ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္ပဋိပကၡ အာဆီယံနဲ႔အေမရိကန္မွာ တာ၀န္ရွိ

အေမရိကန္ႏို္င္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး John Kerry (ဝဲ) နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Wang Yi တုိ႔ ေနျပည္ေတာ္ အာဆီယံအစည္းအေဝးမွာ ေတြ႔ရစဥ္။ (ၾသဂုတ္ ၉၊ ၂၀၁၄)
ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္အတြင္း ေရျပင္ပိုင္္နက္ဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈေတြကို ေျဖရွင္းေရး အာဆီယံအဖြဲ႔နဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ အေမရိကန္ ထိပ္တန္းသံတမန္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း တ႐ုတ္ရဲ႕အက်ိဳးစီးပြားကို အခိုင္အမာ ကာကြယ္သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုထားတာပါ။ ေနျပည္ေတာ္မွာ လက္ရွိက်င္းပေနတဲ့ အာဆီယံ အစည္းအေ၀းေတြအတြင္း စေနေန႔မွာ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္အေရး ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုမႈေတြကိုေတာ့ မသိဂၤ ီထိုက္က စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။

သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြ ႂကြယ္၀ၿပီး ကုန္သြယ္ေရးအတြက္ပါ အေရးပါတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္အတြင္းက ေရျပင္ပိုင္နက္တခ်ဳိ႕ကို တ႐ုတ္ကတဖက္၊ အာဆီယံ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ဘ႐ူႏိုင္း၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတြအျပင္ ထုိင္၀မ္တို႔နဲ႔ပါ အသီးသီး အျငင္းပြားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္အေရး ပိုင္ဆိုင္မႈအျငင္းပြားမႈဟာဆိုရင္ အာဆီယံအစည္းအေ၀း တိုင္းမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ လတ္တေလာ ေနျပည္ေတာ္မွာ က်င္းပေနတဲ့ စေနေန႔ အာဆီယံ အစည္းအေ၀းပြဲအတြင္းမွာေတာ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္ ပိုင္ဆိုင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ကိစၥေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ အာဆီယံနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီက ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

“အေရးပါတဲ့ ကမၻာ့ပင္လယ္ျပင္ေတြနဲ႔ ဆိပ္ကမ္းေတြရဲ႕ ေရေၾကာင္း လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာလံုၿခံဳေရး အေသအခ်ာ ရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ အေရွ႕႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားအဖဲြ႔- အာဆီယံတို႔မွာ တာဝန္ရွိပါတယ္။ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္အတြင္းက တင္းမာမႈေတြကို ကိုင္တြယ္ဖို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔၊ အတူတကြ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္ ဒီအေရးကို လုပ္ေဆာင္ ရာမွာ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒ အေျခခံနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာပါ။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ဒိေဒသတြင္းနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ အေရးကိစၥလို႔ ေလွ်ာ့တြက္လုိ႔ မရပါဘူး။ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသမွာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေပၚကို အေျခခံၿပီး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို ဆက္လက္ေတြ႔ျမင္ရဖုိ႔အေရးက တကမၻာလံုးရဲ႕အေရး ျဖစ္ပါတယ္။”

တ႐ုတ္တို႔ကေတာ့ မၾကာေသးခင္ကပဲ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ပိုင္နက္အျငင္းပြားေနတဲ႔ ေနရာေတြမွာ ေရနံရွာေဖြေရး ကို တဖက္သတ္ ၀င္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္မႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္နဲ႔ ဗီယက္နမ္ၾကား တင္းမာမႈတခ်ဳိ႕ ျဖစ္ခဲ့ေသး တာပါ။ စေနေန႔ ေနျပည္ေတာ္ အာဆီယံ အစည္းအေ၀းအတြင္း သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတာမွာေတာ့ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Wang Yi က အေျခအျမစ္မရွိ ရန္စတဲ့လုပ္ရပ္ေတြ ရွိလာရင္ေတာ့ တ႐ုတ္တို႔ က ျပတ္ျပတ္ သားသား တံု႔ျပန္သြားမယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ 

“တ႐ုတ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္ၿမဲဖို႔ ေရေၾကာင္းဆုိင္ရာ အခြင့္အေရးနဲ႔ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးအေပၚ တ႐ုတ္ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ဟာ ခုိင္မာၿပီး ေျပာင္းလဲလို႔လည္း မရႏိုင္ပါဘူး”-လို႔ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဝမ္းရီက ေျပာခဲ့တာပါ။

"တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အျငင္းပြားမႈ တစ္ခုခ်င္းစီအလိုက္ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေျဖရွင္းဖို႔ အတြက္ တရင္းတႏွီး အႀကံဉာဏ္ေပး ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းေရးကို တ႐ုတ္ဘက္က ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အဆင့္သင့္ပါပဲ"-လို႔ သူက ေျပာခဲ့တာပါ။

 "တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံႀကီးတခုရဲ႕ တာဝန္ယူရမႈရွိတာနဲ႔အညီ ေရွ႕ဆက္ၿပီး စိတ္ရွည္ သည္းခံသြားဖို႔ အဆင္သင့္ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျခအျမစ္မရွိတဲ့ ရန္စတဲ့လႈပ္ရွားမႈေတြကိုေတာ့ တ႐ုတ္ဘက္က ရွွင္းလင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၿပီး ခုိင္မာတဲ့တံု႔ျပန္မႈေတြ လုပ္သြားမွာပါ"-လို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ျပင္အတြင္း ေရပိုင္နက္ အျငင္းပြားေနတဲ့ ကြ်န္းတခ်ဳိ႕အေပၚမွာ တ႐ုတ္တို႔က မီးျပတိုက္ေတြ တည္ေဆာက္သြားမယ္ ဆိုၿပီးလည္း ဒီသီတင္းပတ္အတြင္းမွာပဲ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံပိုင္ သတင္း ေတြမွာ ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ အာဆီယံႏုိင္ငံတခ်ဳိ႕နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံၾကား ေရျပင္ပိုင္နက္ဆိုင္ရာ အျငင္းပြား မႈေတြအေပၚမွာေတာ့ အာဆီယံ အလွည့္က်ဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဘက္လိုက္ ရပ္တည္မွာမဟုတ္ဘဲ သက္ဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံေတြအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး အေျဖရွာေရးအတြက္ တ႐ုတ္နဲ႔ ျမန္မာအၾကား ရင္းႏွီးတဲ့ဆက္ဆံေရးကို အသံုးခ်ၿပီး ၾကား၀င္ ေဆာင္ရြက္မွာျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာဘက္က ေျပာဆိုထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

VOA