လူႀကိဳက္နည္းမည့္ မွတ္ခ်က္မ်ား

(၂/၁) မညီမမွ် ဒိုင္ယာေလာ့မ်ား

လက္ရွိအေျခအေနမွာ ျမန္မာအစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ား ကိုယ္တုိင္က ‘‘ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး အေျဖရွာေရးယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ ’’ကို အုတ္ျမစ္ခ်ေနပါတယ္ဆုိၿပီး ျပည္တြင္းဒီမိုကေရစီအင္အားစု မ်ားနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေနပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဒိုင္ယာေလာ့ ေတြက ဘက္ႏွစ္ဖက္ တန္းတူညီ မွ်ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ မဟုတ္ပါ။ အာဏာရပါတီကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ဘက္တစ္ဖက္က အျခားတစ္ဖက္မွာ သင္းကြဲအုပ္စု မ်ားကို သီးျခားစီခြဲျခားေတြ႕ဆံုတဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့မ်ားျဖစ္ပါတယ္။


သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႕ပါ တယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားနဲ႔ေတြ႕ ပါတယ္။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း မ်ားနဲ႔ေတြ႕ပါတယ္။ သတင္းမီဒီ ယာမ်ားနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားဝန္ႀကီးမ်ားနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ စာေပ၊ ႐ုပ္ရွင္၊ ဂီတ၊ သဘင္ အႏုပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတစ္ဝန္း ခရီးလွည့္ၿပီး ေဒသ ခံျပည္သူမ်ားနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးမ်ားကလည္း အလားတူေတြ႕ဆံုမႈေတြလုပ္ေန ၾကပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ႀကီးႏွစ္ေယာက္ကလည္း ႏုိင္ငံ တစ္ဝန္းက မဲဆႏၵရွင္မ်ားနဲ႔ ေတြ႕ ပါတယ္။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း မ်ားနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ သတင္းမီဒီ ယာမ်ားနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ အလုပ္ သမား၊ လယ္သမားမ်ားနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံသတင္းေကာင္စီနဲ႔ ေတြ႕ပါတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး သမၼတ၊ တပ္ခ်ဳပ္၊ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ႏွစ္ေယာက္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေဒါက္ တာေအးေမာင္တုိ႔ ပါဝင္တဲ့ ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ေတြ႕ဆံုပြဲ ဧၿပီလ ထဲမွာ ပထမအႀကိမ္ ၿပီးဆံုးခဲ့ၿပီး ေနာက္လည္း ဆက္လက္ေတြ႕ဆံု ၾကဦးမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

က်န္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေတာင္းဆုိခဲ့ၾက တာက သံုးပြင့္ဆိုင္ဒိုင္ယာေလာ့ ပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ ဘယ္သူကမွ သံုးပြင့္ဆိုင္ဒိုင္ယာေလာ့ကို မေျပာေတာ့ပါ။ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ျပည္ တြင္း ဒီမိုကေရစီအင္အားစု အ ၾကား ႏွစ္ပြင့္ဆိုင္ဒိုင္ယာေလာ့ ေတြျဖစ္ေပၚေနသလို ျမန္မာအစိုး ရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားအၾကား ႏွစ္ပြင့္ ဆိုင္ဒိုင္ယာေလာ့ေတြျဖစ္ေပၚေန ပါတယ္။ သီးျခားစီပါ။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ တာက ဘက္ႏွစ္ဖက္အၾကား တန္းတူညီမွ် ဒိုင္ယာေလာ့ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ေနရတာက ျပည္တြင္းဒီမိုကေရစီအင္အားစု ႀကီးက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ လႊတ္ေတာ္တြင္းေရာက္ ပါတီ မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပပါတီမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ႏုိင္ငံေရးအင္ အားစုမ်ား၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ သတင္းမီဒီယာမ်ား၊ အလုပ္သမား သမဂၢမ်ား၊ လယ္ သမားသမဂၢမ်ား၊ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ ေနမ်ား၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ေဟာင္းမ်ား စသည္ျဖင့္ အစိတ္ စိတ္အႁမႊာႁမႊာၿပိဳကြဲသြားၿပီး အုပ္စုတုိင္းက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ဒိုင္ယာေလာ့ကို သီးျခားစီေဆာင္ရြက္ေန ၾကတာပါ။ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္း ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ဒီအင္ အားစုမ်ားအားလံုးဟာေရြး ေကာက္ပြဲအႏိုင္ရပါတီ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈကိုခံယူၿပီး အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႔ အတူတူ ေနပူပူ မိုးရြာရြာ အတူတကြ ရပ္တည္ခဲ့ၾက တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္က ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကိုစြန္႔လႊႊတ္၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ခံၿပီး လႊတ္ေတာ္ထဲ ‘‘၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ထိန္းသိမ္း၊ ကာကြယ္၊ ေစာင့္ေရွာက္ပါ့မယ္’’လို႔ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုၿပီး ဝင္ေရာက္သြားတဲ့အခ်ိန္ကစလို႔ ျပည္တြင္းဒီမိုကေရစီအင္အားစုႀကီးဟာ သီးျခားအုပ္စုအလိုက္ ကြၽမ္းက်င္ရာ၊ လႈပ္ရွားခြင့္ရရာ အေျခအေနမ်ားကို အေျချပဳၿပီးရပ္တည္မႈပံုသဏၭာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲဲျပားသြားခဲ့ပါတယ္။

