ႏွစ္ ၁၀၀ နီးပါးကေရးဆြဲထားသည့္ ဥပေဒျဖင့္သတင္းေထာက္မ်ားကို ေထာင္ ၁၀ ႏွစ္ခ်မွတ္ျခင္းက မီဒီယာကို ၿခိမ္းေျခာက္ရာေရာက္

၈၈ မ်ဳိးဆက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွ ဦးကုိကုိႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းျခင္း

ၿပီးခဲ့သည့္ ဇူလိုင္ ၁၀ ရက္က ယူနတီသတင္းဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္ေလးဦးကို ႏုိင္ငံေတာ္လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ ေပါက္ၾကားမႈ ဥပေဒျဖင့္စြဲဆုိကာ ပခုကၠဴ ၿမိဳ႕နယ္ တရား႐ံုးက အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ ခ်မွတ္ ခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ ေထာင္ခ်သည့္ အေပၚ ျပစ္ဒဏ္မွ လြတ္ၿငိမ္းေစရန္ရည္ရြယ္၍ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံတိတ္ ေတာင္းဆုိ ဆႏၵျပသည့္ သတင္းသမား ၅၀ ဦးကိုလည္း ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ ရဲစခန္းက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္း လွည့္လည္ခြင့္ဥပေဒ ပုဒ္မ၁၈ျဖင့္ အမႈဖြင့္ အေရးယူထားသည္။

ယင္းသို႔ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို အစိုးရကၿပန္လည္ထိန္းခ်ဳပ္ရာေရာက္သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ ၈၈ မ်ဳိး ဆက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဦးကိုကိုႀကီး ကို လက္ရွိမီဒီ ယာသမားမ်ားအားေထာင္ခ်အေရးယူသည့္အေျခအေန၊ လက္ရွိ ျမန္မာ့မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္၊ အနာဂတ္မီဒီ ယာလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို မဇၩိမက သြားေရာက္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားသည္။

အခုဆုိရင္ မီဒီယာသမားေတြကို ဖမ္းဆီးတာ၊ ေထာင္ခ်အေရးယူတာေတြလုပ္ေနတဲ့အေပၚ ဦးကိုကိုႀကီးအ ေနနဲ႔ဘယ္လို ျမင္ပါလဲ။

အခုျဖစ္တဲ့ကိစၥဆုိရင္ ႏုိင္ငံေတာ္လွ်ဳိ႕ ၀ွက္ခ်က္ဥပေဒဆုိတာနဲ႔ စြဲပစ္လုိက္တယ္။ အဲဒီ့ ႏုိင္ငံေတာ္လွ်ဳိ႕၀ွက္ ခ်က္ဥပေဒဆုိတာ ၁၉၂၃ က။ အဲဒါႀကီးက ႏွစ္၁၀၀ နီးပါး ျဖစ္လာၿပီ။ ဒီဥပေဒႀကီးကို ဆက္ၿပီးက်င့္ သံုးေန တယ္ဆုိေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့သူေတြ ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ နားလည္ထားတာကၿပ႒ာန္းမယ္။ ခ်ဳိးေဖာက္ရင္ အ ေရးယူမယ္။ဆုိလိုတာကအခြင့္အေရးကိုအာမခံခ်က္ေပးတဲ့ဥပေဒေတြ ရွိဖုိ႔လိုတယ္။ဥပမာအားျဖင့္ သတင္း သမားေတြအတြက္ေရာ၊ သာမန္ ျပည္သူေတြအတြက္ေရာ အစိုးရဘာလုပ္ေနတယ္။ လႊတ္ေတာ္ ဘာလုပ္ေ နတယ္ဆုိတာေတြကိုသတင္းအခ်က္အလက္ရယူခြင့္၊ သိခြင့္သိလမ္းဆုိင္ရာ ဥပေဒျပ႒ာန္းဖုိ႔ လိုတယ္။ ႏုိင္ငံ မွာအဓိကလုိအပ္ေနတာအဓိက Right to Know (သိပိုင္ခြင့္) ဥပေဒ တစ္ခု ျဖစ္လာဖုိ႔လုိတယ္။

အဲဒီ့ Right to Knowသာ ခုိင္ခုိင္မာမာရွိလာမယ္ဆုိရင္ အခုသတင္းသမားေတြကို အေရးယူတဲ့ကိစၥမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာစရာအေၾကာင္းမရွိဘူး။ ေနာက္တစ္ခုကၿပစ္မႈ ျပစ္ဒဏ္ ျပႆနာေပါ့။ သတင္းသမားတစ္ေယာက္ကို သတင္းရယူမႈနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္အထိခ်မွတ္လိုက္တာဟာ ဥပေဒရဲ႕သေဘာမွာ နိမ့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ အျမင့္ ဆံုးျပစ္ဒဏ္ဆုိတာရွိတယ္။ေထာင္ဒဏ္ဆုိတာရွိတယ္၊ ေငြဒဏ္ဆုိတာရွိတယ္၊

