ျမန္မာႏိုင္ငံေရး သမားအခ်ိဳ ႔ အေမရိကန္မွာေလ႔လာ

အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ့ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို  ျမန္မာျပည္ရဲ့ ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႔စည္းပံု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ျပန္အသံုးခ်နိုင္တဲ့ နိုင္ငံေရး ဗဟုသုတေတြ ရခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္နိုင္ငံကို ေရာက္ရွိေနတဲ့   ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ပါတီကိုယ္စားလွယ္ေတြက ေျပာပါတယ္။


အေမရိကန္နိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ့ စီစဥ္မူနဲ႔ အေမရိကန္သမၼတေလာင္း ေရြးခ်ယ္ပြဲေတြ စည္းရံုး လံူ႔ေဆာ္ပြဲေတြကို အေမရိကန္တ၀ွမ္း လိုက္ၿပီးေလ့လာေနတဲ့ အခုဆိုရင္ Iowa ျပည္နယ္ကို   ေရာက္ရွိေနၾကပါတယ္။  Iowa ကို ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာႏို္င္ငံက ႏုိင္ငံေရးပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီးေတာ့ မဆုမြန္က တင္ဆက္ေပးထားပါတယ္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရးကို ေလ့လာႏိုင္ဖို႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ဖိတ္ၾကားထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၈ပါတီရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ၾသဂုတ္လ ၂၆ရက္ေန႔က ၀ါရွင္တန္ဒီစီ နိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနကို စတင္ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲ့ဒီ့အဖြဲ႔က အေမရိကန္၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္က ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္တြင္းကို ေလ့လာခြင့္ရ သလို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရရဲ့ ဖက္ဒရယ္မူနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အေသးစိတ္ ေလ့လာခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ ဗဟိုအုပ္ခ်ဳပ္ပံုစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဗဟုသုတ အေတြ႔အၾကံဳ အတုယူစရာေတြ အမ်ားႀကီး ရခဲ့တယ္လို႔ ခ်င္းတိုးတက္ေရးပါတီက အေထြေထြအတြင္းေရးမူး ကိုရွိန္းထြန္းက ဗီြအိုေအ   ျမန္မာပိုင္းကိုေျပာပါတယ္။

“ ဒီအေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာၿပီး ေလ့လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေပါ့ေနာ္။ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ေပါ့။ Federalism ဆိုတဲ့စနစ္ေပါ့ေနာ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေလ့လာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဖက္ဒရယ္အစိုးရနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အစည္းအေ၀းထုိင္တယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲ သေဘာမ်ိဳး လုပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ အထူးသျဖင့္ ဘာကို သြားေလ့လာမိလည္းဆိုေတာ့ သူတို႔ ဒီျပည္နယ္ေတြရဲ့ အစိုးရမွာ ျပည္ နယ္ရဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ရွိတယ္။ ျပည္နယ္ရဲ့ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ရွိတယ္။ ျပည္နယ္ရဲ့ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ ရွိတယ္။ ျပည္နယ္ အစိုးရ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့တာေလးေတာ့ ထူးထူးျခားျခား သြားေတြ႔မိတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာက်ေတာ့ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွာပဲ ရွိတယ္။ ဒီမွာက်ေတာ့ ဗဟိုအစိုးရကေန လံုး၀ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမရွိဘူး။ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္မႈရွိတာက ဗဟိုအစိုးရက ကိုင္တာက  ဘာသြားကိုင္လည္း ဆိုေတာ့ သူက Foreign Policy ကိုင္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒနဲ႔ ပတ္သက္တာ ကိုင္တယ္။ ၿပီးရင္ သူက ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာကို ဖက္ဒရယ္ Government က ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက ကိုင္တယ္။  က်န္တာေတြကို ျပည္နယ္ကိုေတာ့ အကုန္လံုး လံုးလံုးလ်ားလ်ား လႊဲထားတာကို သြားေတြ႔ရတယ္။”