အရင္ကလို အလံတစ္ခုတည္းရဲ႕ေအာက္မွာ အတူတကြ စုေပါင္းရပ္တည္ ၾကတာမဟုတ္ေတာ့ပါ။ သက္ဆိုင္ရာအုပ္စု အလိုက္ အစိုးရနဲ႔ သီးျခားစီေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခြင့္ရ ေနေပမယ့္ စုေပါင္းထားတဲ့ အင္အားစုႀကီးတစ္ခုလိုေတာ့ တစ္ဖက္အုပ္စုကို ခုိင္ခုိင္မာမာ အေရးဆုိႏုိင္မွာ၊ ရလဒ္ထြက္ေအာင္ ေတာင္းဆိုႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ။

(၂/၂) တန္းတူညီမွ်ဒိုင္ယာေလာ့

ဒါကို သက္ေသျပတာက အစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္အင္အားစုမ်ားရဲ႕ ဒိုင္ယာ ေလာ့ပါ။ ျမန္မာအစိုးရက တုိင္း ရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အား စုမ်ားကိုလည္း ျပည္တြင္းဒီမို ကေရစီအင္အားစုမ်ားကို ဆက္ ဆံသလို တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းစီ သီးျခား ေဆြးေႏြးဖို႔ ကမ္းလွမ္းခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္အင္အားစုမ်ားက သီးျခားစီ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးကို ျငင္းပယ္ ၿပီး တပ္ေပါင္းစုနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေရး မူအေပၚ အခုိင္အမာကိုင္စြဲထား ပါတယ္။ အစိုးရေတာင္းဆုိသလုိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ခံ၊ တပ္ ေတြဖ်က္၊ ပါတီေထာင္၊ ေရြး ေကာက္ပြဲကတစ္ဆင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္းဝင္ေရးကို ျငင္းပယ္ၿပီး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမွတစ္ဆင့္ ႏုိင္ငံ ေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ဆက္လက္ က်င္းပႏုိင္ေရးမူကို အခုိင္အမာ ကိုင္စြဲပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြး ပြဲေတြ အမွန္တကယ္ၿပီးေျမာက္ ေအာင္ျမင္မွပဲ သူတုိ႔ေတြ လႊတ္ ေတာ္ထဲ ဝင္ေရာက္လာပါလိမ့္ မယ္။ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္အင္အားစုမ်ားရဲ႕ ညီၫြတ္ ခိုင္မာတဲ့ ရပ္တည္မႈကို အစိုးရက လိုက္ေလ်ာရပါတယ္။ အခုအခ်ိန္ မွာ အစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္ နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားရဲ႕ ေဆြး ေႏြးပြဲေတြဟာ ဘက္ႏွစ္ဖက္ တန္းတူညီမွ်ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ဒိုင္ယာ ေလာ့ေတြျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္း ပံုအေျခခံဥပေဒကို စစ္မွန္တဲ့ျပည္ ေထာင္စုစနစ္ကို အေျခခံေအာင္၊ တုိင္းရင္းသားအားလံုး တန္းတူညီ မွ် အခြင့္အေရးေတြရေအာင္၊ ဒီမို ကေရစီစနစ္အမွန္တကယ္ခုိင္မာ တည္တံ့ေအာင္ ျပင္ဆင္ေျပာင္း လဲႏုိင္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးအခြင့္ အေရးျဖစ္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ တြင္း ဝင္ေရာက္ၿပီး ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္ ဖို႔ ႀကိဳးစားတာက သိပ္ၿပီး ေအာင္ ျမင္လိမ့္မယ္မထင္ပါ။

