ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈသည္ ေရကိုေရႊအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစေၾကာင္း သုေတသီမ်ား ေတြ႕ရွိ

ေနျပည္ေတာ္၊မတ္လ ၁၉ ရက္

ငလ်င္လႈပ္ ေနစဥ္အတြင္း ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္းမ်ား၌ ရွိေသာ ေရမ်ားသည္ အေငြ႕ပ်ံ၍ ေရႊအျဖစ္ အနည္က် သြားေၾကာင္း မတ္ ၁၇ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ Nature Geoscience ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အဆို ပါ ေဖာ္ျပခ်က္သည္ ကမၻာ့ ေရႊေၾကာႀကီးမ်ားတြင္ ေတြ႕ရေသာ သလင္းေက်ာက္ႏွင့္ ေရႊတို႔ၾကား ဆက္ႏႊ ယ္မႈ ရွိေနျခင္းကို ေဖာ္ျပေနေၾကာင္း ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံ ကြင္းစလန္း တကၠသိုလ္ မွ ဘူမိ ႐ူပပညာ ရွင္ ျဖစ္ သူ ဒိုင္ရြန္ဝဲ သာေလးက ေျပာၾကားသည္။

ငလ်င္ လႈပ္ခတ္သည့္အခ်ိန္တြင္ ငလ်င္ေၾကာသည္ ေျမျပင္ေပၚတြင္ ရွိေသာ ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္     ေရြ႕ သြားသည္။ ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္းႀကီးမ်ားတြင္ ၎တို႔၏ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္၌ အက္ ကြဲ ေၾကာင္း ငယ္မ်ားမွာ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး၎အက္ကြဲ ေၾကာင္းငယ္မ်ားသည္အခ်င္းခ်င္းခ်ိတ္ဆက္ကာ ေလးေထာင့္ပံု အ ကြက္ငယ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ငလ်င္ လႈပ္ခတ္သည့္ အခ်ိန္ တြင္ ျပတ္ေရြ႕ ေၾကာင္းႀကီးမ်ား အတြင္း သို႔ ေရမ်ား ဝင္ေရာက္ လာခဲ့သည္။ ေျမျပင္ေအာက္ ၆ မိုင္ခန္႔ အနက္တြင္ အပူခ်ိန္ ႏွင့္ ဖိအား မ်ား ျပင္း ထန္ စြာ ျဖစ္ေပၚလာကာ ေျမျပင္ အက္ကြဲေၾကာင္းမ်ား အတြင္းရွိေရ က ေျမႀကီး အတြင္းရွိ ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ ဆိုက္ဓာတ္ေငြ႕၊ ဆီလီကြန္ ႏွင့္ ေရႊတို႔ကို သယ္ေဆာင္ လာခဲ့သည္။

ငလ်င္ လႈပ္ခတ္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ေျမျပင္ အက္ကြဲေၾကာင္းမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာၿပီး ဖိအား ေျပာင္းလဲလာမႈ (ဥပမာ အား ျဖင့္ ေပါင္းအုိး အဖံုးဖြင့္လိုက္ သကဲ့သုိ႔ ေျမေအာက္ ရွိေရမ်ား) ႏွင့္အတူ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ ဆိုက္၊ ဆီလီကြန္ႏွင့္ ေရႊတို႔မွာ ေျမျပင္ေပၚသို႔ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ေရမ်ားအေငြ႕ပ်ံသြားကာ ေရႊအျဖစ္က်န္ ရွိခဲ့ ျခင္းျဖစ္ သည္ဟု ၎ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။

အေသးစား ငလ်င္ငယ္ လႈပ္ခတ္လွ်င္ပင္ ေျမေအာက္ရွိ ဓာတ္သတၱဳမ်ား ပါဝင္သည့္ အရည္မ်ား က ေရႊ မ်ားသယ္ေဆာင္ ေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ သို႔ရာတြင္ ငလ်င္လႈပ္ ခတ္ၿပီးေနာက္တြင္ က်န္ရစ္ခဲ့ သည့္ ေရႊပမာ ဏမွာလည္းအနည္းငယ္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္းကြင္းစလန္းတကၠသိုလ္မွဘူမိ ႐ူပေဗဒ ပညာရွင္ ဒိုင္ရြန္ ဝဲသာေလး က ေျပာၾကားသည္။

လူသားမ်ား အေနျဖင့္ ကမၻာေျမႀကီး အတြင္းမွ အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ ေရႊတန္ ခ်ိန္ ၁၈၈ဝဝဝ တန္ခန္႔ကို တူးေဖာ္ရရွိ ႏိုင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းရေၾကာင္း ဒိုင္ရြန္ဝဲ သာေလးက ေျပာၾကားသည္။

ကမၻာေျမျပင္ ေအာက္ရွိ ေရမ်ားသည္ ေရႊပါဝင္မႈကို အမ်ားဆံုးအားျဖင့္ ၁ သန္း လွ်င္ ၁ ပံုခန္႔သာ သယ္ ယူ ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ငလ်င္တစ္ႀကိမ္ လႈပ္ခတ္ၿပီးလွ်င္ က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ေရႊပမာဏမွာ အလြန္နည္းပါးေၾကာင္း၊ သို႔ရာတြင္ နယူးဇီလန္ ႏိုင္ငံ၏ အယ္လ္ပိုင္း ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ ကဲ့သုိ႔ေသာ ငလ်င္ဇုန္ မ်ားတြင္မူ ႏွစ္ေပါင္း ၁ဝဝဝဝဝ ခန္႔တြင္သတၱဳသိုက္ႀကီးတစ္ခုကိုျဖစ္ ေပၚေစႏိုင္ေၾကာင္းဒိုင္ရြန္ဝဲသာေလးကထပ္ေ လာင္း ေျပာ ၾကားသည္။

သို႔ရာတြင္ ငလ်င္ လႈပ္ခတ္ျခင္းတစ္ခု သာလွ်င္ ေရႊျဖစ္ေပၚေစသည့္ အေၾကာင္း ရင္းမဟုတ္ေၾကာင္း၊ တူ ညီေသာအေျခအေနမ်ားတြင္မီးေတာင္မ်ား၏ ေအာက္၌လည္းျဖစ္ေပၚတတ္ေၾကာင္း၊မီးေတာင္ ၌ ေရႊျဖစ္ေ ပၚမႈ ၏ ဆက္စပ္မႈကို ေလ့လာေနသူ ဝီလ္ကင္ဆန္က ေျပာၾကားသည္။ အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ ကမၻာ့ေ ရႊ ေၾကာမ်ား၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔သည္ ထိုကဲ့သုိ႔ေသာ ေတာင္မ်ား၏ေအာက္ တြင္ရွိသည္ဟု ဝီလ္ကင္ ဆန္က ထပ္ ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

သိပၸံပညာရွင္မ်ား အေနျဖင့္ ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈသည္ ေရကို တစ္ခဏ အတြင္း ေရႊ အျဖစ္ ေျပာင္း လဲေစ ႏိုင္ သည္ဟူသည့္အခ်က္ကိုရွာေဖြ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾက ေသာ္လည္းေရႊသိုက္ႀကီးတစ္ခု ျဖစ္လာရန္မွာမူ ႏွစ္ေထာင္ ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္မည္ ျဖစ္သည္။



ref:ျမ၀တီ