အင္ဒို၊မေလးႏွင့္ စင္ကာပူႏုိင္ငံမ်ားကို မူဆလင္တို႔၀ါး မ်ိဳျခင္း( Senior Allah )

ခ-ပ ၂၃၂ မွ ၂၇၃ အထိ ထီးနန္းစိုးစံခဲ့တဲ့ သီရိဓမၼာေသာက မင္းၾကီးဟာ ကိုးတုိင္းကိုးဌာနကို သာသနာျပဳေစလႊတ္ ခဲ႔ရာ သု၀ဏၰဘူမိဆိုတဲ့ ဌာနတစ္ခုပါ၀င္ခဲ့ ပါတယ္။ အိႏိၵယျပည္ နာလႏၵာ တကၠသိုလ္ပ်က္ၾကီးကိုယေန႔(၂၁) ရာစုေခတ္မွာ တူးေဖာ္ရာမွ ရရိွေသာေၾကးပုရပိုက္ အရသု၀ဏၰဘူမိ ဆိုတာ အင္ဒိုးနီးရွား၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူ စေသာ ႏုိင္ငံ (၃)ႏုိင္ငံျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွိ သထံုျပည္ကို သု၀ဏၰဘူမိလို႔ ေခၚေ၀ၚတာဟာ ရာစုႏွစ္ေပါင္း အတန္ၾကာမွ အင္ဒိုနီးရွား စတဲ႔ႏုိင္ငံ(၃)ႏုိင္ငံကို အမည္မွည္႔ေခၚဟန္ရွိေၾကာင္း သမိုင္းသုေတ သီတို႔က ဆိုပါတယ္။ ယင္းႏိုင္ငံမ်ားရွိ ဘုရင္ေရာ ျပည္သူျပည္သားေတြပါ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၎ျပင္ ထိုဗုဒၶဘာသာ ဘုရင္မ်ားတြင္ ၇- ရာစုမွာ စုမၾတာကြ်န္း ေတာင္ပိုင္း လင္းတန္းျမိဳ႕၌ ထီးနန္းစိုက္တဲ႔ သိရီ၀ိဇယမင္း လက္ထက္မွာ ဗုဒၶဘာသာအလြန္ပင္ ထြန္းကားခဲ႔ပါတယ္။ ထိုမင္း၏ သိရီ၀ိဇယ ယူနိဘာ၀ီတိတကၠသုိလ္ၾကီးမွာ ဂုဏ္သတင္းေမႊး၍ အျခားႏိုင္ငံမွ စာသင္သားရဟန္းေတာ္မ်ား ၀င္လာမစဲတသဲသဲျဖစ္ခဲ႔ဘူးပါတယ္။ ထိုမင္းရဲ႔ အင္ပါယာနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဟာလည္း အင္ဒိုနီးရွားကြ်န္းဆြယ္ စုအားလံုးအျပင္ ပတ္၀န္းက်င္ နယ္ပယ္ေတြပါ ျပန္႔ႏွံသြားပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ဗုဒၶသာသနာေရာင္၀ါ အဲဒီကြ်န္းစုေတြမွာ (ေအဒီ - ၃ ရာစုမွ ေအဒီ ၁၄ ရာစုအထိ) ႏွစ္ေပါင္း ၁၈၀၀ ေလာက္ ထြန္းကား ျပန္႔ႏွံ႔ခဲ့ျပီး ကမာၻေက်ာ္ ကမာၻ႔အံ႔မခန္းျဖစ္တဲ႔ ေဗာေဒါဗုေဒၶာေစတီ ေတာ္ၾကီး နဲ႔ ေစတီပုထိုးေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာတည္ေဆာက္ခဲ႔ပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈလည္း အလြန္လက္ရာ ေျမာက္ခဲ႔ ပါတယ္။
ေစတီေတာ္ၾကီးဟာ ကမာၻမွာ အၾကီးဆံုး ေစတီေတာ္ၾကီးျဖစ္ျပီး ဘိုးေတာ္ဘုရား မျပီးစီးတဲ႔ မင္းကြန္း ပုထိးုေတာ္ၾကီး ထက္လည္း ၾကီးမားပါတယ္။ ဖိနပ္ေတာ္မွာ မ်က္ႏွာတစ္ဘက္စီတြင္ ၃၉၄ - ေပ ရွည္လ်ားျပီး စတုရန္းပတ္လည္ရွိပါတယ္။ ေစတီရံေပါင္း ရုပ္ပြားေတာ္ေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာနဲ႔ အလြန္ ခမ္္းခမ္း နားနားရွိလို႔ ကမာၻ႕အေမြအႏွစ္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈအျဖစ္ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရအကူအညီနဲ႔ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ျပဳျပင္ခဲ့လို႔ (၁၉၈၃)ခုႏွစ္ ေလာက္ကေအာင္ျမင္စြာျပဳျပင္
ျပီးစီးျပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ကမာၻ႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရတို႔ ပူးတြဲျပီး ကမာၻ႕ယဥ္ေက်းမႈ အေမြသေဘာနဲ႔ ျပဳျပင္ခဲ့တဲ့ ေဗာေဒါဗုေဒၶာ ေစတီေတာ္ၾကီးရဲ႕ ေစတီ ေတာ္ေတာ္မ်ားကို မူဆလင္ အယူ
