ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံမီဒီယာက႑ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ေ၀းကြာဆဲ

MRTV-4 ႐ုပ္သံလိုင္းမွ ကင္မရာသမားမ်ား ေဘာလံုးပြဲတစ္ပဲြတြင္ ႐ိုက္ကူးေရး ေဆာင္ရြက္ေနသည္ကုိ ေတြ႔ရစဥ္

 
ႏိုင္ငံအတြင္းက ပုဂၢလိက သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ေတြကို ၾကည့္ကာ ႀကိဳတင္စိစစ္မႈ လံုး၀ မရွိေတာ့ဘဲ သတင္း လြတ္ လပ္ခြင့္ တိုးတက္ေနၿပီလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်စရာ ျဖစ္ေပမယ့္ ေရဒီယိုနဲ႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမီဒီယာက႑ မွာေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ လံုး၀ေပ်ာက္ဆံုးေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

လြတ္လပ္စြာ တင္ျပေနတဲ့ ပံုႏွိပ္မီဒီယာ အမ်ားစုက ပို႔ေဆာင္ေရး အခက္အခဲေၾကာင့္ ေစာင္ေရ ေသာင္း ဂဏန္း ၀န္းက်င္နဲ႔ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြေလာက္ပဲ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခ်ိန္မွာ ေတာေရာ၊ ၿမိဳ႕ပါ ပိုျဖန္႔ၾကက္ႏိုင္တဲ့ ေရဒီယို နဲ႔ ႐ုပ္ျမင္ သံၾကား မီဒီယာလုပ္ငန္းကေတာ့ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ပိုင္ မီဒီယာေတြေရာ၊ အစိုးရ ပုဂၢလိကဖက္စပ္နဲ႔ အစိုးရနဲ႔နီးစပ္သူ တခ်ဳိ႕ကို ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ပုဂၢလိက မီဒီယာ ေတြမွာပါ အစိုးရ အဖြဲ႕ရဲ႕ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ မႈေအာက္မွာပဲ ရွိေနပါေသးတယ္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ တစ္ခုအျဖစ္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ လႈပ္ရွားတဲ့ ဒီေန႔ ကာလမွာေတာ့ မတ္လအတြင္းက ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ မီဒီယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေနာက္တစ္ဆင့္ အေနနဲ႔ ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံမီဒီယာလုပ္ငန္း အတြင္း ပုဂၢလိကေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံလိုင္းေတြ ထပ္ထူေထာင္ခြင့္ျပဳမယ့္ ႐ုပ္/သံ လႊင့္ မီဒီယာဥပေဒ မူၾကမ္းကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔လုပ္႐ိုး လုပ္စဥ္ျဖစ္ေပမယ့္ ေရဒီယိုနဲ႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား မီဒီယာ လုပ္ငန္း ျမန္မာျပည္ကို စေရာက္ကတည္းက အစိုးရကပဲ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး ဒီမိုကေရစီစနစ္ လုပ္နည္း လုပ္ ဟန္ေတြ တိုးျမႇင့္ေနတဲ့ လက္ရွိကာလမွာမွ ပုဂၢလိကကို ပထမဆံုးလုပ္ကိုင္ေစမယ့္ ဒီအစီအစဥ္က မိမိႏိုင္ငံအတြက္လည္း ႀကီးက်ယ္တဲ့ အလွည့္အေျပာင္းလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဥပေဒပါ အဓိက ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္တဲ့ ေရဒီယို၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား လုပ္ငန္းပုဂၢလိက ပိုင္ဆိုင္မႈဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အလြန္ေလာက္မွ လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေပၚႏိုင္ၿပီး ေပၚၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ လည္း ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံလႊင့္ လုပ္ငန္းရဲ႕ အရင္းအႏွီး၊ နည္းပညာ၊ လူ႔စြမ္းအား ရင္းျမစ္ လုိအပ္ ခ်က္ေတြေၾကာင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သံုးႏိုင္တဲ့ ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံ မီဒီယာႀကီးေတြကို မေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ကြ်မ္းက်င္သူေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။

"ဥပေဒ ထြက္လာၿပီးလည္း ႐ုပ္သံလႊင့္ လုပ္ငန္းမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေလာေလာဆယ္ တက္လာ ဖို႔ေတာ့ မထင္ပါဘူး"လို႔ ေနာ္ေ၀ အေျခစိုက္ DVB ႐ုပ္သံလိုင္းရဲ႕ ျမန္မာဗ်ဴ႐ုိ တာ၀န္ခံ ဦးတိုးေဇာ္လတ္က ဆိုတယ္။

