အမ်ဳိးသမီးမ်ားလည္း အေျပာင္းအလဲကို လိုလားသည္

ျမန္္မာ့တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ခန္႔ကာလအတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ တပ္မေတာ္အတြင္း သို႔  အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ဝင္ေရာက္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚေၾကာင္း ယမန္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလအတြင္းတြင္ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ အသက္ ၂၅ ႏွစ္မွ ၃၀ အတြင္းရွိ အိမ္ေထာင္မရွိသူ တကၠသိုလ္တစ္ခုမွ ဘြဲ႔ရရွိထားၿပီး အနည္းဆံုးအရပ္ ၅ ေပ ၃ လက္မရွိၿပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေပါင္ ၁၃၀ ထက္ မေက်ာ္လြန္ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေလွ်ာက္ထားႏိုင္သည္ဟုလည္း ဆိုသည္။

အေရးေပၚအေျခအေနႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ရသည့္ အခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုလည္း စစ္မႈထမ္းရန္ ဆင့္ေခၚျခင္းျပဳလုပ္ႏိုင္သည္ဟုလြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္ကအစိုးရကေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္းသာမန္အားျဖင့္ အမ်ိဳး သမီးမ်ားသည္ ယခင္ကာလက စစ္သူနာျပဳမ်ားအျဖစ္သာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ဆယ္စုႏွစ္ မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလမ်ားအတြင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ခြင့္ကိုလည္း လံုးဝနီးပါး တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားခဲ့ပါသည္။ ယခင္အစိုးရ လက္ထက္အတြင္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္မႈမ်ားကို အခံရဆံုးသူမ်ားလည္း ျဖစ္သည္။

လြတ္လပ္စြာစည္းရံုးခြင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္မ်ားပိုမိုရရွိလာသည့္ ယေန႔ေခတ္တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက ႏိုင္ငံေရးအရ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔စြာ ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ အားထုတ္လာၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးဆိုသည္မွာ စစ္တပ္မွ အမ်ိဳးသား၏ စိတ္ဆႏၵအေလ်ာက္သာ ျဖစ္သည့္အတြက္ အမ်ိဳးသမီး မ်ား အတြက္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တြင္ မည္မွ်ေနရာရရွိမည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ႏွင့္ အျခားသူမ်ားက လိင္ခြဲျခားၿပီး မ်က္ႏွာသာေပးမႈကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေရးအတြက္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ား ရွာေဖြေနၾကသည္။ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မည့္သူ မရွိပါ။ သို႔ေသာ္လည္း မည္သည့္နည္းလမ္းက အေကာင္း ဆံုး ျဖစ္မည္နည္းဆိုသည့္ အေပၚေမးခြန္းေတြ အေျမာက္အျမားရွိလာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသားမ်ားကသာ အုပ္စိုးသည့္စနစ္ကို ၿဗိတိသွ်ကိုလုိနီေရာက္ရွိခဲ့သည့္အခ်ိန္ မေရာက္မီ အထိ ဘုရင္မ်ားက အာဏာပိုင္အျဖစ္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားအုပ္စိုးသည့္ အခ်ိန္လည္းရွိခဲ့သည္ဟု သုေတသီတို႔က ဆိုသည္။ သက္ဦးဆံပိုင္ ပေဒသရာဇ္ေခတ္က ဘုရင္မမ်ား တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖူးၿပီး အဆင့္ျမင့္ရာထူးေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ခန္႔ထားျခင္းမ်ိဳး ရွိခဲ့သည္ဟု သမိုင္းပညာရွင္ ေဒၚျမစိန္အဆိုအရ သိရသည္။ ေဒၚျမစိန္ သည္ ၂၀ ရာစုအေစာပိုင္းကာလ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထင္ရွားေသာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ေဆာင္ရြက္သူ တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ " ေရနံတြင္းကိုအေမြဆက္ခံခြင့္က အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ပဲသက္ဆိုင္တဲ့ အစဥ္အလာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာေက်းရြာလူႀကီးအျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုပဲေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ ဆက္ခံခြင့္ေပးတာေတြလည္းရွိပါတယ္ " ဟုေဒၚျမစိန္က ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ အတၲလန္တစ္ မဂၢဇင္းတြင္ ေရးသားခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရရွိၿပီး ၁၀ ႏွစ္အၾကာတြင္ ထိုသို႔ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာ၏ ဖြဲ႔စည္းပံုေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ားရွိခဲ့သည္ ဟုလည္းသူကေျပာသည္။

