ဂ်ီဟတ္မ်ားအေပၚ အေမရိကန္၏ တံပိုးခရာသံ

 

 စက္တင္ဘာ ၁၀ ရက္တြင္ သမၼတဘားရက္အိုဘားမား အေမရိကန္ျပည္သူလူထုအား မိန္႔ခြန္းေျပာခ်ိန္တြင္ ၎၏စကားမ်ားမွာ အစၥလာမ္မစ္ႏုိင္ငံေတာ္ (IS)အဖဲြ႕ အေၾကာင္းထက္ ပိုပါသည္။ အယ္လ္ကိုင္ဒါေနာက္ ပိုင္း အဆိုးရြားဆံုး အိုင္အက္စ္ကင္ဆာေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး ၎၏အစီအစဥ္မွာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ ကို ၀ါးမ်ိဳေနေသာ ဗ႐ုတ္သုတ္ခအေျခအေနမ်ားကို အေရွ႕အလယ္ပိုင္းကိုယ္တိုင္က ေက်ာ္လႊားႏုိင္မွသာလွ်င္ အလုပ္ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

ထို႔အတူပင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကိုယ္တိုင္ကလည္း မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားက ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ ပစ္ပယ္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့မႈမ်ားအတြက္ ဆံုး႐ံႈးသြားေသာ ရပ္တည္မႈ ျပန္လည္ရရွိႏုိင္မွသာလွ်င္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ တိုက္ ဖ်က္ေရး ေရရွည္တည္ၿမဲေသာ မဟာမိတ္အဖဲြ႕ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ယင္းအတြက္ အေကာင္းဆံုး အေမရိကန္ဦးေဆာင္မႈဟု သမၼတက ေခၚေ၀ၚေသာကိစၥမွာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ပဲြ လည္းျဖစ္သလို အေမရိကန္၏အင္အားအေပၚ သံသယရွိသူမ်ားကို ျပန္လည္ထိုးႏွက္မႈလည္းျဖစ္သည္။

အိုဘားမားခ်ျပေသာ အစီအစဥ္မွာ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ကို စစ္ေရး၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အေတြးအေခၚ သေဘာ တရားေရးရာမ်ား ဆုတ္ယုတ္ေစၿပီး ေနာက္ဆံုး၌ ဖ်က္ဆီးပစ္ေရး တုိက္တြန္းထားသည္။ ကုလသမဂၢ၏ အတည္ျပဳခ်က္ မရရွိလွ်င္ပင္ (မၾကာေသးမီကပင္ ႐ုရွားႏိုင္ငံက ယင္းအခ်က္အေပၚ သတိေပးထားသည္) အာရပ္ႏွင့္ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈျဖင့္ မဟာမိတ္အဖဲြ႕မွာ ဥပေဒအရ ေဘာင္၀င္ သြားႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္က အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ကို အီရတ္ႏုိင္ငံ၌ ေလေၾကာင္းမွ တုိက္ခိုက္သြားမည္ျဖစ္ကာ လိုအပ္ပါက ဆီးရီးယားႏိုင္ငံကုိပါ တိုက္ခိုက္မည္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္က ကာ့ဒ္တပ္ဖဲြ႕မ်ားအား ကူညီေပးၿပီး အီရတ္ စစ္တပ္ကိုလည္း အင္အားျဖည့္တင္းေပးသြားမည္ျဖစ္သည္။ အီရတ္စစ္တပ္မွာလည္း ရွီးယားလိုလားေသာ ဘက္လိုက္မႈမ်ားႏွင့္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ကို ႐ံႈးနိမ့္မႈမ်ားေၾကာင့္ အထိနာေနၿပီျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ မဟာမိတ္အဖဲြ႕ က ဆီးရီးယားရွိ အယူ၀ါဒ အလယ္အလတ္ သူပုန္တပ္ဖဲြ႕မ်ားကိုလည္း ေထာက္ပံ့ေပး မည္ျဖစ္ သည္။ ယခုရက္ပိုင္းမွာပင္ ယင္းတပ္ဖဲြ႕မ်ားအား ေလ့က်င့္ေပးေရးစခန္းမ်ားကို ၎တို႔ပိုင္နက္ အတြင္း လက္သင့္ခံမည္ဟု ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏုိင္ငံက သေဘာတူခဲ့သည္။ ယင္းတြင္ အေမရိကန္မရိန္း တပ္ဖဲြ႕မ်ား ပါ၀င္လိမ့္မည္မဟုတ္ေသာ္လည္း အေမရိကန္အထူးတပ္ဖဲြ႕မ်ားႏွင့္ စစ္ဘက္ေလ့ က်င့္ေရး မွဴးမ်ား၏က႑ ႀကီးမားစြာပါ၀င္ပါမည္။

