ျမန္မာ့အေျပာင္းအလဲစိန္ေခၚမႈ ကန္ ပါတီႀကီးႏွစ္ရပ္ သေဘာညီ

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Samantha Power  

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ Republican နဲ႔ Democratic ပါတီ ၂ ရပ္ သေဘာထား ကြဲျပားမႈက ႀကီးမားေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရး အပါအ၀င္ အခ်ိဳ႕ကိစၥၥႀကီးေတြမွာ ပါတီ ၂ ရပ္ သေဘာထားတညီတညြတ္တည္းထားၿပီး ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။

Kentucky ျပည္နယ္ Louisville တကၠသိုလ္မွာ ဇန္န၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔က မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားေတာ႔ အခုလို ေျပာသြားခဲ႔တာပါ။ အျပည့္အစုံကို မေအးသႏၱာေက်ာ္က တင္ျပထားပါတယ္။

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ Republican နဲ႔ Democratic ပါတီေတြအၾကား သမိုင္းမွာ အဆိုးရြားဆံုး အေျခအေနအျဖစ္ ကဲြျပားတဲ့ ကာလကို ေရာက္ရိွေနေပမဲ့၊ ကမာၻကို ဦးေဆာင္မႈေပးေနတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို ဆက္ၿပီးေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားဖုိ႔ ႏွစ္ဘက္ၾကား သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ပိုရဖို႔ လိုတာကို ဒီမိုကရက္ သမၼတ ဘရက္ခ္ အိုဘားမားေရာ၊ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္အမ်ားစု ေခါင္းေဆာင္ Mitch McConnell ေရာ သေဘာေပါက္ လက္ခံထားပါတယ္လို႔ Louisville တကၠသိုလ္ McConnell Center မွာ က်င္းပတဲ့ အခမ္းအနားတခုမွာ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Samantha Power က ေျပာပါတယ္။

ပါတီ ႏွစ္ရပ္အၾကား ကဲြျပားမႈေတြ ရိွေပမဲ့ အခုမ်က္ေမွာက္ကာလမွာ ႀကံဳရတဲ့ ျပႆနာႀကီးသံုးခုကိုေတာ့ ပါတီႏွစ္ရပ္ သေဘာထား တညီတညြတ္တည္း ေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အီဘိုလာေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈ တားဆီးတာ၊ အၾကမ္းဖက္ အစြန္းေရာက္မႈ ႏွိမ္နင္းေရးနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္းဆီ ေခၚေဆာင္တာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ Ms. Power က ေျပာပါတယ္။ တကယ္တမ္းေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားၾကသူေတြနဲ႔ အေျပာင္းအလဲကို လိုလားတဲ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ဆႏၵေတြေၾကာင့္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုဘက္က ဆိုရင္ေတာ့ အေမရိကန္ အစိုးရရဲဲ႕ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈကလည္း ျမန္မာ့အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးတဲ့ အဓိက အားတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ Ms. Power က ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိုေတာ့ သူက အခုလို ေထာက္ျပသြားတာပါ။ 

“အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အေျပာင္းအလဲ ႀကီးႀကီးမားမားေတြ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အတိုက္အခံေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား လႊတ္ေပးမႈ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး ေဆာင္ရြက္မႈ စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြအေပၚ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုလုပ္ေဆာင္သလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြအေပၚ မူတည္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ တိုးတက္မႈေတြ အလံုအေလာက္ ျဖစ္မလာဘူးဆိုရင္လည္း အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာအေပၚ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ ျပန္လုပ္ဖို႔ ဆိုတဲ့ အေလွ်ာ့အတင္း လုပ္ႏိုင္တဲ့အေျခအေနမွာ ရိွပါတယ္။”

ျမန္မာႏို္င္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ စိန္ေခၚအကဲစမ္းမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ ၿပီး Ms. Power ေျပာၾကားရာမွာေတာ့ -

“တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြကို ဆက္ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔နဲ႔၊ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္မလွည့္သြားဖို႔ ဆိုတာေတြဟာ က်မတို႔ ဒီကေန႔ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္ပါပဲ။ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္တာ အပါအ၀င္ က်မတို႔ ေလ့လာမိတဲ့ အေျခအေနေတြအေပၚမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ နည္းဗ်ဴဟာေတြ ဘယ္လို အလိုက္အထိုက္ က်င့္သံုးသြားမလဲဆိုတာကိုလည္း ျပင္ဆင္ထားရပါတယ္။ က်မတို႔ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ နည္းနာ ေတြကိုလည္း အၿမဲ ျပန္ၿပီး သံုးသပ္ဆန္းစစ္ေနရပါမယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြကို ခြန္အားျဖစ္ေစေအာင္၊ ျမန္မာျပည္ကို စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္းေပၚ ေရာက္ေစေအာင္ ဘယ္လိုေျခလွမ္းေတြ လွမ္းသြားမလဲဆိုတာဆန္းစစ္သြားဖို႔ပါ။”

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျပာင္းအလဲ ေဖာ္ေဆာင္ေရးမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေပၚ လႊမ္းမိုးေနတာ၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး တင္းမာတာေတြက ႀကီးမားတဲ့ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီး Power က ေျပာပါတယ္။ 

“အရပ္သားအစိုးရဟာ စစ္တပ္ေအာက္မွာ ရိွေနတုန္းပါ။ ဖဲြ႔စည္းပံုအရဆိုရင္ စစ္တပ္ကို လႊတ္ေတာ္ ဖ်က္သိမ္းခြင့္၊ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ရာမွာ ဗီတိုသံုးပယ္ခ်ခြင့္ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ အာဏာေတြ ေပးထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြရဲ႕ လံႈ႔ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ လူနည္းစု မူဆလင္ေတြအေပၚ တိုက္ခိုက္မႈေတြကလည္း တိုးျမင့္လာပါတယ္။ ဒီအတြက္ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူတာမ်ိဳး မရိွေသးသလို အဲဒီက လူမႈေနထို္င္ေရး အက်ပ္အတည္းေတြကလည္း ဆိုးရြား လာပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၁ သိန္းေက်ာ္ဟာ စုတ္စုတ္ျပတ္ျပတ္ ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ ေနေနၾကရ ပါတယ္။ ပိုၿပီးဆိုးေစတာကေတာ့ မၾကာခင္တုန္းက အစိုးရက အဆိုျပဳတဲ့ ဥပေဒၾကမ္းအရဆိုရင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေတြ အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ သူတို႔လူမ်ိဳးအမည္ကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ ဖိအားေပးခံရတာပါ။”

ဒါေပမဲ့ ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ စိန္ေခၚ အကဲစမ္းခ်က္ေတြကို ကိုင္တြယ္ရာမွာ အစပိုင္း သူေျပာ သြား သလို အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈကို ဆက္ၿပီး က်င့္သံုးသြားရမယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။  

“နည္းလမ္းေတြထဲမွာေတာ့ တိုးတက္မႈေတြ ဆက္ျဖစ္ဖို႔ စည္း႐ံုးနားခ်တဲ့နည္းေရာ၊ အစိုးရရဲ႕ ပ်က္ကြက္မႈ ေတြကို မီးေမာင္းထိုးျပတာေရာ၊ အေျပာင္းအလဲမွာ ပိတ္ဆို႔ေနသူေတြကို ပစ္မွတ္ထား အေရးယူတာမ်ိဳး ေရာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာလတုန္းက အႀကီးတန္း ျမန္မာတာ၀န္ရိွသူလည္း ျဖစ္ စီးပြားေရးသမားလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္ေသာင္းကို အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အေႏွာင့္အတားလုပ္တာနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ လုပ္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္း သူ႔ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ တာျဖစ္သလို၊ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြကို သူနဲ႔ စီးပြားေရးမလုပ္ဖို႔ တားျမစ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။”

 လူငယ္ေတြ အပါအ၀င္ လူထုကို ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ အေတြးအေခၚေတြ ရရိွဖို႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာဆို ေ၀ဖန္ႏိုင္တဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လိုအပ္ေၾကာင္းကိုလည္း Ms. Power က ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။

မေအးသႏၲာေက်ာ္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)