လိင္ဆက္ဆံမႈမွ ကူးစက္ႏုိင္တဲ့ ေရာဂါသစ္ MG

ေဆာင္းပါး

လိင္ဆက္ဆံမႈကေန ကူးစက္ႏုိင္တဲ့ ေရာဂါသစ္ေပမယ့္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ကတည္းက ရွိေနခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ပညာရွင္ေတြက အခုမွ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

မၾကာေသးမီက ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ေလ့လာမႈတခုက လိင္ဆက္ဆံမႈကေနတဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါတခု အေၾကာင္း ကို ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အမည္က mycoplasma genitalium သို႕ မဟုတ္ MG လို႔သိရပါတယ္။

MG ဆိုတာကို ၁၉၈၀ ႏွစ္ေတြကထဲက ပညာရွင္ေတြသိၿပီး ျဖစ္ေပမယ့္ International Journal of Epidemiology က အသစ္ ထုတ္ေ၀လိုက္တဲ့ စာတမ္းတခုမွာေတာ့ ဘက္တီးရီးယား ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီဘက္တီးရီးယား ေတြက ဆီးနဲ႔ လိင္အဂၤါလမ္းေၾကာင္းေတြမွာ ရွိေနၾကၿပီးေတာ့ လိင္ဆက္ဆံမႈကေန တဆင့္ ျပန္႔႔ပြားႏိုင္ပါတယ္။

ဒါကိုရွာေဖြႏိုင္ဖို႔ အတြက္ University College London က သုေတသီေတြဟာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ကေန ၄၄ ႏွစ္ အရြယ္ ၾကား အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး ၄၅၀၇ ဦးရဲ႕ ဆီးနမူနာေတြကို စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလူေတြဟာ လိင္ဆက္ဆံမႈ ျပဳဖူးသူ ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ထဲက အမ်ိဳးသမီး ၄၈ ဦးနဲ႔ အမ်ိဳးသား ၂၄ ဦးဟာ MG ရွိေနေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္ သုေတသီေတြက တခါမွ လိင္မဆက္ဆံဖူးတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ၂၀၀ ရဲ႕ ဆီး နမူနာေတြကို စစ္ေဆးတဲ့ အခါမွာေတာ့ ေရာ ဂါပိုး ကူးစက္မႈ လံုး၀ မေတြ႔ရပါဘူး။

MG က လိင္ဆက္ဆံ မႈကေန တဆင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ တျခား ေရာဂါေတြလိုပဲ ေရာဂါ လကၡဏာ မျပဘဲရွိေန တတ္တယ္ လို႔ Joan H. Tisch အမ်ိဳးသမီး က်န္းမာေရး စန္က တြဲဖက္ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ Raquel Dardik က ေျပာပါတယ္။ University College Londonရဲ ႔ ေလ့လာမႈ မွာလည္း အမ်ိဳးသား ၉၄.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ၅၆.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔ဟာ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ မျပခဲ့ပါဘူး။

ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား

=============

ဒါေပမယ့္ သိႏိုင္တဲ့ အခ်က္တခ်ိဳ႕ေတာ့ ရွိပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဆိုရင္ ဆီးသြာခ်ိန္မွာ နာက်င္တာ၊ က်ိန္္းစပ္တာေတြ နဲ႔ လိင္ဆက္ဆံၿပီးခ်ိန္မွာ ေသြးထြက္တာ မ်ိဳးတြရွိတယ္လို႔ ေဒါက္တာ Raquel Dardik ကေျပာပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြမွာ ဆိုရင္လည္း ဆီးသြားရင္ နာက်င္တာ သို႔မဟုတ္ လိင္အဂၤါက အရည္ထြက္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

MG က သားအိမ္၀ေရာင္ရမ္းျခင္းနဲ႔ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း (PID) ၂ခုလံုးနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနၿပီးေတာ့ chlamydia (ကလာမိုင္ဒီးယား) နဲ႔ Gonorrhoea (ဂႏိုးရီးယား) တို႔လို STD ေတြရဲ႕ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာ Raquel Dardik ကေတာ့ PID ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၁၀ရာခိုင္နႈန္းေလာက္ဟာ MG ေၾကာင့္လို႔ ဆိုႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

စမ္းသပ္ စစ္ေဆးလို႔ ရသလား

===================

ရပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးေရာ ဂါလကၡဏာေတြ ေတြရၿပီဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး စမ္းသပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ MG ဟာ လိင္ဆက္ဆံမႈကေန တဆင့္ကူးစက္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တာ သိပ္မၾကာေသးတဲ့ အတြက္ တျခား STD ေတြလိုမ်ိဳး (ဥပမာ chlamydia) အလြယ္တကူ စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ မသိႏိုင္ဘူးလို႔ ေဒါက္တာ Raquel Dardik က ရွင္းျပပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒါကိုစစ္ေဆးေပးႏိုင္တဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းက နည္းပါးေနေသးတဲ့ အတြက္ ဆရာ၀န္ေတြ အေနနဲ႔ အနီး ဆံုး သုေတသနဌာန သို႔မဟုတ္ တကၠသိုလ္ႀကီးေတြမွာ ရွိတဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြ ဆီကို ပို႔ၿပီး စစ္ေဆးရမွာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။ ရလဒ္ အေျဖကို သိရဖို႔က ကိုယ္ေနတဲ့ ေနရာနဲ႔ ဓာတ္ခြဲခန္း အနီးအေ၀း ေပၚမွာလိုက္ၿပီး ေစာင့္ဆိုင္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အသစ္ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈေၾကာင့္ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြကလည္း ဒါကို စစ္ေဆးေပးႏိုင္ဖို႔ လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္ႀကိဳးစားလုပ္ လာၾကမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒါက္တာ Raquel Dardik ကယံုၾကည္ထားပါတယ္။

လက္ရွိ အခ်ိန္မွာေတာ့ “တကယ္လို႔ ေရာဂါပိုးကူးစက္တဲ့ လကၡဏာေတြ ရွိလို႔ ေဆးစစ္ေပမယ့္ အေျဖေတြ အားလံုးက ေရာ ဂါမရွိဘူးလို႔ ျပေနမယ္ဆိုရင္ MG ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားမိဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။” လို႔ သူက အႀကံျပဳ လိုက္ပါတယ္။

ကုသႏိုင္ပါသလား

===========

ကုသႏိုင္ပါတယ္။ ပဋိဇီ၀ေဆးတမ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ azithromycin က ထိထိေရာက္ေရာက္ကုသေပးႏိုင္တယ္လို႔ ေဒါက္တာ Raquel Dardik ကေျပာပါတယ္။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ

==============

“ကြန္ဒံုးသံုးပါ။ အေျခခံအခ်က္ကေတာ့ ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ ကြန္ဒံုးက ဘက္တီးရီးယားေတြကို ထိထိေရာက္ ေရာက္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။” လို႔ ေဒါက္တာ Raquel Dardik ကဆိုပါတယ္။

This article originally appeared on Health.com

ဧရာ၀တီ