"ဒါေၾကာင့္ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္အတြင္းမွာအမ်ိဳးသမီးေတြ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကိုဝင္ေရာက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခြင့္ကိုတားျမစ္ထားတဲ့ အပိုဒ္ေတြကုိပယ္ဖ်က္ေပးဖို႔ အမ်ိဳးသမီးလႈပ္ရွားမႈအနည္းငယ္ ကၽြန္မတို႔လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္မွာပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္မွာ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ကၽြန္မတို႔မွာအခက္အခဲမရွိေတာ့ပါဘူး။ လက္ရွိအခ်ိန္ (၁၉၅၈ ခုႏွစ္) မွာပါလီမန္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး ၆ ဦးေရာက္ရွိေနပါၿပီ" ဟု ေဒၚျမစိန္က ေရးသားခဲ့သည္။

လြတ္လပ္ေရးရရွိၿပီး ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာအစိုးရ လက္ထက္တြင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမစတင္မီ ၁၉၆၂ ခုမတိုင္မီ အထိ အဆင့္အျမင့္ဆံုး ရာထူးေနရာထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ မိခင္ျဖစ္သူေဒၚခင္ၾကည္ျဖစ္သည္။ ေဒၚခင္ၾကည္သည္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ ခံခဲ့ရၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရေသာ ပထမဆံုးေသာ အမ်ိဳးသမီးလည္း ျဖစ္သည္။ အျခားထင္ရွားသည့္ အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံေရးသမား တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ေဒၚစိန္ပု သည္ လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုပါတီတြင္ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္းစစ္တပ္ကအာဏာသိမ္းယူလိုက္ၿပီးေနာက္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ကိုယ္စားျပဳခြင့္ နည္းပါး သြားၿပီးတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား၊လူနည္းစုဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုေဘးဖယ္ထားျခင္း ခံလိုက္ ရသည္။ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ခဲ့ေသာ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၄၄၉ ဦးတြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ ၉ ဦးပါဝင္သည့္အတြက္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ိဳးသမီး ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ရွိသည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ိဳးသမီး ၁၃ ဦးေရြးခ်ယ္ ခံခဲ့ရသည္။ စစ္အစိုးရအသစ္ (နဝတ) က အသိအမွတ္မျပဳခဲ့သည့္ ၁၉၉၀ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ခံခဲ့ရသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီး ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါဝင္သည္။

စစ္အစိုးရ (နဝတ) လက္ထက္ကစစ္တိုင္းမွဴး၊ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ဝန္ႀကီးစသည့္အေရးပါသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ခန္႔ထားျခင္း မျပဳခဲ့ပါ။ ယေန႔ေခတ္တြင္လည္း သိသာစြာ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာျခင္း မရွိေသးပါ။ သို႔ေသာ္လည္း အရပ္သားအသြင္ယူ အစိုးရ၏ ျပဳျပဳေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား လြတ္လပ္စြာစည္းရံုးခြင့္ ပိုမိုရရွိလာၿပီျဖစ္သည္။ လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရအဖြဲ႔အတြင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ လူမႈဖူလံုေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီးေဒၚျမတ္ျမတ္အုန္းခင္၊ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ေဒၚခင္စန္းရီတို႔ ႏွစ္ဦးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး ဒုဝန္ႀကီး ၈ ဦးသာပါဝင္သည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ဝန္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံခဲ့ရေသာေဒၚျမတ္ျမတ္အုန္းခင္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုးအစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ ဝန္ႀကီးျဖစ္သည္။

ေက်းလက္ေဒသအခ်ိဳ႕တြင္လည္းအမ်ိဳးသမီးေက်းရြာလူႀကီးမ်ားရွိေနသည္ကလဲြ၍တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ခရိုင္ႏွင့္ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး စသည့္ ရာထူးေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနျခင္း မရွိေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက ေျပာၾက သည္။ထို႔ျပင္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ေရြးေကာက္ခံခဲ့ရေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္မွာ ကိုယ္စားလွယ္စုစုေပါင္း၏ ၅ ရာခိုင္ ႏႈန္းပင္ မျပည့္ေပ။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ ေနရာမ်ားသု႔ိ ေရာက္ရွိႏိုင္ေရးကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ အမ်ိဳး သမီးေရး လႈပ္ရွားသူအခ်ိဳ႕က ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါဝင္မႈကိုခြဲတမ္းျဖင့္ ရာခိုင္ႏႈန္းတိတိက်က် သတ္မွတ္ထားေပးရန္ ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္တြင္ စစ္ဘက္မွကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေပးထားျခင္းမ်ိဳးလည္း ရွိေနသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္လည္း ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ရမည္နည္းဟု သူတို႔ကေျပာၾကသည္။