ဒါဆုိ ျပည္တြင္းဒီမုိကေရစီ အင္အားစုမ်ားက တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားကို အစိုးရနဲ႔ တစုတစည္းတည္း တန္း တူညီမွ် ဘာေၾကာင့္ မေဆြးေႏြးႏိုင္ၾကတာလဲ။ ဒီေမးခြန္းရဲ႕အေျဖကို ျပည္တြင္းဒီမုိကေရစီအင္အားစု မ်ား ကိုယ့္ဘာသာျပန္လည္သံုး သပ္ၿပီး အေျဖရွာဖို႔လိုအပ္ပါ တယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အေမ ရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ တုိက္႐ိုက္ဆက္ဆံေရး မူဝါဒေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။

(၂/၃) ဒိုင္ယာေလာ့ႏွင့္ ရလဒ္

ဒိုင္ယာေလာ့ဆိုတာျဖစ္ဖုိ႔ ခက္ခဲသလို ျဖစ္ျပန္ေတာ့လည္း ေအာင္ျမင္မႈ (သို႔မဟုတ္) အမ်ား လက္ခံႏုိင္တဲ့ ရလဒ္ထြက္ဖို႔ဆုိ တာ မလြယ္ကူလွပါ။ ႏွစ္ဖက္ စလံုးမွာ ဘယ္လိုအခ်က္ကိုမွ အေလွ်ာ့မေပးတမ္း တင္းခံထားမယ့္ မူဝါဒေတြ ကိုင္စြဲထားရင္၊ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ဆုပ္ကိုင္ထားရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေဆြးေႏြးေဆြးေႏြး အေျဖမထြက္ႏုိင္ပါ။ ဒိုင္ယာေလာ့ ဆုိတာ တစ္ႀကိမ္တည္းနဲ႔ အၿပီးသတ္ရမည့္ အျဖစ္အပ်က္ (Event) တစ္ခုမဟုတ္ပါ။ အႀကိမ္မ်ားစြာ တတ္ႏုိင္သေလာက္ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ညႇိႏိႈင္းေဆြးေႏြးၿပီး အျပန္အလွန္ အေပးအယူ၊ အေလွ်ာ့တင္းလုပ္ရတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ (Process) ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာအေနနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အား စုမ်ားရဲ႕ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုႏုိင္ ေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ၾကည့္ပါ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကစလို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾက တာ သံုးႏွစ္ေက်ာ္ၾကာၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔က်မွပဲ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းကို ႏွစ္ဖက္လုပ္ငန္း အဖြဲ႕မ်ား သေဘာတူႏုိင္တဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္ပါတယ္။ ႏွစ္ဖက္ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား တရားဝင္လက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ အဆင့္ က်န္ပါေသးတယ္။ အဲဒီလိုသံုးႏွစ္ေက်ာ္၊ အႀကိမ္မ်ားစြာ ေဆြးေႏြးခဲ့ရာမွာ အစိုးရဘက္ကေရာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားဘက္ကပါ တင္းမာတဲ့ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ကိုင္ဆြဲခဲ့ၾကပါတယ္။