သည္း အၾကမ္းဖက္အုပ္စုတစ္စုက ေဖာက္ခဲြ ပ်က္စီးပစ္ ၾကပါတယ္။ ေဒၚလာ၂၅ သန္းေက်ာ္ကုန္က် တဲ႔ ျပဳျပင္မႈမွာ (၁၀)ႏွစ္ခန္႔ ေနာက္က်သြားေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ထိုကြ်န္းသို႔ ေရာက္ရွိျပီးေနာက္ ခပ- ၄ ရာစုခန္႔တြင္ ဟိႏၵဴဗုဒၶဘာသာ၀င္ ပလႅ၀ါကုန္ သည္မ်ား သြားေရာက္ၾကျပီး နယ္သစ္ ပယ္သစ္ တည္ေဆာက္ၾကပါတယ္။ ပလႅ၀ါမင္းမ်ား ဟာ ႏုိင္ငံငယ္ေလးမ်ား အျဖစ္ေနၾကစဥ္ အိႏၵိယႏွင္႔ ကူးလူးဆက္ဆံကာ ဟိႏၵဴျဗဟၼဏအယူ ၀ါဒကို ကိုးကြယ္ၾကပါတယ္။
သိရီဓမၼၼေသာကမင္းၾကီး ထိုကြ်န္းစုကို သာသနာျပဳျပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀၀)ခန္႔ အၾကာမွာ ထိုကြ်န္းစုမ်ားသို႔ မူဆလင္အာရပ္ကုန္သည္မ်ားသည္ လည္းေကာင္း, အိႏိၵယသား မူဆလင္မ်ားသည္ လည္းေကာင္း စတင္၍ ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားရင္း အေျခခ်လာေရာက္ ေနထိုင္ၾက ပါတယ္။
ယင္းကြ်န္းစုမ်ားတြင္ ဟိႏၵဴႏွင္႔ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာၾကီးႏွစ္ရပ္ ယွဥ္ျပိဳင္ထြန္းကားျပီး အခ်င္းခ်င္း အံ႔ၾသေလာက္ေအာင္ ရိုေသေလးစား၍ ညႇိႏွိဳင္းေဆြးေႏြးၾကရန္ အေဆာက္အအံုၾကီးမ်ားရွိပါတယ္။ ယင္းသို႔ အထက္တန္းက်က် ယဥ္ေက်းေနၾကပံုမွာ ကမာၻက အတုစံနမူနာ ယူထိုက္တာေတြ႔ရပါတယ္။ ထိုစဥ္အခါက အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဘာသာေရးႏွင္႔စပ္လ်ဥ္း၍ ညိႇႏွိဳင္းေဆြးေႏြးဖို႔ေ၀းစြ အၾကီးအက်ယ္ စစ္ပြဲဆင္ႏြဲ သတ္ျဖတ္ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒါနဲ႔ အာရပ္ကုလား မူဆလင္တို႔ အေျခခ်ရာမွကြ်န္းသူေတြနဲ႔ရင္းႏွီးျပီး လက္ထပ္မ်ိဳးပြားၾကပါ တယ္။ လူေဖာက္သာသနာျပဳၾကပါတယ္။ အဲဒီကြ်န္းစုေတြမွာ မူဆလင္ကုန္သည္ေတြက အႏုနည္းျဖင္႔ လူေဖာက္သာသနာျပဳခ်ိန္မွာ တစ္ဖက္မွ မူဆလင္စစ္တပ္မ်ားက ဥေရာပသို႔ အျပင္းအထန္ ခ်ီတက္ တိုက္ခိုက္ေနခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူေဖာက္လို႔ မူဆလင္ဦးေရမ်ားျပီး အင္အားေတာင္႔တင္းလာတဲ႔ အရပ္ေတြမွာ ဟိႏၵဴဗုဒၶဘာသာေခၚတဲ႔ ဘုရင္ေတြျဖဳတ္ျပီး စု(လ္)တန္လို႔ေခၚတဲ႔ မူဆလင္ဘုရင္ငယ္ေတြကို တင္ေျမႇာက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ မူဆလင္ေတြကို ရ .၀. တတို႔ , ဘာတို႔ တင္ေျမႇာက္ထားၾကတာ အႏၱရာယ္ၾကီးလွေၾကာင္း ဒီအခ်က္က သာဓကျပေနပါတယ္။ ေရႊျမန္မာတို႔ သတိျပဳစရာပါ။
ဒီလိုျဖဳတ္ျပီးေနာက္ ရဟန္းေတာ္ေတြကို ေခါင္းျဖတ္သတ္ျခင္း၊ အရွင္လတ္လတ္ မီးရွိဳ႕သတ္ ျဖတ္ျခင္း၊ ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္သူေတြကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေထာင္ခ်ျခင္း စတာေတြလုပ္ခဲ႔တဲ႔အတြက္ အင္ဒိုနီးရွား စတဲ႔ ႏုိင္ငံေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာဟာ ၾကက္ေပ်ာက္ ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ႔ရပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွားကြ်န္းစုေတြရဲ႕ ေခ်ာင္က်တဲ႔အရပ္ေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာ အဆက္အႏြယ္မ်ားဆိုလို႔ လူ တစ္၊ႏွစ္ပိုင္း တစ္ပိုင္းမွ ႏွစ္သန္းခန္႔ရွိျပီး ဘုရားမရွိ၊ ေက်ာင္းမရွိနဲ႔ အမည္မွ်သာခံျပီး ေယာင္ခ်ာခ်ာနဲ႔ အဆက္ျပတ္ေနတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာႏြယ္မ်ားရွိေၾကာင္းကို ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာစည္္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးရဲ႕ အင္ဒိုနီးရွား သာသနာျပဳမွတ္တမ္းစာမ်က္ႏွာ ၉၃ မွ ၉၆ အတြင္းမွာ ဖတ္ရွဳႏိုင္ပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွားလူမ်ိဳးတုိ႔ဟာ မူဆလင္တို႔၏ ၀ါးမ်ိဳျခင္းကိုခံခဲ႔ရေသာလည္း ယေန႔တိုင္ ဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင္႔ ဘာသာစကားသံုးစြဲမႈ အေတာ္မ်ားမ်ားတို႔ကုိ မစြန္႔လြတ္ၾကပါေခ်။ ႏိုင္ငံပိုင္ အင္ဒိုနီးရွား ေလေၾကာင္း ကုမၸဏီၾကီးအား ဂဠဳံဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ကမာၻေက်ာ္ အင္ဒိုနီးရွားသမၼတၾကီး ဆူဟာနိ၏ အမည္မွာ ပါဠိသံျဖင္ ‘ သုကဏံၰ‘ ျဖစ္ျပီး (သု - လွပေသာ၊ကဏံၰ- နား ) လွပေသာနားပိုင္ရွင္ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။ ဘုရားရွင္လက္ထက္အခါက မဌကု႑လီ သတို႔သားကဲ႔သို႔ ေခၚေ၀ၚျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ယခုထက္တိုင္ေအာင္ အင္ဒိုနီးရွား လူမ်ိဳးတစ္ဦးဦး၏ ေနာက္ေက်ာကို အမွတ္မဲ႔ထုလိုက္ပါက ‘၀ုဒ္ ‘ ဟု ဗုဒၶဘုရားကို ေရွးမိဘဘိုးဘြားတို႔ ထားခဲ႔သည္႔အတိုင္း ေယာင္ယမ္းျမည္တမ္းေလ႔ရွိေနပါသည္။
အင္ဒိုနီးရွားကြ်န္းစုအနီး ယေန႔စင္ကာပူေခၚတဲ႔ ႏုိင္ငံဟာေရွးက ပါဠိဘာသာနဲ႔ ၀င္ဟမူရေခၚ တဲ႔ ျခေသၤ႔ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အင္ဒိုနီးရွား ကြ်န္းစုေပါင္း ၃၀၀၀ေက်ာ္နဲ႔ စင္ကာပူ၊မေလးရွားတို႔မွာ မ်ားျပားလွတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ မူဆလင္ေတြ ဒီအရပ္ကို စတင္အေျခခ်ျပီး အျပီးတိုင္၀ါးမ်ိဳျခင္းကို ခံရသည္အထိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀ မွ ၃၀၀ ခန္႔ကာလအတြင္းမွာ တိမ္ေကာသြားရတာ ၀မ္းနည္းဖို႔ ေကာင္း သလို သတိသံေ၀ဂရဖို႔လည္းေကာင္းပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းအရ တိက်တဲ႔ အေထာက္အထားမ်ားအရ မူဆလင္ေတြဟာ တစ္ခါတစ္ရံ စစ္တိုက္၍ အၾကမ္းဖက္ျခင္းျဖင္႔ သာသနာျပဳ လိုသလို တစ္ခါတစ္ရံ အႏု
နည္းျဖင့္ လူေဖာက္ျပီး သာသနာ ျပဳၾကကာ ေနာက္ဆံုး အင္အားမ်ားလာတဲ႔ တစ္ေန႔မွ အၾကမ္းနည္းအႏု နည္း ႏွစ္ရပ္တို႔ျဖင္႔ အႏိုင္ယူတတ္ၾကပါတယ္။
ေဗဒါပင္ကို ဧရာမအင္းၾကီးေတြ အိုင္ၾကီးေတြမွာ တစ္ပင္၊ႏွစ္ပင္ ဆိုသလို ေတြ႔ခါစမွ ဘယ္သူမွ ဂရုမျပဳမိၾကဘူး။ တစ္စတစ္စနဲ႔ ႏွစ္အေတာ္ၾကာေတာ႔ မ်ားျပားလာ ဒီလိုမ်ားျပားလာရာက ႏွိမ္မရေတာ႔ အင္းၾကီးေတြ အိုင္ၾကီးေတြ ကန္ၾကီးေတြ ေကာရသလိုပါဘဲ။ အဲဒီဥပမာကို ေနာင္လာေနာင္သားမ်ား ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ဂရုျပဳၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။