ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ေဒသမွ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္

သေရေခတၱရာၿမိဳ႕ေဟာင္းနယ္ေျမမွ ေဒသခံတစ္ဦး ဘူးညြန္႔ခူးေနစဥ္
ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းသံုးၿမိဳ႕ ယူနက္စကုိ၏ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္စာရင္း ၀င္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ပုိင္း သေရေခတၱရာၿမိဳ႕ေဟာင္း တည္ရိွရာမွ ေဒသခံမ်ားက ေဒသတြင္း စီးပြားေရးႏွင့္ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းမ်ား မည္ကဲ့သို႔ ေပၚေပါက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာမည္ကုိ စိတ္လႈပ္ရွားစြာ ေစာင့္ၾကည့္ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကသည္။

‘‘ကုိယ့္ရပ္ကိုယ့္ေဒသမွာ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ဧည့္သည္ေတြ လာေရာက္မွာကုိ၊ စည္စည္ ကားကား ျဖစ္ လာမွာကုိ ၾကည့္ခ်င္တယ္။ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ၀င္လာၿပီး ဘာပဲေရာင္းေရာင္း ေစ်းေရာင္းေကာင္းလိမ့္မယ္လုိ႔ ထင္တယ္’’ဟု သေရေခတၱရာၿမိဳ႕ေဟာင္း အတြင္းရိွ ေမွာ္ဇာေစ်းရပ္ကြက္ တြင္ ေစ်းေရာ င္းေနေသာ ေဒၚစန္း စန္းေအး ကေျပာ သည္။

ယခင္ ပ်ဴေခတ္လက္ရာပုံစံ ပုတီးႏွင့္ ေက်ာက္လက္စြပ္မ်ား ျပဳလုပ္ေရာင္းခ်ခဲ့ရာ အလုပ္မေကာင္း၍ နား ထားေသာ ေဒသခံတစ္ဦးကလည္း ခရီးသြားမ်ားေရာက္လာလွ်င္ ပ်ဴေခတ္ပုတီး၊ ေက်ာက္ လက္စြပ္ ျပန္ လုပ္ေရာင္းခ်ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေနေလသည္။

ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းသံုးၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ သေရေခတၱရာ၊ ဗိႆႏုိး၊ ဟန္လင္းတုိ႔ကုိ ကုလသမဂၢပညာေရး၊ သိပၸံႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖဲြ႕ (ယူနက္စကုိ)က ကမၻာ့အေမြအႏွစ္စာရင္း၀င္ (World Heritage List) အျဖစ္ ဇြန္လ ၂၂ ရက္က သတ္မွတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ယူနက္စကုိက အသိအမွတ္ျပဳလုိက္ၿပီးေနာက္ ယင္းအေျခအေနကုိ အသံုးခ်ၿပီး စီးပြားေရးအခြင့္ အလမ္းေကာင္းမ်ား အစုိးရအေနျဖင့္ ဖန္တီးႏုိင္ေၾကာင္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းကုိအေျခခံၿပီး စီးပြားေရးအခြင့္ အလမ္းမ်ားကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံအတြက္ ေကာင္းမြန္ႏုိင္ေၾကာင္း သမုိင္းပညာရွင္မ်ားက ေျပာသည္။

ဟန္လင္း၊ ဗိႆႏုိး၊ သေရေခတၱရာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းသံုးၿမိဳ႕မွာ ေရွးလြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေက်ာ္ကစတင္၍ ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေရွးအက်ဆံုးေသာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။

ၿမိဳ႕ေဟာင္းသုံးခုတြင္ သေရေခတၱရာမွာ အက်ယ္၀န္းဆုံးႏွင့္ လူေနအမ်ားဆုံးျဖစ္သည္။ ၎ၿမိဳ႕ေဟာင္းမွာ စတုရန္းကီလုိမီတာသုံးေထာင္က်ယ္ၿပီး လက္ရွိတြင္ ေရႊတံခါးရပ္ကြက္ႏွင့္ ေက်းရြာေပါင္း ၁၇ ရြာ၊ ေန အိမ္ေပါင္း သုံးေထာင္ေက်ာ္ရွိသည္။ ဟန္လင္းမွာ စတုရန္းကီလုိမီတာတစ္ေထာင္၊ ဗိႆႏုိးမွာ စတုရန္း ကီလုိမီတာ ၂၂၉၀ ေက်ာ္ က်ယ္၀န္းၿပီး ၿမိဳ႕ေဟာင္းႏွစ္ခုတြင္ ေက်းရြာတစ္ရြာစီသာရွိသည္။

