ားလည္း ျဖစ္ပြား တတ္ေၾကာင္း ဆရာဝန္ႀကီးအခ်ိဳ႕ က ဆုိသည္။

‘‘အေရးႀကီးတာက ေႁမြ အႏၲရာယ္ပဲ။ ေရနဲ႔အတူ ေႁမြေတြ ေမ်ာပါလာႏုိင္ၿပီး အိမ္ေပၚတက္ ႏုိင္တဲ့အတြက္ ေခ်ာင္ႀကိဳေခ်ာင္ ၾကားေတြကို အထူးသတိထားပါ။ ေန႔တုိင္းအသံေပးၿပီးမွ ဝင္ပါ ထြက္ပါ။ ေရမသန္႔ရင္ ဝမ္းေရာဂါ ျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ ရွိတဲ့ေရကို ကလိုရင္း (ေရသန္႔ေဆး)ခတ္ၿပီး ေသာက္ပါ’’ဟု အေထြေထြေရာဂါ အထူးကုဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ စိုးမင္းက အႀကံျပဳသည္။

ေရလႊမ္းမိုးခံ ေဒသမ်ားရွိ ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာအပါအဝင္ အစားအစာ ႏွင့္ ေရမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ ေသာေရာဂါမ်ားျဖစ္ပြားႏုိင္သျဖင့္ ျမစ္ေရေခ်ာင္းေရႏွင့္ မသန္႔ရွင္း ေသာေရမ်ားကို ေသာက္သံုးျခင္း မျပဳဘဲ က်ိဳခ်က္ထားေသာေရ (သို႔မဟုတ္) ကလိုရင္းေဆးခတ္ ထားေသာ ေရကိုသာေသာက္သံုး ရမည္ျဖစ္သည္။

အစာအဆိပ္သင့္မႈမျဖစ္ ေပၚေစရန္ ေရတြင္ေမ်ာပါလာ ေသာ အစားအစာမ်ားႏွင့္ စည္ သြတ္ဘူးမ်ား၊ အျခားအမ်ိဳးအမည္ မသိေသာအစားအစာမ်ားကို စား ေသာက္ျခင္းမျပဳၾကရန္ႏွင့္ မစား ေသာက္မီ အစားအစာမ်ားကို စစ္ ေဆးျခင္းျပဳလုပ္ၾကရန္ က်န္းမာ ေရးဝန္ႀကီးဌာနက အသိေပးႏိႈး ေဆာ္ထားသည္။

ထို႔အျပင္ ရက္လြန္အစား အစာမ်ားႏွင့္ လတ္ဆတ္မႈမရွိ ေသာ အစားအစာမ်ား၊ သိုးေန ေသာအစားအစာမ်ားႏွင့္ သန္႔ရွင္း မႈမရွိေသာ အစားအစာမ်ားကို စားသံုးျခင္း၊ အမွည့္လြန္အသီး မ်ားစားသံုးျခင္းႏွင့္ ေသာက္သံုး ေရအရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ ေရတြင္း ေရကန္မ်ားအနီး အညစ္အေၾကး ပစ္ျခင္းတုိ႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္ ျဖစ္သည္။

အေအးမမိေစရန္ အမိုး အကာေအာက္မ်ားတြင္ ေနထိုင္ ျခင္း၊ ေႏြးေထြးေသာအဝတ္အစား မ်ားဝတ္ဆင္ျခင္း၊ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရးကို ဂ႐ုစိုက္ျခင္း၊ နာ မက်န္းျဖစ္ပါက နီးစပ္ရာက်န္းမာ ေရးဌာနတြင္ ေဆးကုသမႈခံယူ ျခင္းတုိ႔ကို ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာဝန္ႀကီးအခ်ိဳ႕ က တုိက္တြန္းေျပာဆုိသည္။

ထို႔အျပင္ အဆုိပါေရႀကီး ေသာေနရာေဒသမ်ားရွိ ေရမ်ား ကိုေသာက္ျခင္း၊ သံုးစြဲျခင္းတို႔ျပဳ လုပ္မိလွ်င္ ေရထဲရွိပုိးမႊားမ်ား ေၾကာင့္ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာႏွင့္ အေရျပားေရာဂါမ်ား ရရွိကာ အ သက္အႏၲရာယ္ထိခိုက္ႏုိင္သည္။

‘‘ေရထဲမွာ ေသေနတဲ့ တိရစၧာန္အေကာင္ေတြရဲ႕အရည္ ေတြ၊ သားနံရည္ေတြက ေရထဲ မွာပ်ံ႕ေနေတာ့ အဲဒါေတြနဲ႔ထိေတြ႕မိရင္ အရည္ေတြကတစ္ဆင့္ လူ ေတြကိုကူးစက္ေရာဂါေတြရေစ တယ္။ အေရျပားေရာဂါေတြျဖစ္ ေစတယ္။ ျဖစ္တာလဲျမန္တယ္။ ကူးစက္တာလည္းျမန္တယ္’’ဟု ေျမာက္ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္မွ အေထြေထြ ေရာဂါကုဆရာဝန္ ေဒါက္တာ ေအာင္ေအာင္က ဆုိသည္။