"အခုမွ ေျမစမ္းခရမ္းပ်ဳိး ဥပေဒလုပ္ၾကည့္ေနရတာကုိး။ ဒီမွာက ဘယ္သူမွ အေတြ႕အၾကံဳ ရွိေသးတာ မဟုတ္ဘူး။ လက္ေတြ႕ အခက္အခဲေတြက အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ ျပည္သူကို တကယ္ သတင္းေပးတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ႐ုပ္သံမီဒီယာ ႀကီးေတြေပၚလာဖို႔ေတာ့ အေ၀းႀကီးလိုပါေသးတယ္"လို႔ ဆိုတယ္။

လႊတ္ေတာ္ကို ဥပေဒၾကမ္း တင္သြင္းၿပီး စတင္ ေဆြးေႏြးတဲ့အဆင့္ ေရာက္ဖို႔ အနည္းဆံုး ေျခာက္လ အခ်ိန္ယူတဲ့ အတြက္ ေဆြးေႏြးခ်ိန္ အပါအ၀င္ ၂၀၁၃၊ ေစာေစာပိုင္း ကတင္တဲ့ ပံုႏွိပ္မီဒီယာဥပေဒမ်ား ၂၀၁၄ မတ္လမွ ထြက္ရွိခဲ့ၿပီး နည္းဥပေဒ ေစာင့္ဆိုင္းရင္းနဲ႔ ယခုႏွစ္ကုန္ သို႔မဟုတ္ ၂၀၁၅ ႏွစ္ဆန္းမွ က်င့္သံုးႏိုင္မွာ ျဖစ္လို႔ ႐ုပ္/သံ လႊင့္ ဥပေဒလည္း ၂၀၁၅ ႏွစ္ဆန္းခန္႔မွ ထြက္ကာ ၎ႏွစ္ကုန္ပုိင္း၊ သို႔မဟုတ္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာမွ က်င့္သံုးႏိုင္ဖြယ္ရွိပါတယ္။

ဥပေဒၾကမ္းအရ လိုင္စင္စနစ္နဲ႔ ခြင့္ျပဳမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ လိုင္စင္ေလွ်ာက္ထားခ်ိန္ အပါအ၀င္ လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢလိက ႐ုပ္/သံ လႊင့္ မီဒီယာမ်ားေပၚဖို႔ အခ်ိန္ယူဦးမယ့္ ကာလမွာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးခ်ိန္ အထိ ေတာ့ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံမီဒီယာက႑ဟာ ဒီမိုကေရစီအကူးအေျပာင္း လုပ္ငန္းမွာ ပါ၀င္ႏိုင္ဦးမွာ မဟုတ္ဘဲ ေဖ်ာ္ေျဖေရး၊ အစိုးရအဖြဲ႕ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ အာေဘာ္ထုတ္ျပန္ေရး ယႏၲရားအျဖစ္ပဲ တည္ရွိေနဦး မွာျဖစ္ ပါတယ္။

တစ္ႏိုင္ငံလံုး အုတ္အုတ္က်က္က်က္ ျဖစ္ေနတဲ့၊ လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢလိက စာေစာင္ေတြအေနနဲ႔ အားႀကိဳး မာန္တက္ တင္ဆက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသတင္းေတြ၊ ဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္ပြဲ၊ အဓိက႐ုဏ္းမ်ား၊ လယ္ယာေျမ သိမ္းမႈမ်ား၊ အလုပ္သမား၊ တိုင္းရင္းသား အေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အေျခခံဥပေဒကိစၥ အျငင္းအခုန္စတဲ့ သတင္းမ်ားေရဒီယိုလိုင္းနဲ႔ တီဗြီဖန္သားျပင္ေတြမွာ ေပ်ာက္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လက္ရွိ ႐ုပ္သံမီဒီယာ လုပ္ကိုင္ေနသူေတြက ဒီအေၾကာင္းေျပာဖို႔ ေစာေသးတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

"သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဖို႔ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္မွာ နည္းနည္း ေစာေနေသးတယ္။ ႐ုပ္သံလႊင့္ လုပ္ငန္းမွာ ဥပေဒေတြဘာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာေနေသးတယ္။ ဒုတိယက ပုဂၢလိက ႐ုပ္သံ လႊင့္ဌာနလို႔လည္း မရွိေသးဘူး။ အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာပဲ ရွိေနေသးတာ ေပါ့"လို႔ MRTV-4 က အစီအစဥ္ဒါ႐ိုက္တာ ဦးမ်ဳိးျမတ္သူ ကဆိုတယ္။

"အခုကအစုိးရနဲ႔ နီးစပ္သူေတြကပဲ လုပ္ကိုင္ၿပီးေတာ့ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ေနတယ္။ ဥပေဒျပ႒ာန္း လိုက္ၿပီး ရင္ေတာ့ ပိုင္ဆိုင္မႈပိုင္းမွာ အေရြ႕တစ္ခုျဖစ္လာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက  editorial freedom ေပါ့။ ထုတ္ေ၀သူရဲ႕ အာဏာက သတင္းပိုင္းမွာလာၿပီး လႊမ္းမိုးမေနဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးထားဖို႔လိုတယ္။ အဲလိုေပၚလာမွပဲ ႐ုပ္သံလိုင္းေတြ က လူထုကို တကယ္အက်ဳိးျပဳလာမွာပါ"လို႔ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္လႈပ္ရွားသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေမာ္ကြန္းသတင္းမဂၢဇင္းက အယ္ဒီတာ ဦးေဇယ်ာလႈိင္ ကဆိုတယ္။

လက္ရွိ ႐ုပ္/သံမီဒီယာေလာကမွာ ႐ုပ္သံလိုင္းမ်ားအျဖစ္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕  MRTV၊ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီး ဌာနရဲ ႕ျမ၀တီ၊ ျပန္ၾကားေရးနဲ႔ Forever Group ဖက္စပ္ MRTV-4၊ ျပန္ၾကားေရး နဲ႔ ေရႊသံလြင္မီဒီယာဖက္စပ္ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ထုတ္လႊင့္တဲ့ Myanmar International (MI)၊ ေရႊသံလြင္ မီဒီယာပိုင္ အခမဲ့လိုင္း MNTV နဲ႔ အခေပး႐ုပ္သံလိုင္း SkyNet UptoDate၊ ေရဒီယိုလိုင္း မ်ားအျဖစ္ ျမန္မာ့အသံနဲ႔ အက္ဖ္အမ္လိုင္း အေတာ္မ်ားမ်ား ထုတ္လႊင့္ ေနပါတယ္။

ၿဂိဳဟ္တုမွတစ္ဆင့္ ျပည္ပသတင္းခ်န္နယ္မ်ား အပါအ၀င္ ႐ုပ္သံလိုင္းမ်ားျဖန္႔ခ်ိတဲ့လုပ္ငန္းကို Forever Group၊ ေရႊသံလြင္ မီဒီယာနဲ႔ Family Entertainment တို႔က လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိပါတယ္။

႐ုပ္/သံဥပေဒၾကမ္းအရ ေရွ႕ေလွ်ာက္လည္း ကာကြယ္ေရးအပါအ၀င္ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးဌာနမ်ား၊ တိုင္းေဒ သႀကီး/ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ အစိုးရအဖြဲ႕မ်ားက ျပည္သူ႔ဘ႑ာ ေငြနဲ႔ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္ၿပီး လက္ရွိျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနပိုင္မ်ားက ျပည္သူ႔ဘ႑ာေငြနဲ႔ပဲ အမ်ားျပည္ သူ ၀န္ေဆာင္မႈအျဖစ္လုပ္ကိုင္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

မည္သည့္အစိုးရအဖြဲ႕ တက္သည္ျဖစ္ေစ အစိုးရဆက္စပ္ ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံလိုင္းမ်ားက အခိုင္အမာ ဆက္ လက္ တည္ရွိေနႏိုင္ၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢလိကသတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္မ်ားကိုလည္း ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံ လုပ္ငန္းတိုးခ်ဲ႕ လုပ္ကိုင္ခြင့္ မျပဳတဲ့အတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢလိကစစ္စစ္ ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံ မီဒီယာမ်ား ထူေထာင္ဖို႔နဲ႔ စီးပြားေရးအရ ေရရွည္ရပ္တည္ဖို႔ ခက္ခဲမယ္လို႔ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ခန္႔မွန္းပါတယ္။