ေဒသခံမ်ားမွာ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အဓိကလုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။

ပ်ဳၿမိဳ႕ေဟာင္းသုံးၿမိဳ႕အနက္ သေရေခတၱရာ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းသည္ ပ်ဴေခတ္ယဥ္ေက်းမႈ အထြန္းကား ဆုံးၿမိဳ႕ေဟာ င္းျဖစ္ၿပီး ကုန္သြယ္မႈ၊ ယဥ္ေက်းမႈလက္ရာမ်ား၊ ေစတီ၊ ၿမိဳ႕႐ုိး၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္တုိ႔မွာ ပ်ဴေခတ္ကုိ အခုိင္ အမာေဖာ္ျပႏုိင္သည္။ ေရႊဆံေတာ္ဘုရား၊ ဘုရားႀကီးဘုရား၊ ဘုရားမာဘုရား၊ ေဘာေဘာႀကီးဘုရား၊ ရဟႏၲာဂူဘုရားႏွင့္ ၿမိဳ႕႐ုိးႏွစ္ထပ္၊ တံခါးေပါက္၀မ်ား စသည္တုိ႔မွာ ပ်ဴေခတ္ကို အခုိင္အမာေဖာ္ျပႏုိင္ခဲ့သည္။

ဟန္လင္းပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းမွာ ပ်ဴေခတ္ယဥ္ေက်းမႈထြန္းကားခဲ့ျခင္းကို ေျမျပင္တြင္ေဖာ္ျပရန္ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိ သည္ ဟု ထင္ခဲ့ေသာ္လည္း ICOMOS မွ လာေရာက္စစ္ေဆးသည့္အခါ ဟန္လင္းၿမိဳ႕ေဟာင္း မွာ ေျမေအာက္ တြင္ ပ်ဴေခတ္ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ထြန္းကားမႈ အခုိင္အမာရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရၿပီး ကမၻာ့အေမြ အႏွစ္စာရင္း၀င္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ျဖစ္သည္။

‘‘ကမၻာ့အေမြအႏွစ္၀င္တဲ့အခါ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ ၀င္ေငြတုိးလာသလုိ ေဒသခံေတြအတြက္ စီးပြားေရး လုပ္ကြက္ေတြ၊ အလုပ္ကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြ ရိွလာမယ္။ ေဒသထြက္ႏွမ္း ယုိ၊ ေျမပဲယို အစား အစာေတြ ျပဳလုပ္ေရာင္းခ်လို႔ရတယ္။ ပ်ဴယဥ္ေက်းမႈအေမြႏွစ္ပံုစံတူ ျပဳလုပ္ေရာင္းခ်တာတုိ႔ အက်ႌေတြမွာ တံဆိပ္႐ုိက္ေရာင္းခ်တာ၊ ခရီးသြား၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြ ပုိလာမယ္’’ ဟု ေဒသခံမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆံုစဥ္ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန ဒု၀န္ႀကီးေဒၚစႏၵာခင္က ဇူလုိင္ ၅ ရက္တြင္ ေျပာသည္။