အေမရိကန္နို္င္ငံရဲ့ ျမန္မာနို္င္ငံနဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံၾကား ခ်မွတ္ထားတဲ့ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒေတြနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီးလည္း ေလ့လာခဲ့တဲ့ ခ်င္းတိုးတက္ေရးပါတီက ကိုရွိန္းထြန္းက သူ႔ရဲ့အျမင္ကို ဆက္ေျပာပါတယ္။
“ ႏိုင္ငံျခားေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မူဝါဒေတြ က်ေနာ္တို႔ေဆြးေႏြးျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒီ့ ေဆြးေႏြးျဖစ္ တဲ့အထဲမွာ ပိုၿပီး ထူးျခားမႈရွိတာက အေမရိကန္ႏိုင္ငံရယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရယ္၊ ဒီတရုတ္ႏိုင္ငံရယ္ေပါ့။ သူတုိ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး Foreign Policy ေပါ့ေနာ္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး ကို အဓိက ထားေဆြးေႏြးျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့အရာ ျမန္မာျပည္တခုလံုးမွာ ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမႈ အမ်ားဆံုးဟာ တရုတ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ သြားျမင္ရတယ္။တရုတ္ေတြအတြက္က ျမန္မာျပည္ရဲ့   စနစ္အတြက္ ျမန္မာျပည္ရဲ့ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ဝါးၿမိဳဖို႔အတြက္ ကေန႔ထက္ထိ အသက္ရွင္ေနဆဲ ပါပဲ။ အဲ့တာကို က်ေနာ္တို႔ အဓိက ထားၿပီး ေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ ၀င္ေရာက္ၿပီး စီးပြားေရး ဝင္ေရာက္ၿပီး ရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမႈကို ျမန္မာေတြက ပိုၿပီးေတာ့ လိုလားတယ္ အဲ့ဒီ့အေၾကာင္းကို က်ေနာ္တို႔ေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကတယ္။”

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစု NDF ပါတီက ဗဟိုအလုပ္အမူေဆာင္အဖြဲ႔၀င္ ကိုေက်ာ္သူရက အေမရိကန္နို္င္ငံရဲ့ နိုင္ငံေရးဖြဲ႔စည္းပံုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူေလ့လာေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ အျမင္ကို အခုလိုေျပာပါတယ္။
“အေမရိကန္ဟာဆိုရင္ သူတို႔ရဲ့ Political Culture ဆိုရင္ သူတို႔မွာ ဆိုလို႔ရွိရင္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ေတြ၊   ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေတြ ဟာ အေျခတက် ခိုင္မာၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရး Institution လို ေျပာရမယ့္ဟာေတြက အားေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာက်ေတာ့ အခုမွ စတင္ အေျခခ်ၿပီးေတာ့ အခုမွစၿပီး   ေရြးေကာက္ပြဲတို႔ ဒီမိုကေရစီတို႔ ဆိုတာ စ-တဲ့ အတြက္ စနစ္တက် ခုိင္မာ အားေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံနဲ႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံနဲ႔  ကြာျခားခ်က္ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္ဗ်။

ေရြးေကာက္ပြဲ Process မွာပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ ပါလီမန္ Process မွာပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ သူတို႔ရဲ့ Congress ရဲ့ သူတို႔ျပည္နယ္အစိုးရေတြရဲ့ အလုပ္လုပ္ပံု က်ေနာ္တို႔ဆီက ျပည္နယ္အစိုးရေတြရဲ့ အလုပ္လုပ္ပံုေတြဟာ ဆိုလို႔ရွိရင္ အရမ္းကို ကြာျခားလြန္းပါတယ္။ ဒါဟာလည္း တႏိုင္ငံနဲ႔ တႏိုင္ငံ အေျခအေနျခင္း မတူသလို ႏိုင္ငံေရး Institution ေတြ အဖြဲ႔အစည္း အသင္းအပင္းေတြရဲ့ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ ပံုေတြဟာလည္း တႏိုင္ငံနဲ႔ တႏိုင္ငံေတာ့ ကြာျခားတာေလးေတြ ရွိပါတယ္။”

တုိင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီက ရန္ကင္း ၿမိဳ႕နယ္ပါတီ အတြင္းေရးမႉး ကိုဇင္ေမာင္ေမာင္ေဌး ကေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ နိုင္ငံေရးအသိပညာေပးမူေတြမွာ စာသင္ေက်ာင္းေတြကေန အစ   ႏိုင္ငံေရးအသိနိုးၾကားေအာင္ သင္ၾကားလုပ္ေဆာင္ေပးေနတာကို အတုယူစရာေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ေက်ာင္းေတြမွာေတာင္မွ ေရြးေကာက္ပြဲနမူနာပံုစံမ်ိဳးေလးေတြ သင္ၾကားေပးေနတာ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း ေက်ာင္းေတြမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေလ့အက်င့္ေလးေတြ ရေအာင္ အဲ့လိုမ်ိဳး ပါတီစံု စနစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေလ့အက်င့္ေလးေတြရေအာင္ သင္ၾကားေပးမယ္ဆိုရင္ ေကာင္းမယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။”

ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ကေန စက္တင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔အထိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ေလ့လာေနတဲ့ ဒီအဖြဲ႔ဟာ အခုဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္လႈပ္ရွားမႈေတြ ေလ့လာဖို႔အတြက္ ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္ကေန ဖေလာ္ရီဒါ ျပည္နယ္ကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္ကေန အိုင္အို၀ါျပည္နယ္ကို   ေရာက္ရွိေနပါတယ္။  အဲ့ဒီ့ကေန ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ San Diego ၿမိဳ႕ကို ေရာက္ရွိၿပီး သူတို႔ရဲ့ခရီးစဥ္အဆံုးသတ္မွာျဖစ္ပါတယ္္။