အစိုးရဘက္ကဆုိရင္ တပ္ မေတာ္ရဲ႕ မူဝါဒဆုိၿပီး တုိင္းရင္း သားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားကို ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ခံရမယ္။ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရ မယ္။ တပ္ေတြဖ်က္၊ လက္နက္ စြန္႔ၿပီး တရားဝင္ရပ္တည္ရမယ္ လို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ တုိင္း ရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အား စုမ်ားကလည္း အစိုးရအေနနဲ႔ စစ္ မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု စနစ္ကို တည္ေဆာက္ဖို႔ သေဘာ တူရမယ္။ လက္ရွိတပ္မေတာ္ကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး တုိင္းရင္းသားလက္ နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား အညီအမွ် ပါဝင္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုတပ္ မေတာ္အျဖစ္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းရ မယ္ဆုိၿပီး ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။အဲဒီ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ႏွစ္ ဖက္စလံုးက အျပန္အလွန္လက္ မခံႏိုင္ၾကတာမို႔ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းကို သေဘာမတူႏုိင္ၾကတာပါ။ အခု ေတာ့ အထက္ပါေတာင္းဆိုခ်က္ ေတြကို ႏွစ္ဖက္စလံုးက ‘‘အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္’’မွာ ထည့္ သြင္းျခင္းမျပဳဘဲ ေနာင္မွာ ဆက္ လက္ျပဳလုပ္မယ့္ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက်မွသာ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးဖို႔ သေဘာတူ လိုက္ၾကလို႔ ‘‘စာခ်ဳပ္မူၾကမ္း’’ကို ႏွစ္ဖက္သေဘာတူညီႏုိင္ၾကတာ ပါ။

(၃)ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ပတ္သက္၍

  လက္ရွိ အေျခအေနမွာ ျမန္မာျပည္သူမ်ားက ေျခာက္ပြင့္ ဆိုင္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲအေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႀကီးစြာနဲ႔ ေစာင့္ ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ အျမင္မွာေတာ့ ေျခာက္ပြင့္ဆုိင္ ဆုိေပမယ့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကိုျပင္ခ်င္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ (ဦးေရႊမန္း၊ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ေဒါက္ တာေအးေမာင္) ဘက္နဲ႔ဖြဲ႕စည္းပံု ျပင္ေရးမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အဆံုး အျဖတ္ကို ေပးႏုိင္တဲ့ အစိုးရ (ဦးသိန္းစိန္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္း ေအာင္လိႈင္) ဘက္ စတဲ့ ဘက္ႏွစ္ ဖက္ရဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္ပါ တယ္။ တကယ္လိုမ်ား ဖြဲ႕စည္းပံု ကို လႊတ္ေတာ္လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ ျပင္ ဆင္ႏိုင္မယ္ဆုိရင္ ဒီလုိေဆြးေႏြးပြဲ မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္စရာအေၾကာင္း မရွိပါ။ ဒါကို ႏွစ္ဖက္စလံုးက သေဘာေပါက္ၿပီးသားပါ။ တစ္ နည္းအားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဘက္ႏွစ္ဖက္မွာ အစိုးရဘက္က အခြင့္အေရးအရ အသာစီးရၿပီး သားျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခု အစိုးရဘက္က အသာစီးရေနတာ က အခ်ိန္ကာလပါ။ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကို လႊတ္ေတာ္ဘက္က အျမန္ဆံုး ေဆာင္ရြက္ခ်င္ေနတာပါ။ ျပည္ ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ ‘‘ဖြဲ႕စည္း ပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးဆုိင္ ရာ ဥပေဒမူၾကမ္း’’က အဆင္သင့္ ရွိေနပါၿပီ။ သမၼတနဲ႔ တပ္ခ်ဳပ္ရဲ႕ သေဘာထားကို မသိရေသးလို႔ ဥပေဒၾကမ္း မတင္ႏိုင္ေသးတာ ပါ။ လႊတ္ေတာ္ကို ကိုယ္စားျပဳသူ ေလးဦးစလံုးက ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္မီ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ေနၾကပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္အတြက္ကေတာ့ ပုဒ္မ ၄၃၆ ကို ျပင္ဆင္ႏုိင္မွ တပ္ကို ႏုိင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑ က ဖယ္ရွားႏုိင္မွာပါ။ ပုဒ္မ ၅၉(စ) ကို ျပင္ႏုိင္မွ သမၼတအျဖစ္ ေရြး ခ်ယ္ခံခြင့္ရွိမွာပါ။ ေနာက္အစိုးရ ရဲ႕ တတိယအားသာခ်က္ကေတာ့ လႊတ္ေတာ္ကို ကိုယ္စားျပဳသူ ေလးဦးရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံျပင္ ဆင္လိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေတာင္ အားလံုးထပ္တူညီမွ်မျဖစ္ ႏုိင္တာပါ။ ေဒါက္တာေအးေမာင္ ရဲ႕ တုိင္းရင္းသားမ်ားကိုယ္စားျပဳ မႈမွာေတာင္ မေက်နပ္သံေတြ ၾကားေနရပါတယ္။