ၿမိဳ႕ေဟာင္းသံုးၿမိဳ႕ ကမၻာ့ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္ၿပီးေနာက္ သိသာေသာ အေျပာင္းအလဲမွာ ဇုန္အတြင္းရိွ ေျမေစ်းမ်ား ျမင့္တက္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားႏွင့္ အိမ္ၿခံေျမ အက်ိဳးေဆာင္ မ်ား က ေျပာသည္။ ေရွးေဟာင္းဇုန္အတြင္းရိွ အခ်က္အခ်ာက်ေသာ ေျမေနရာမ်ားသည္ ယခင္က တစ္ဧကလွ်င္ က်ပ္ ၁၅ သိန္း၀န္းက်င္ခန္႔သာ ေပါက္ေစ်းရိွေသာ္လည္း ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ ၀င္ၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ တစ္ဧကသိန္းတစ္ရာ၀န္းက်င္ျဖင့္ အေရာင္းအ၀ယ္ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားကေျပာသည္။

‘‘ေျမေတြကုိ ေစ်းေကာင္းေပးလိုက္၀ယ္ေနတယ္ဆုိေတာ့ ေဒသခံေတြအတြက္ ၀မ္းသာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရိွေက်းရြာဧရိယာရဲ႕ အျပင္ဘက္ေျမေတြမွာ ႀကီးႀကီး၊ ေသးေသး ဘာအေဆာက္အအံုမွ ေဆာက္ခြင့္ မျပဳသလို အဆင့္ျမင့္ စားေသာက္ဆုိင္ေတြလည္း ဖြင့္ခြင့္မျပဳဘူး။ ေကာ္ဖီဆုိင္၊ ေဒသအစားအစာ၊ ပစၥည္းေရာင္းခ်မယ့္ ဆုိင္ေလးေတြ ထားရိွဖုိ႔ကုိေတာင္ Physical Master Plan ဆြဲၾကရဦးမွာ’’ဟု သေရေခတၱရာ ေရွးေဟာင္းဇုန္မွ ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေအာင္ေက်ာ္ကေျပာသည္။

ေရွးေဟာင္းဇုန္အတြင္း စီးပြားေရးႏွင့္ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးမ်ား ေဆာင္ရြက္လုိပါက ယူနက္စကုိမွ ထုတ္ျပန္ ထားေသာ သတ္မွတ္ခ်က္ စည္းကမ္းမ်ားႏွင့္အညီ ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္သြားရန္လုိသည္။ ဇုန္အတြင္း အဆင့္ျမင့္စားေသာက္ ဆုိင္ႀကီးမ်ား၊ ဟိုတယ္၊ မုိတယ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ခြင့္ မျပဳဘဲ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္ အအံုႀကီးမ်ားႏွင့္ နီးကပ္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ားကုိ ထိခိုက္ေစႏုိင္မည့္ အေဆာက္အအံုမ်ား၊ ဟုိင္းေ၀းလမ္းမႀကီးမ်ားကုိ ေဖာက္လုပ္ခြင့္မျပဳသလုိ ဇုန္အတြင္း က်ဴးေက်ာ္ေဆာက္ လုပ္ျခင္းကို ခြင့္မျပဳေတာ့ေၾကာင္း ဦးေအာင္ေက်ာ္က ရွင္းျပသည္။ ထို႔အျပင္ ဇုန္အတြင္းရိွေနေသာ အေဆာက္ အအံုမ်ား ပ်က္စီးယိုယြင္းလာပါက စည္းကမ္းခ်က္ႏွင့္အညီ ျပဳျပင္ႏုိင္သည္။ ဇုန္အတြင္း ေက်းရြာ မ်ားတြင္ ေနအိမ္သစ္မ်ား ေဆာက္လုပ္လုိပါက ဌာန၏ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အေဆာက္အအံုအေရအတြက္ကုိ စာရင္းေကာက္ယူထားမည္ျဖစ္ၿပီး ေက်းရြာျပင္ပတြင္ မည္သည့္ အေဆာက္ အအံုမွ ေဆာက္လုပ္ခြင့္မျပဳေပ။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း က်ဴးေက်ာ္အေဆာက္အအံုငါးလံုး ဖယ္ရွားခဲ့ၿပီး ယခုႏွစ္အတြင္း ၀င္ေရာက္ေဆာက္ လုပ္ေသာ က်ဴးေက်ာ္အေဆာက္အအံု ၂၁ လံုးကုိလည္း ဖယ္ရွားသြားမည္ျဖစ္သည္။