အီရတ္ႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္တည္ၿငိမ္ၿပီး မိမိကုိယ္ကိုယ္ အားကိုးႏိုင္ေသာႏိုင္ငံဟု အတိတ္ကာလတြင္ အိုဘားမားက မွားယြင္းစြာ အကဲျဖတ္ခဲ့ၿပီး အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ထံမွ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကိုလည္း ေလွ်ာ့တြက္ ထားခဲ့သည္။ ဘာရွားအာဆတ္ကို ဆန္႔က်င္ေသာ အံုႂကြမႈေၾကာင့္လည္း ယင္းအဖဲြ႕ကို ေပါက္ဖြားခြင့္ေပး ခဲ့သည္။ ယင္းမွထြက္ေပၚလာေသာ အက်ိဳးဆက္တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအျဖစ္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕မွာ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသကို တစ္စစီဆုတ္ၿဖဲပစ္ေနသည္။ ဆီးရီးယားေဒသ အမ်ားအျပားကို သိမ္းပိုက္ထားကာ ဆြန္နီတို႔ အေပၚ ဆဲြေဆာင္မႈရွိလာျခင္းႏွင့္အတူ အိမ္နီးခ်င္းအီရတ္ႏိုင္ငံကို ဖ်က္ဆီးပစ္ေနသည္။ အထိန္း အခ်ဳပ္မဲ့ လႊတ္ထားခဲ့ပါက ယင္းအဖဲြ႕လႈပ္ရွားမႈမွာ ေဂ်ာ္ဒန္ႏွင့္ လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံတို႔သို႔ ဆက္လက္ေရာက္ ရွိၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၏ အထြတ္အျမတ္ေဒသမ်ားရွိရာ ေဒသႏွင့္ ကမၻာ့အႀကီး ဆံုးေရနံထုတ္လုပ္သူ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏိုင္ငံအထိပင္ ေရာက္ရွိသြားႏုိင္သည္။

ယင္းအဖဲြ႕၏ လမ္းေၾကာင္းေပၚ ကြၽံသြားေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕မွ ၿခိမ္းေျခာက္ မႈ တစ္ရပ္ျဖစ္ေနကာ အေနာက္တိုင္းမွ ဂ်ီဟတ္ဆင္ႏႊဲလိုသူမ်ား မိခင္ႏိုင္ငံျပန္လာၿပီး တိုက္ခိုက္ မႈ မ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ေသာ အႏၲရာယ္လည္း ရွိေနသည္။

သူ႔အစီအစဥ္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေၾကာင္း ထင္ျမင္ရန္ အိုဘားမားတြင္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားစြာ ရွိသည္။ အေမရိကန္လူထု၏ ထင္ျမင္ခ်က္မွာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၏ ဒုကၡသုကၡမ်ားဆီ ျပန္သြားေရးဆန္႔က်င္ဘက္၌ ရွိေနတတ္သည္။ သို႔ေသာ္ မၾကာေသးမီက အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားႏွစ္ဦး ကို ေခါင္းျဖတ္မႈအၿပီး တြင္ ျပည္သူမ်ားက အေမရိကန္ၾကား၀င္မႈကို ေထာက္ခံလာၾကသည္။ ထိုနည္းတူစြာပင္ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံ မ်ားလည္း အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕တြင္ ေၾကာက္ရြံ႕စရာတစ္စံုတစ္ခု ေတြ႕ျမင္ရၿပီး ယင္းအဖဲြ႕ကိုရပ္တန္႔ရန္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ စစ္ဆင္ေရးတစ္ရပ္ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံကသာ စည္း႐ံုးႏိုင္သည္ကို အသိအမွတ္ျပဳလာၾက သည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဂြၽန္ကယ္ရီက လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့ရာ ဘာရိန္း၊ အီဂ်စ္၊ အီရတ္၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ ကူ၀ိတ္၊ လက္ဘႏြန္၊ အိုမန္၊ ကာတာ၊ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားတို႔၏ ေထာက္ခံမႈကတိက၀တ္မ်ား ရရွိခဲ့သည္။

အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕အေပၚ စစ္ဆင္ေရးတိုးျမႇင့္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အိုဘားမားက ႏိုင္ငံေတာ္သို႔ မိန္႔ခြန္းမေျပာ မီ အထက္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံု၍ ၎၏အစီအစဥ္ကို တင္ျပခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းအစီအစဥ္အတြက္ လႊတ္ေတာ္၏အတည္ျပဳမႈ လိုအပ္မည္ မဟုတ္ဟုလည္း ဒုတိယေျမာက္ သမၼတသက္တမ္းတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနေသာ အိုဘားမားက ေျပာၾကားသည္။ ေနာက္တစ္ေန႔တြင္မူ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ရီပက္ဘေလကန္ေခါင္းေဆာင္ ဂြၽန္ဘိုးနာက အိုဘားမား၏အစီအစဥ္ ကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားသည္။ သို႔ေသာ္ သမၼတအိုဘားမားအေနျဖင့္ ၎၏ မဟာဗ်ဴဟာ အေသးစိတ္ကို တင္ျပရမည္ဟုလည္း ေျပာၾကားသည္။

အိုဘားမား၏တာ၀န္မွာ ခက္ခဲမႈမ်ား ရွိသည္။ ၎အေနျဖင့္ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားထံမွ က်ယ္ျပန္႔ေသာေထာက္ခံ မႈရရန္ လိုအပ္သည္။ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ကို အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားတြင္လည္း ခ်ိဳးႏွိမ္ရန္လိုအပ္သည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ခိုလံႈစရာေနရာမ်ားရရွိၿပီး ျပန္လူစုႏိုင္သည္။ အီရတ္အစိုးရအေနျဖင့္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ႏွင့္ အတူ တိုက္ခိုက္ေနေသာ ဆြန္နီမ်ားကို ခဲြထုတ္၍ အားနည္းေအာင္ လုပ္ရပါမည္။ သို႔ေသာ္ အီရတ္တြင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္သစ္အယ္လ္အဘာဒီ ဦးေဆာင္ေသာ အစိုးရအဖဲြ႕၌ မည္ကာမတၱ ဆြန္နီကိုယ္စားျပဳမႈသာ ပါ၀င္သည္။

ဆီးရီးယားအတြက္ စိတ္ကူးမွာ အာဆတ္ကို ဆန္႔က်င္ေနေသာ အဖဲြ႕မ်ားထဲမွ အလြန္အစြန္းမေရာက္သူ မ်ားကို အင္အားျဖည့္တင္းေပးၿပီး ၎တို႔အေနျဖင့္ အုိင္အက္စ္အဖဲြ႕ကို ႏွိမ္နင္းရန္ လိုအပ္ပံုကို သေဘာေပါက္ေရးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းအလယ္အလတ္အဖဲြ႕မ်ားကို ထူေထာင္ေရးမွာ အားနည္းေနၿပီး ၎တို႔မွာလည္း အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ႏွင့္ အာဆတ္ကို ယွဥ္ႏိုင္မည့္သူမ်ားျဖစ္လာမည္လားဆိုသည္မွာ မေသခ်ာေသးေပ။

ယင္းအတြက္ အုိဘားမားမွ အခ်ိန္လိုအပ္သည္။ တစ္ဖက္တြင္ အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈႏွင့္ မတရားမႈမ်ားမွာ အယူအဆ အျပင္းဆံုးအဖဲြ႕မ်ားမွလဲြ၍ က်န္အဖဲြ႕မ်ားၾကား လူႀကိဳက္မ်ားမႈမရွိ၍ အိုဘားမား အတြက္ အခ်ိန္ရသည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ စိတ္ရွည္သည္းခံမႈမွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရး ၏ ေကာင္း ကြက္ အျဖစ္ ရွိမေနပါက အိုင္အက္စ္အဖဲြ႕ကို ႏွိမ္နင္းေရးဂုိဏ္း ဖဲြ႕ေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားၾကားတြင္လည္း မူလကပင္ ကဲြျပားမႈမ်ားရွိေနၿပီး ယာယီအက်ိဳးစီးပြား အတြက္ ေပါင္းစည္းခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ရာ အေႏွးႏွင့္ အျမန္ဆိုသလို ၿပိဳင္ဆိုင္မႈမ်ား ေခါင္းျပန္ေထာင္လာႏိုင္သည္။ မဟာမိတ္အဖဲြ႕ အားနည္းသြားလွ်င္ လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုလံုး အရွိန္ေလ်ာ့က်သြားမည္ ျဖစ္သည္။

ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ အႀကီးမားဆံုး အခြင့္အေရးရရန္ မည္သည့္မဟာမိတ္အဖဲြ႕ မဆို ေရရွည္တည္ၿမဲရ မည္ျဖစ္ သည္။ ယင္းအတြက္ အုိဘားမားမွာ ၎၏သမၼတသက္တမ္း၌ ခ်ိဳ႕ငဲ့ေနေသာ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ကျပရ မည့္ သံတမန္ေရး ေရရွည္ထိန္းသိမ္းမႈအေပၚ စိတ္ပိုင္းျဖတ္မႈ ျပသရပါမည္။

—Ref: Economist/Reuters/ BBC
7Day Daily