အဲဒါက ဒီတရားဥပေဒကိုကိုင္တြယ္က်င့္သံုးတဲ့ ဆင္ျခင္တံုတရားေပၚမွာမူတည္ၿပီးေတာ့ ဒီဟာသည္ ဒီ ေလာက္ႀကီးလြန္းမႈသည္ အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္သင့္သလား။ ေငြဒဏ္နဲ႔ ၿပီးသလား။ အနိမ့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ ခ် မွတ္သင့္သလားဆုိတာ သူ႔မွာလြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိရမယ္။ အဲလိုမဟုတ္ဘဲ ၁၀ ႏွစ္အထိ ခ် လိုက္တယ္ဆုိတာက်န္တဲ့ သတင္းသမားေတြကိုလည္း ၿခိမ္းေျခာက္တဲ့သေဘာ သက္ေရာက္တယ္။ ျပစ္မႈနဲ႔ ျပစ္ဒဏ္နဲ႔ မမွ်ဘူးလို႔ ဆုိလိုခ်င္တာ။

ဒီရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ သတင္းသမားကို၁၀ ႏွစ္ခ်တဲ့အခ်ိန္မွာလူသတ္မႈကို ငါးႏွစ္ပဲခ်တဲ့ ႏိႈင္းယွဥ္မႈတစ္ခု ျဖစ္လာတယ္။ ဆုိလိုတာက လူသတ္လို႔ရတယ္။ သတင္းယူတာက လူသတ္တာထက္ ပိုၿပီးေတာ့ အႏၱရာယ္ ႀကီးတယ္ဆုိတဲ့ ႏိႈင္းယွဥ္မႈ မ်ဳိး ျဖစ္လာတာက ဒီေန႔ ႏုိင္ငံၿပဳျပင္ေၿပာင္းလဲမႈ လုပ္ေနတဲ့ကာလမွာ မျဖစ္သင့္၊ မျဖစ္ထုိက္တဲ့ ကိစၥလို႔ ျမင္တယ္။ ေနာက္ဒီျဖစ္ရပ္က ဘယ္လို မီးေမာင္း ထိုးျပေနလဲဆုိေတာ့ ႏုိင္ငံမွာ သတင္း အခ်က္အလက္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒတစ္ခု အခုိင္အမာျပ႒ာန္းသင့္ၿပီ။ အဲဒီ့ သတင္း ရယူခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း အကာအကြယ္၊ အာမခံ ခ်က္အခိုင္အမာေပးတဲ့ ဥပေဒတစ္ခုရွိသင့္ၿပီလို႔ အဲလိုျမင္တယ္။

အခုလက္ရွိမွာ သတင္းေထာက္ေတြကို ေထာင္ဒဏ္ခ် အေရးယူတဲ့အေပၚမွာမီဒီယာသမားေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵထုတ္ေဖာ္တာမ်ဳိးလုပ္တယ္။ အဲဒီ့အေပၚလည္း အေရးယူမႈေတြဆက္ၿပီးရွိလာတယ္။ ဒီအေပၚမွာ ဦးကိုကိုႀကီးအေနနဲ႔ ဘယ္လို သံုးသပ္ခ်င္ပါလဲ။

ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတြမွာ လြတ္လပ္စြာဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္ေပါ့။ဒါဟာ ဒီမုိကေရစီရဲ႕အသက္ပဲ။ဆုိေတာ့ အဓိက ကလြတ္လပ္စြာဆုိတဲ့ေနရာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလက္နက္မပါဘဲ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္ဆုိတာ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အ ခြင့္အေရးပဲ။ ဆုိေတာ့ အဲဒါေတြ ကို စနစ္တက်က်င့္သံုးႏုိင္ဖုိ႔ အာမခံခ်က္ရွိရမယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း ဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္တာတင္မဟုတ္ဘူး။ ဥပေဒအရ လိုအပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျပ႒ာန္းဖုိ႔၊ အခုိင္အမာျဖစ္ဖုိ႔၊ ကိစၥေတြကို ခုနေျပာတဲ့Right to Know (သိခြင့္သိလမ္းဆုိင္ရာ ဥပေဒတစ္ခု) အခုိင္အမာ ျဖစ္လာဖုိ႔အတြက္ကိုလည္း ဆက္ၿပီး ႀကိဳးစားသင့္တယ္။ ဒါမွ မီဒီယာသမားေတြ ရဲ႕ သတင္းရယူခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အာမခံ ခ်က္ရွိမယ္ လို႔ ကၽြန္ေတာ္ျမင္တယ္။

လက္ရွိမွာ ရွိၿပီးသားဥပေဒေတြက ျပည္သူေတြနဲ႔မီဒီယာအေပၚအကာအကြယ္ေပး ႏုိင္ရဲ႕လား။ သက္ေရာက္မႈက ဘယ္လိုရွိလဲ။

အဓိကက ဒီတရားေရးမ႑ိဳင္ဟာ အမွန္တကယ္ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရး ျဖစ္ဖုိ႔လိုတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးလို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ တည္ဆဲဥပေဒေတြကို ျပန္ၿပီးသံုးသပ္တာေတြ၊ ဖ်က္သိမ္းတာေတြ၊ ျပင္ဆင္တာ ေတြလုပ္ဖုိ႔လိုတယ္။ လူထုအတြက္ ၀န္ထုတ္၀န္ပိုးျဖစ္တဲ့ ဥပေဒေတြ၊ ေခတ္နဲ႔မေလ်ာ္ညီတဲ့ဥပေဒေတြ ဖ်က္ သိမ္းပစ္ရမယ္။