‘‘ဇုန္အျဖစ္ မသတ္မွတ္ခင္နဲ႔ ခုအခ်ိန္အထိ နည္းနည္းပါးပါး ခက္ခဲတာေလာက္ေတာ့ အဆင္ေျပ သလိုပဲ ေနသြားရတာေပါ့။ ရြာထဲမွာ အိမ္ေဆာက္ရင္ ဇုန္ရဲ႕သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ နဲ႔ ေဆာက္ေပးရ တယ္။ ေျမ တူးရင္း ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေတြ ဘာေတြ ေတြ႕ရင္လည္း ဌာနကို အေၾကာင္းၾကားဖုိ ႔မွာတယ္။ ေက်းရြာရဲ႕ အျပင္မွာ က်ဴးေက်ာ္ေဆာက္ရင္ေတာ့ ဖယ္ရွားခံရတယ္’’ဟု ဇုန္အတြင္း ေနထိုင္သူတစ္ဦးကဆုိသည္။

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ျဖစ္လာေသာေၾကာင့္ ကမၻာ့အဆင့္မီ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားကုိ မလြဲမေသြ လုပ္ေဆာင္ ရမည္ျဖစ္ၿပီး စည္းကမ္းခ်က္အသစ္မ်ားရိွလာမည္မွာ သဘာ၀ျဖစ္ေၾကာင္း ေရွး/ သုမွ ၫႊန္ခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ဦးလြင္က ေျပာသည္။

ဇုန္မ်ားအတြင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကုိင္မည္ဆုိပါက သဘာ၀႐ႈခင္း၊ အပင္ဖဲြ႕စည္းမႈ၊ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားကုိ ထိခိုက္မႈမရိွေစရန္၊ ပ်ဴေဒသ၏ သမုိင္း၀င္ လယ္ယာဥယ်ာဥ္ဆုိင္ရာ သဘာ၀႐ႈခင္းမ်ား မပ်က္စီးေစေသာ သဘာ၀ေျမၾသဇာသံုးၿပီး စိုက္ပ်ိဳးရန္အခ်က္မ်ား ပါ၀င္ေသာ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားကိုလည္း ေဒၚစႏၵာခင္၏ ခရီးစဥ္အၿပီး ေဒသခံမ်ားသို႔ ေပးေ၀ခဲ့သည္။

သုိ႔ေသာ္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကုိင္ရာတြင္ သဘာ၀ေျမၾသဇာမ်ားကိုသာ အသံုးျပဳမ်ားသည့္ အတြက္ ထုိစည္းကမ္းခ်က္မ်ားမွာ အခက္အခဲမရွိေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။

သေရေခတၱရာေရွးေဟာင္းဇုန္အတြင္းရိွ ေရႊႀကိဳ႕ပင္ေက်းရြာမွ ေတာင္သူကုိမင္းစုိးက ‘‘စိုက္ပ်ိဳးတာနဲ႔ ပတ္ သက္ လို႔ ကန႔္သတ္တာတို႔၊ စည္းကမ္းခ်က္ေတြ ဘာမွလာမေျပာေသးဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကလည္း မိ႐ုိး ဖလာေျမၾသဇာေတြျဖစ္တဲ့ ေနာက္ေခ်းတို႔၊ ၾကက္ေခ်း စတာေတြပဲ အသံုးမ်ားတယ္။ သဘာ၀ဓာတ္ေျမၾသဇာ လည္း သံုးပါတယ္။ သီးႏွံေတြ ေအာင္ျမင္ပါတယ္’’ဟု ေျပာသည္။