ေရာဂါပုိးမႊားမ်ားရွိေနေသာ တိရစၧာန္အရည္မ်ားပါဝင္သည့္ ေရကိုသံုးစြဲမိလွ်င္ တိရစၧာန္မွကူး စက္ေသာ လက္ပ႐ိုဟုေခၚသည့္ အေရျပားေရာဂါ ျဖစ္ေပၚႏုိင္ သည္။ ထို႔အျပင္ ယင္းေရထဲ၌ ဓာတုပစၥည္းမ်ားေမ်ာပါကာ ဓာတုအရည္မ်ားပ်ံ႕ႏွံ႔ေနလွ်င္ လူကို အဆုိးရြားဆံုးအေရျပားေရာဂါ မ်ားျဖစ္ေပၚလာေစၿပီး အသက္ ေသဆံုးႏုိင္သည္အထိ ျဖစ္ပြားေစ ႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။

‘‘ဓာတုပစၥည္းအရည္ေတြက အသိျမန္ၿပီး ခ်က္ခ်င္းမကုရင္ ေသေစႏုိင္တယ္။ သူက အေရ ျပားအေပၚယံေတြမွာပဲ ျဖစ္တာ မဟုတ္ဘူး။ အသားထဲကိုပါ စိမ့္ ဝင္သြားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလို အရည္ေၾကာင့္ အေရျပားေရာဂါ ျဖစ္ေနၿပီဆုိရင္ အေရးေပၚကုသ ဖို႔ေတာ့လိုတယ္။ နဂိုအေရျပား ေရာဂါ (ေပြး၊ ဝဲ)ရွိသူေတြက ပိုၿပီး ျဖစ္လြယ္တယ္။ ေရႀကီးတဲ့ေနရာ ေတြမွာ အေရျပားေရာဂါေတြျဖစ္ ၿပီဆုိရင္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွင္ေတြ၊ အသက္ႀကီးတဲ့သူေတြ သတိထားဖို႔လိုပါတယ္’’ဟု လသာၿမိဳ႕နယ္ရွိအေရျပားအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး တစ္ဦးက အႀကံျပဳေျပာဆုိသည္။

‘‘အခုေတာင္ ေႁမြဆုိးျပႆ နာေတြ ေတြ႕ေနရတယ္လို႔ၾကား တယ္။ အိမ္ေပၚေတြ ေႁမြဆိုးေတြ တက္တယ္ၾကားေနရတယ္။ တျခားေရာဂါေတြက ေလာေလာ ဆယ္မျဖစ္ေသးေပမယ့္ ဒီလို ဆက္တိုက္ေရလႊမ္းေနမယ္ဆုိရင္ ေရမသန္႔ေတာ့ အဓိကဝမ္းပ်က္ ဝမ္းေလွ်ာေတြျဖစ္လာမွာစိုးရ တယ္’’ဟု လက္ရွိေရလႊမ္းမိုးခံေန ရသည့္ ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္ ဆည္ တိုေတာင္ေက်ာင္းမွ ဆရာေတာ္ ဦးေသာဘနက မိန္႔ၾကားသည္။

လက္ရွိစစ္ကိုင္းတုိင္းတစ္ခု တည္းတြင္ ေရေဘးေရွာင္ျပည္သူ ရွစ္ေသာင္းခန္႔ရွိေနၿပီး ကခ်င္ ျပည္နယ္ မိုးေကာင္းတြင္ သံုး ေထာင္ခန္႔ရွိကာ အျခားျပည္နယ္ မ်ားတြင္ စာရင္းေကာက္ယူလ်က္ ရွိေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံၾကက္ေျခ နီအသင္းမွ သိရသည္။

အဆုိပါေက်းရြာမ်ားထဲမွ ေရေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းလာသည့္ ေက်းရြာမ်ားတြင္ ကူးစက္ေရာဂါ မျဖစ္ေစေရးအတြက္ ၿမိဳ႕နယ္ က်န္းမာေရးဦးစီးဌာနႏွင့္ တပ္ မေတာ္မွ ေဆးကုသေရးအဖြဲ႕မ်ား က ေဆးဖ်န္းေပးျခင္း၊ ေရတြင္း ေရကန္မ်ားတြင္ ေရသန္႔ေဆးမ်ား ခတ္ေပးျခင္းႏွင့္ ေဆးစိမ္ျခင္ ေထာင္မ်ားျဖန္႔ေဝေပးျခင္းတုိ႔ကို ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သိရ သည္။