မီဒီယာေတြအေပၚ အဓိက ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြအေပၚ ဦးကိုကိုႀကီးအေနနဲ႔ေရာ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုျမင္ပါလဲ။

သတင္းမီဒီယာမွာ ၾသဇာတိကၠမရွိလာၿပီဆုိရင္ ႏုိင္ငံေရး၀င္လုပ္တယ္။ ၾသဇာကိုသံုးၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရးနယ္ ပယ္ကိုေဘာင္ေက်ာ္လာတဲ့ကိစၥမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့နဂိုက ႏုိင္ငံေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြပဲ။ အဲဒီ့ကေန မီဒီယာကိုလက္နက္တစ္ခုအေနနဲ႔ သံုးဖုိ႔အတြက္ မီဒီယာဘက္ ေျပာင္းသြားၿပီး သူလုပ္ခ်င္တဲ့ ႏိုင္ ငံေရးကို ဂ်ာနယ္တစ္ခုေထာင္ၿပီးလုပ္ေနတာ။ မီဒီယာတစ္ခုကိုင္ၿပီး လုပ္ေနတာရွိတယ္။ တကယ္က ႏုိင္ငံ ေရးသမားနဲ႔ သတင္းသမားသည္ စည္းကပါးပါးေလးပဲ။ သုိ႔ေသာ္ Professional (အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ပညာရပ္) ျဖစ္ဖုိ႔ လိုတယ္။

အခု ကၽြန္ေတာ္ျမင္ရတာကေတာ့ လက္ရွိမီဒီယာေလာကမွာ နယ္စည္းမျခားတဲ့ဟာမ်ဳိးေပါ့။ ေရာေနသလိုမ်ဳိး တခ်ဳိ႕မီဒီယာေတြပါ။ မီဒီယာအားလံုးကိုမဆုိလိုပါဘူး။ တခ်ဳိ႕လည္းမီဒီယာ တကယ့္ Professional ျဖစ္ ေအာင္ႀကိဳးစားေနတာမ်ဳိး ေတြ႕ရေတာ့ေတာ္ေတာ္လည္း အားတက္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ ဒီမုိကေရစီရဲ႕ ျပဒါးတုိင္။ ဆုိေတာ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆိုတဲ့ အေပၚမွာလည္းအေရးပါတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္တစ္ခုခ်လို႔ရတယ္။ မီဒီယာေတြ ဘက္ကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕Professional လမ္းေၾကာင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္လာေအာင္လုပ္ဖုိ႔ လိုတယ္။

ေရွ႕လာမယ့္အနာဂတ္မွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္အေနအထားက ဘယ္လိုျဖစ္လာ ႏုိင္မယ္ထင္လဲ။

အဲဒါကေတာ့ မီဒီယာသမားေတြဘက္ကလည္း ထိန္းသိမ္းဖုိ႔လိုတယ္။ အစိုးရဘက္ကလည္း မီဒီယာလြတ္ လပ္ခြင့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုလိုျမင္ၿပီး ကန္႔သတ္တာေတြ၊ ျပန္ၿပီးပိတ္တာေတြ မျဖစ္ဖုိ႔အားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက မီဒီယာနဲ႔ ဘ႑ာေရးၿပႆနာေပါ့။ အဲဒါဟာ ေတာ္ေတာ္အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑ပါလာလိမ့္ မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ျမင္တယ္။ မီဒီယာသမားဟာ သူေဌးမဟုတ္ဘူး။ မီဒီယာတစ္ခုေထာင္ရင္ ေငြေၾကးအလံုး အရင္းနဲ႔လိုအပ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ကို လုပ္ငန္းရွင္ေတြက မီဒီယာမွာ၀င္ေရာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ္။ အဲဒီအခါ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိန္းသိမ္းဖုိ႔က မီဒီယာသမားစစ္စစ္ေတြကပိုၿပီး ႐ုန္းကန္ရလိမ့္မယ္။

ေနာက္တစ္ခုက မီဒီယာကေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားၿဖန္႔ေနတာၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာပဲျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ တုိင္းရင္း သားေဒသေတြမွာ တုိင္းရင္းသားဘာသာစကားနဲ႔ထုတ္တဲ့ မီဒီယာေတြ မ်ားမ်ားက်ယ္ျပန္႔လာဖုိ႔လုိတယ္။ မ ဟုတ္ရင္ မီဒီယာဖြံ႕ၿဖိဳးတယ္ဆုိတာ ေရမ်ားရာမုိးရြာေနတာ။ တစ္ေနရာထဲမွာ အေစာင္ေရေသာင္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ျဖန္႔ေနတယ္။ မေရာက္တဲ့ေနရာမွာ မေရာက္ဘူး။ လူကလည္း ေစ်းကြက္ေနာက္ပဲ လိုက္ေနတယ္။

Mizzizma