ေနာက္ထပ္အားသာခ်က္ ကေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ ေျခာက္ ပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲကို လိုအပ္ သလို အခ်ိန္ဆြဲႏုိင္ျခင္းျဖစ္ပါ တယ္။ ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပဖို႔ အေရးႀကီးအဆိုကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က တစ္ ခဲနက္ဆံုးျဖတ္ၿပီးတဲ့အခ်ိန္ကေန ေလးလေလာက္ၾကာၿပီးမွ ပထမ အႀကိမ္ အစည္းအေဝးက်င္းပတာ ျဖစ္ၿပီး ပထမအႀကိမ္အစည္း အေဝးနဲ႔ ေနာက္က်င္းပဖို႔သေဘာ တူတဲ့ ဒုတိယအႀကိမ္အစည္း အေဝးအၾကား အခ်ိန္တစ္လ ေလာက္ကြာျခားပါတယ္။ လႊတ္ ေတာ္က အျမန္လိုသေလာက္ အစိုးရဘက္က အျမန္မလိုတာ အထင္အရွားပါ။

ဒီလုိအေျခအေနေလးမ်ိဳး အသာစီးရေနတဲ့ အစိုးရဘက္က ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပ ဖို႔ လက္ခံေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္ ဘက္က ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို အစည္းအေဝးတစ္ႀကိမ္တည္း (ဒါမွမဟုတ္) အႀကိမ္အနည္းငယ္ မွ်နဲ႔ အလြယ္တကူ သေဘာတူ လက္ခံလိမ့္မယ္မထင္ပါ။ ျပတ္ ျပတ္သားသား ျငင္းပယ္မွာလည္း မဟုတ္ပါ။ ဒီလိုနဲ႔ ေျခာက္ပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြဟာ ေနာက္တစ္ ႀကိမ္ ထပ္မံေတြ႕ဆံုဖုိ႔ကိုသာ သ ေဘာတူညီမႈရၿပီး ၂၀၁၅ ေရြး ေကာက္ပြဲကို ေက်ာ္လြန္ၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာေတာင္ (ပါဝင္သူတခ်ိဳ႕ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ၿပီး) ေနာက္ ထပ္အႀကိမ္မ်ားစြာ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနႏုိင္ပါတယ္။ အစိုးရ ဘက္က လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ေတာင္း ဆိုခ်က္ေတြကိုလက္ခံလာေအာင္ လႊတ္ေတာ္ဘက္က အစိုးရကို ဖိအားေပးႏုိင္တဲ့ အားသာခ်က္ လည္းမရွိပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ရဲ႕ ‘‘ေရြးေကာက္ပြဲကို သ ပိတ္ေမွာက္ႏုိင္တယ္’’ဆုိတဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကိုလည္း အစိုးရဘက္က အေလးအနက္ထားပံုမရပါ။

ဒီေျခာက္ပြင့္ဆုိင္ေဆြးေႏြးပြဲ ေအာင္ျမင္ၿပီး ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီ ျပင္ ဆင္ႏုိင္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္ဘက္က ပုဒ္မ ၄၃၆ ကို မထိဘဲ တပ္မေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား လက္ခံႏုိင္ ေလာက္တဲ့ ပုဒ္မမ်ားကိုသာ ျပင္ ဆင္ေရးဦးစားေပးေဆြးေႏြးမွသာ ျဖစ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။

ေအာင္ဒင္
(စာေရးသူေအာင္ဒင္သည္၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး တြင္ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ၿပီး ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ ဦးႏုေခါင္းေဆာင္သည့္ စင္ ၿပိဳင္အစိုးရအဖြဲ႕အတြင္းဝန္၊ ဗမာ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာေက်ာင္းသားသမဂၢ မ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဒုဥကၠ႒(၂) စသည့္ တာဝန္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး U.S Campaign for Burma အဖြဲ႕ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ တစ္ဦးျဖစ္ကာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ ဘာလတြင္ အဖြဲ႕အစည္းတာဝန္ မ်ားမွအနားယူၿပီး ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ေဝဖန္ခ်က္ ေဆာင္းပါးမ်ားကို ျပည္တြင္း၊ျပည္ပစာေစာင္မ်ား၌ ေရးသားလ်က္ရွိပါသည္။)