ထို႔အျပင္ အျခားလူမႈေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလည္း ေရ ေဘးသင့္ျပည္သူမ်ားအား ရိကၡာ မ်ားလာေရာက္၍ ေထာက္ပံ့ေပး ျခင္းအျပင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ ေရွာက္မႈမ်ားပါ ပူးတြဲေဆာင္ရြက္ ေပးလ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါတစ္ခုခုျဖစ္ပြားပါက က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးႏုိင္ေသာ ေဆး ႐ံု၌ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရက ေဆးဝါး အလံုအေလာက္ထားေပးရန္လို အပ္သည္ဟု ေရေဘးသင့္ျပည္သူ အခ်ိဳ႕က ေျပာသည္။

‘‘အဓိကကေတာ့ ျဖစ္လာ ရင္ ခ်က္ခ်င္းကုသႏိုင္ေအာင္လုိ႔ ေဆး႐ံုမွာ ေဆးဝါးအလံုအ ေလာက္ထားေပးေစခ်င္တယ္’’ ဟု ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္ ေရေဘး သင့္ျပည္သူတစ္ဦးက ေျပာသည္။

လက္ရွိတြင္ လူမႈေရးအဖြဲ႕ အစည္းအခ်ိဳ႕မွာ ယင္းေက်းရြာ မ်ားသို႔ ကိုယ္တုိင္သြားေရာက္လွဴဒါန္းျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၿမိဳ႕နယ္က်န္းမာေရးအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ေဆးဝါးမ်ား ထည့္ဝင္လွဴဒါန္း လ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ က်န္းမာ ေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးေသာ အ ဖြဲ႕အစည္းဟူ၍ သီးသန္႔မရွိေသး ေပ။

ၿမိဳ႕နယ္က်န္းမာေရးဌာန ကြပ္ကဲေရးအဖြဲ႕သာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားကို ေဆာင္ ရြက္လ်က္ရွိၿပီး ေဆးဝါးလွဴဒါန္း လိုသူမ်ားအေနျဖင့္ ယင္းဌာနႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္၍ လွဴဒါန္းႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။

‘‘အဲဒီေရေဘးသင့္ရြာေတြ မွာ ေလာေလာဆယ္ဝမ္းေရာဂါ တုိ႔၊ အေအးပတ္ဖ်ားနာတာတုိ႔ရွိ တယ္လုိ႔ၾကားတဲ့အတြက္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ၊ ဓာတ္ဆား ထုပ္ေတြ၊ ဗမာေဆးနဲ႔ အဂၤလိပ္ ေဆးေတြသြားလွဴဖို႔ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဒသဆုိင္ရာက်န္းမာေရး ဌာနကို ျပၿပီးလွဴမွျဖစ္မွာ။ ဘာလို႔ လဲဆုိရင္ မေတာ္လို႔ ေဆးနဲ႔ဓာတ္ မတည့္တာမ်ိဳးျဖစ္မွာစိုးလို႔ပါ’’ ဟု မေနာၾကာျဖဴေသြး အလွဴရွင္ႏွင့္ ပရဟိတအသင္းဥကၠ႒ ဦးဝင္း ေဆာင္က ရွင္းျပသည္။

ၿမိဳ႕နယ္ က်န္းမာေရးဌာန ကြပ္ကဲေရးအဖြဲ႕၊ တပ္မ (၃၃)မွ မိုဘုိင္းအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္အေျခ ျပဳလူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားပူးေပါင္း ၍ ေသာက္ေရသန္႔ရရွိေရးႏွင့္ အိမ္သာရရွိေရးအတြက္ ဦးစား ေပးအေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိ ေၾကာင္း ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္ ေရ ေဘးကယ္ဆယ္ေထာက္ပံ့ေပး ေကာ္မတီ အတြင္းေရးမွဴး ကိုေနမ်ိဳးေဝက ဆိုသည္။

‘‘အဓိကကလတ္တေလာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာမျဖစ္ေအာင္ လို႔ ေရသန္႔ရရွိေရးကို အေရးေပၚ တားဂတ္ (target)ထားၿပီးလုပ္ေနတယ္။ ေရသန္႔ေဆးခတ္ေပး တယ္။ ၿပီးရင္အိမ္သာေတြအ တြက္ စဥ္းစားမယ္။ ပီအမ္ဂ်ီကေရသန္႔ေဆးထုပ္ေတြ လာလွဴ တယ္။ အိမ္သာခြက္တစ္ေထာင္ ေလာက္လာလွဴထားတာလည္းရွိ တယ္။ ဒါကို က်န္းမာေရးဌာနနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနတယ္။ လက္ရွိမွာ ရြာေတြထိဆင္းၿပီး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ေပးေနတယ္’’ဟု ၎ကဆုိသည္။
7 day