"ဥပေဒသစ္မွာ မွန္မွန္ကန္ကန္ျပ႒ာန္းထားရင္ တကယ့္သတင္းေတြ ထည့္လာႏိုင္မယ့္ အခြင့္အေရး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမ့ဲ ျပႆနာက အေျခက်ၿပီးသားလုပ္ငန္းေတြ သို႔မဟုတ္ အာဏာရွိ သူနဲ႔နီးစပ္သူေတြ ကပဲ ဒီအခြင့္အေရးေတြကိုအသံုးခ်သြား၊ အျမတ္ထုတ္သြားႏိုင္တာပဲ"လို႔ Southeast Asian Press Alliance က အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ Ms Gayathry Venkiteswaran ကဆိုတယ္။

"မီဒီယာေတြထဲမွာ ေရဒီယိုကေတာ့ အမ်ားဆံုးေရာက္တယ္။ Community FM ေလးေတြျပန္႔ပြား လာဖို႔ လိုတယ္။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးအရ ေရရွည္ရပ္တည္ဖို႔က နည္းနည္းခက္ခဲမယ္။ သူကေၾကာ္ျငာ ၀င္ေငြ ကေနလာရမွာကိုး။ အခုမွစၿပီး အေျပာင္းအလဲျဖစ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ႐ုပ္သံလႊင့္ေလာကမွာ လြပ္လပ္ခြင့္ တိုးလာဖို႔ကေတာ့ အမ်ားႀကီးဆက္ၿပီးေတာ့ ေလွ်ာက္ရဦးမွာပါ။ စီးပြားေရးဆိုင္ရာေရာ၊ နည္းပညာ ပိုင္းဆုိင္ရာေရာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အမ်ားႀကီးဆက္ၿပီး ႐ုန္းကန္ရဦးမယ္"လို႔ ဦးေဇယ်ာလႈိင္က ဆုိတယ္။

သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေလာကထက္ ပိုခက္ခဲေနတဲ့ ႐ုပ္/သံေလာကရဲ႕ ေနာ က္ျပႆနာ တစ္ခုကလည္း ႐ုပ္/သံဂ်ာနယ္လစ္ အေရအတြက္ နည္းပါးၿပီး၊ အရည္အေသြး  အကန္႔အသတ္ ရွိတာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

"႐ုပ္သံလႊင့္ဘက္က ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ မတက္ႂကြတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ရွိမွမရွိတာႀကီးကိုး"လို႔
ဦးတိုးေဇာ္လတ္ ကဆိုတယ္။

"အရင္တုန္းက မရွိဘူး။ အခုတိုင္းျပည္ ေျပာင္းလဲၿပီး ၂၀၁၀ မွာမွေပၚလာတာ။ ပံုႏွိပ္မီဒီယာမွာက
အေစာႀကီးကတည္းက သြားၾကလာၾကလုပ္ၾကေတာ့သူက အမ်ားႀကီး ေရွ႕ေရာက္တာေပါ့"လို႔
ဦးမ်ဳိးျမတ္သူက ဆိုတယ္။

"႐ုပ္သံလႊင့္မွာက နည္းပညာေတြပါေနတယ္။ သင္တန္းေပးရင္ အဲဒါေတြကိုပါ ေပးေနရတယ္။
စက္ပစၥည္းေတြ လိုတယ္။ နည္းပညာေတြလည္း လိုတယ္"လို႔လည္း သူကဆိုတယ္။

ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခအေနေတြ တင္မက ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေလာကထက္ ပို၀န္းက်ယ္တဲ့ အဆိုပါ
လက္ေတြ႕အေျခအေနေတြေၾကာင့္လည္း ေရဒီယို၊ ႐ုပ္သံ ေလာကအတြင္း သတင္းလြတ္လပ္မႈ
အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးဟာ ေမွ်ာ္လင့္ထားခ်က္တစ္ခုအျဖစ္ပဲ ရွိေနဦးမယ္လို႔ ဦးမ်ဳိးျမတ္သူက
ဆိုပါတယ္။

"သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေမွ်ာ္လင့္ထားခ်က္ေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ေတြ
နဲ႔အညီ လုပ္ရမယ့္ ဟာေတြထဲမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကလည္း ထိပ္တန္းက ပါတယ္ေလ။
အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒါကေတာ့ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္ ေပါ့ေနာ္"လို႔ ဆိုပါတယ္။

စႏၵာလြင္ / ျမန္မာတိုင္း(မ္)