ႏိုင္ငံတကာတြင္ ခြဲတမ္းစနစ္ကို ႏိုင္ငံေရးတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုယ္စားျပဳႏိုင္မႈ တိုးတက္လာေရးအတြက္ အဓိက ေသာ့ခ်က္တစ္ခုသဖြယ္ သေဘာထားၾကသည္။ ကမာၻအႏွ႔ံအျပားမွ ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တြင္လည္း အသံုးျပဳေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူသိအမ်ားဆံုး အမ်ိဳးသမီးႀကီး၏ ေထာက္ခံမႈ မပါဘဲႏွင့္ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္မရွိပါ။ ခြဲတမ္းစနစ္ေၾကာင့္ အရည္အခ်င္းမရွိေသာ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေနရာေပးမိျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သြားႏိုင္သည္ဟု သူကသတိေပးပါသည္။

"အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြအတြက္ ကြ်န္မဂုဏ္ယူခ်င္ပါတယ္။ သူတို႔လုပ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕မဲဆႏၵရွင္ေတြကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဒီအတိုင္းထိုင္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ေတာ့ ဂုဏ္မယူခ်င္ပါဘူး" ဟုလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာခဲ့သည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ NLD ပါတီကသင့္ေလ်ာ္ေသာ အရည္အခ်င္းရွိသည့္ အမ်ိဳးသမီး မ်ားကို ဦးစားေပးခဲ့သည္ မွန္ေသာ္လည္း ခြဲတမ္းစနစ္ မထားခဲ့ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာ သည္။

"ကၽြန္မတို႔ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြရဲ႕ တစ္ဝက္ေလာက္က အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ တကယ့္ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ သံုးပံုတစ္ပံုေတာင္ မရခဲ့ပါဘူး။ သံုးပံု ႏွစ္ပံုေက်ာ္က အမ်ဳိးသားေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လႊတ္ေတာ္ထဲကို ေရာက္သြားတဲ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသမီးေတြက ေတာ္ၾကပါတယ္။ ကၽြန္မသူတို႔ အတြက္ ဂုဏ္ယူပါတယ္" ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆက္လက္ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၃ စက္တင္ဘာလအတြင္းက ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်ေနထိုင္သည့္ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းမွ အမ်ိဳးသမီး အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားပူးေပါင္း၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အမ်ိဳးသမီး ဖိုရမ္တစ္ခု က်င္းပကာ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ လိင္ခြဲျခားမႈေလွ်ာ့ခ်ေရး ကို ေဆြးေႏြး ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကေသး သည္။ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းတြင္လည္း ျပင္သစ္ႏိုင္ငံအေျခစိုက္ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈ အဖဲြ႔အစည္းဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီး ဖိုရမ္က်င္းပေရးအဖြဲ႔ (WEFCOS) က ဦးစီး၍ ျပင္သစ္သံရံုး၏ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္း ကူညီမႈျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆံုးေသာ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ိဳးသမီးဖိုရမ္ ျပဳလုပ္က်င္းပခဲ့ရာ ႏိုင္ငံ ၂၇ ႏိုင္ငံမွ လူ ၆၀၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး အဖြင့္မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားရာတြင္ က်ား-မ တန္းတူတန္ဖိုး ရွိသည့္ ကေလးငယ္မ်ား တိုးပြားလာဖို႔ အေရးႀကီးေၾကာင္းကို အေလးေပးေျပာၾကားခဲ့သည္။

"ဒီႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ လုပ္ႏိုင္တဲ့ အေရးအပါဆံုး အရာေတြထဲက တစ္ခုကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အယူအဆ သေဘာထားေတြကို ေျပာင္းလဲေပးလိုက္ဖို႔ပါပဲ" ဟုလည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

(၂၀၁၄ ဇြန္လထုတ္ ေမ့စြမ္းရည္စာေစာင္ပါ ေဆာင္းပါးကိုထုတ္ႏႈတ္ၿပီး ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)

Mizzima - News in Burmese​