ယခုႏွစ္တြင္ မုိးေကာင္းစြာရြာသြန္းသည့္အတြက္ ဗူး၊ ခရမ္းသီးစေသာ ဥယ်ာဥ္သီးႏွံမ်ားမွာ ေကာင္း စြာျဖစ္ ထြန္းေအာင္ျမင္ေနသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္၀င္ၿပီးေနာက္ ကေမၻာဒီးယားရိွ အန္ေကာ၀ပ္သို႔ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ႏုိင္ငံျခားခရီးသည္ တစ္သန္း ခန္႔ လာေရာက္ၿပီး လက္ရိွတြင္ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္းသံုးၿမိဳ႕သုိ႔ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ငါးေထာင္ေက်ာ္သာ လာေရာက္ေသာ္ လည္း ေနာင္တြင္ ခရီးသြားမ်ားျပားလာမည္ျဖစ္ၿပီး ေဒသခံမ်ားအတြက္ စီးပြားေရးအလုပ္အကိုင္မ်ား ပြင့္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေက်ာ္လြင္ဦးကသုံးသပ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပခရီးသြားမ်ားစြာ ၀င္ေရာက္လာပါကလည္း ခရီးသြား လုပ္ ငန္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကုိင္ႏုိင္ေသာ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီးမ်ားစြာ လုိမည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ မိ႐ုိးဖလာ စုိက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္ကိုသာ တစ္စုိက္မတ္မတ္ လုပ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ခရီးသြားႏွင့္ဆက္ စပ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္တတ္ရန္ အစုိးရက ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပလုပ္ျပၿပီး အရင္းအႏွီးထုတ္ေပးပါက လုပ္ကိုင္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ားက ၎တုိ႔၏ၿမိဳ႕ေဟာင္းသုံးခုမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ ကုလသမဂၢ ပညာေရး သိပၸံႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႕(ယူနက္စကို)၏ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္စာရင္း ၀င္သြားသည့္အတြက္ ၀မ္း သာၿပီး ျပည္တြင္းျပည္ပခရီးသြားမ်ား ေရာက္လာလွ်င္ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ား ပြင့္လာမည္ ဟု ေျပာေန ၾကေသာ္လည္း ၎တုိ႔တြင္ မၾကာမီေရာက္လာႏုိင္ေသာ ခရီးသြားမ်ားအတြက္ ေသခ်ာေရရာေသာ အစီအစဥ္မရွိၾကပါ။

‘‘ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ခရီးသြားလုပ္ငန္းအမ်ားစုက ယဥ္ေက်းမႈကုိ အေျခခံၿပီး စီးပြားေရးေကာင္းေကာင္းလုပ္လို႔ ရတယ္။ ေဒသခံေတြ အက်ိဳးရိွေစတဲ့ စီးပြားေရးကုိ အေျခခံရင္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမွာ ေဒသခံေတြ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာႏုိင္တယ္။ အရင္းရွင္ေတြကုိသာ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေပးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ သူတုိ႔ေတြ ပူးေပါင္း ပါ၀င္မႈအားနည္းလာလိမ့္မယ္’’ဟု သမုိင္းပညာရွင္ စုိင္းေအာင္ထြန္းကေျပာသည္။

‘‘အဆင့္ျမင့္စားေသာက္ဆုိင္၊ တည္းခုိခန္းေတြေဆာက္ၿပီး စီးပြားေရးလုပ္မယ္ဆုိရင္ ဇုန္အျပင္ ဘက္အနီး အနားမွာ လုပ္လို႔ရတာပဲ။ အဲဒီနားမွာ ေျမေစ်းက အရမ္းနည္းပါတယ္။ ၿမိဳ႕ထဲေစ်းနဲ႔ယွဥ္ရင္ ေျခဖ်ားေတာင္ မမီဘူး။ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္၀င္လုိ႔ ဧည့္သည္ေတြ လာမွာကုိ ေမွ်ာ္လင့္ၿပီး  စီးပြားေရးလုပ္မယ္ဆုိရင္ ရင္းႏွီး ရမယ့္ေငြရယ္၊ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မယ့္ အခ်ိန္တစ္ခုေတာ့လုိမယ္။ ၁ ႏွစ္လား၊ ၂ ႏွစ္လား ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဧည့္ သည္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္လာမလဲ။ ဒါေတြကုိ ထည့္စဥ္းစားသင့္တယ္’’ဟု ျပည္ၿမိဳ႕ရိွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးက ဆိုသည္။

7Day DAILY